________________
उद्देशकः ३, मूलं : ७५, [भा. १५६५]
४३७ पाक्षिकाणामन्तिके केवलं तान् संयमयोगेष्वभ्युत्थाप्य एतावता संविग्नेति व्याख्यातं । अधुना असंविनेत्यादिव्याख्यायते असंविग्नात् सारुपिकान् संयतरुपधारिणः सिद्धपुत्रप्रच्छन्नान् सिद्धपुत्रान् पश्चात्कृतांश्चाश्रयेत् ।कथंभूतानित्याह-प्रतिक्रान्ताभ्युत्थितान् असंयमव्यापारान्प्रतिक्रान्तान्संयम प्रत्यभ्युत्थितान्तेषामप्यसतिअभावेअन्यत्रयत्रतेनज्ञायन्तेतत्रगत्वातेषामन्तिकैअधीतेनअन्यत्र, तेषामगमने तत्रैव पठेत् । यत्र ते स्वव्यापारेण स्थिता वर्तन्ते । इयमत्र भावना-पार्श्वस्थादीनां संविग्नपाक्षिकाणामभावेयेपूर्व संविग्नागीतार्था असीरन्तेषां पश्चात्कृतानांपुनः प्रतिक्रान्ताभ्युत्थितानामन्तिकेगृह्णीयात्तेषामप्यभावेसंयमयोगप्रत्यम्युत्थितानांसिद्धपुत्राणामंतिकेएषामप्यभावेऽन्यत्र तान् संयरुपकान् कृत्वा तेषामंतिके अन्यत्रागमने तत्रैव तान् तथारुपान् कृत्वा सागारिकाणामभावे तेषामन्तिकेऽधीते । एतदेवाह[भा.१५६६] सगणेपरगणेवामनुन अन्नेसि वा विअसतीए ।
संविग्ग पक्खिएसुंसरुविसिद्धेसुपढमंतु ।। वृ-स्वगणे गणधरपदानहगीतार्थानामन्तिके परगणे वा मनोज्ञे सांभोगिके तदभावे अन्येषां वा असांभोगिकानामन्तिके तेषामप्यसत्य भावे संविज्ञपाक्षिकेषु पार्श्वस्थादिषु प्रथममेव प्रतिक्रान्ताभ्युत्थितेषुतेषामप्यभावेसरुपिषुप्रतिक्रान्ताभ्युत्थितेषुपश्चात्कृतेषुतेषामप्यभावप्रथममेव स्वरुपिषु सिद्धेषु सिद्धपुत्रेषुएतत्प्रतिक्रान्ताभ्युत्थितानधिकृत्योक्त, तद्भावेऽन्यत्र विधिमाह[भा.१५६७] मुंडंवधरेमाणे सिहंच फेडत अनिच्छससिहेवि ।
लिंगेन मसागारिएवंदनगादीणहावेति ।। वृ-तेपश्चात्कृतादयोयदिन प्रतिक्रान्ताभ्युत्थिताः किन्तुलिङ्गतो गृहस्थावर्तन्ते अन्यत्रगत्वा तान् मुण्डं वा धरमाणान् धारयतः कारयति, यदि पुनः सशिखाकाः सन्ति, ततः शिखां स्फेटयति । अथ शिखास्फेटनं ते नेच्छन्ति ततः सशिखाकानपि स्थापयित्वा इत्वरं श्रमणलिङ्गं तेषां समर्पयन्ति व्याख्यानवेलायांचचोलपट्टकंमुखपोतिकांच ग्राहयन्ति । तेनापितेषां तथाभूतानांपार्श्वे पठता यथा प्रतिरुपश्रुतविनयःप्रयोक्तव्यः ।तेषुनवारणीयः ।अथतेअन्यत्रगमनंनेच्छन्तितर्हितत्रैवासागारिक सागारिकसम्पातरहिते प्रदेशविशेषे लिङ्गेन रजोहरणमुखपोतिकादिना श्रमणरुपधारिणः कारयित्वा पठनीयम् ।तेच तत्रापितथा पठन्तो न वन्दनादीनि हापयन्ति ।। [भा.१५६८] आहार उवहिसेज्जा एसणमादीसुहोइजइयव्वं ।
अनुमोयणकारावण सिक्खत्ति पदंमितो सुद्धो ।। वृ-तेन तेषां समीपे पठता आहारोपधिशय्यानामेषणादिषुभवति यतितव्यं तदानुमोदनकारापणे चनचकरणकारापणानुमोदनदोषैः सपरिगृह्यते, यतः शिक्षा मयाऽस्य समीपेगृह्यतेइति द्वितीयेपदे वर्तते । ततः स शुद्ध इति । इयमत्र भावना यदि स पार्थस्थः पश्चात्कृतादिः पाठयन्नात्मनः आहारोपध्यादिकमात्मनैवोत्पादयति ततः सुन्दरमथात्मनानोत्पादयतिततआह[भा.१५६९] नोयइसे परिवारंअकरेमाणंभणति वासद्धे ।
अव्वोच्छित्तिकरस्सहसुयभत्तीएकुणह पुयं ।। वृ-से तस्य परिवारं विनयमकुर्वन्तं नोदयति प्रज्ञापयति । यथा महदिदं ज्ञानपात्रमतः क्रियतामस्योत्कृष्टाहारसम्पादनेन विनय इति परिवारस्याभावे श्राद्धान्वा सिद्धपुत्रपुराणे तररुपान् भणति-यथा अव्यवच्छित्तिकरस्यास्य श्रुतभक्त्याकुरुत पूजामिति एतेनानुमोदनकारापणेव्याख्याते ।
सम्प्रतिस्वयमुत्पादनमाहारादीनांभावयति[भा.१५७०] दुविहासती एतेसिं आहारादी करेति से सव्वं ।
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org