Page Text
________________
२९५
उद्देशक : १, मूलं:३५, [भा. ९२९] [भा.९२९] आवस्स्याइंकाउं, सो पुव्वाइंतुनिरवसेसाई।
अत्थाणी मज्झगतो, पेच्छइकजाइंजुवराया ।। वृ-योनामप्रातरुत्थाय पूर्वाणि प्रथमानिआवश्यकानिशरीरचिन्तादेवतार्चनादीनि निरवशेषाणि कृत्वा आस्थानिकामध्यगतः सन् कार्याणिप्रेक्षतेचिन्तयतिसयुवराजः, महत्तरकलक्षणमाह[भा.९३०] गंभीरो मद्दवितो, कुसलोजाइ विनयसंपन्नो ।
जुवरणाए सहितोपेच्छइ कज्जाइमहत्तरओ ।। वृ-यो गम्भीरो लब्धबुद्धिमध्यभागो मार्दवितो मार्दवोपेतः सञ्जातं मार्दवमस्येति तारकादि दर्शनादितप्रत्ययः । कुशलः सकलनीतिशास्त्रदक्षो जातिविनयसम्पन्नो युवराजेन सहितः सन् प्रेक्षते कार्याणिराज्यकार्याणिसमहत्तरक इति, अमात्यलक्षणमाह[भा.९३१] सजनवयं पुरवरं चिंतंतो अत्थइनरवतिंच ।
ववहारनीतिकुशलो, अमच्चो एयारिसो अहवा ।।। वृ-यो व्यवहारकुशलो नीतिकुशलश्चसन्सजनपदंपुरखरं नरपतिंचचिन्तयन्नवतिष्ठतेसएतादृशो भवतिअमात्यः । अथवायोराज्ञोऽपिशिक्षा प्रयच्छतिसअमात्यस्तथा चैतदेवसविस्तरंभावयिषुराह[भा.९३२] राया पुरोहितोवासंघिल्लातो नगरंमि दोविजना।
अंतेउरेधरिसिज्जा, अमच्चेणं खिंसियादोवि ।। वृ- राजा पुरोहितश्च वाशब्दः समुच्चये । एतौ द्वावपि जनौ ‘संघिल्लाउत्ति संघातवन्तौ परस्परं मद्दु कावित्यर्थः नगरेवर्तेतेतौचतथावर्तमानावन्तःपुराभ्यां निजनिजकलत्रेणधर्षितौ अमात्येनच द्वावपि खिंसितो, निन्दापुरस्सर शिक्षितावित्यर्थः । एष गाथाक्षरार्थः ।। भावार्थः कथानकादवसेयस्तच्चेदम्'एगोराया । तस्स पुरोहितो ।तेसिंदोहविभज्जातो परोप्परंभगिणीतो । अन्नयातेसिं समुल्लावो जातो । रायभजाभणइ-'ममवस्सोराया' ।पुरोहितभन्जा भणइ-‘मम वस्सोबंभणो' तोपेच्छामो कयराएवस्सो पती, ।ततोपुरो हितभजाएभत्तं उवसाहित्तारनोभजाभगिनी निमंतिया । रत्तिंपुरोहियभजाए पुरोहितो भणितो-'मए उवाइयं कयं जइमम वरो अमुगोसमिज्झिहि, ततो भगिणीए समंतव सिरे भायणंकाउं जेमिमि सो य मे वरो संपणो, संपयं तव मूलातो पसायं मग्गामि' पुरोहितो भणति ‘अनुग्गहो मे' ततो रायभजाएराउभणितो-'अञ्जरत्तिंतव पिठीए विलगिउंपुरोहियघरंवच्चामि, रायाभणति अनुग्गहोमे' तहिसारायंपलाणित्ता पिठीएविलग्गित्ता पुरोहियघरंगंतुंपठित्ता ऊरुहित्तावाहणेत्ति काउंखंभेबद्धो । ततो दोविजनीतो पुरोहियस्स उवरि मत्थए भायणं काउंपुरोहिएण धरेजमाणे भायणे भुंजंति । राया खंभेबद्धो हयहेसियंकरेति, भोत्तुंगया रायभज्जा । ततोरनापुरोहिएणंधरेसितोमित्तितस्स सिर मुंडावियं अमच्चेणतंसव्वं नायं पभाए राया पुरोहितोय खिंसितो अमुमेवार्थमाह[भा.९३३] छंदानुवत्तिं तुझंमज्झंवीमंसणानिवेखलिणं ।
निसिगमन मरुगथालंधरेति जंतिता दोवि ।। वृ- तव वा पतिर्मम वा पतिच्छन्दोनुवर्तीति न विमर्शव्यतिरेकेण ज्ञातुं शक्यते ततो मीमांसा परीक्षाकर्तुमारब्धा । तत्र राजभार्यया नृपे खलीनमारोपितं । तोत निशि रात्रौ पुरोहितगृहे गमनं, ततो मरुको ब्राह्मणः पुरोहितः शिरसास्थालं धरति । तत्र द्वावपि भुजाते । एष गाथाक्षरयोजना । भावार्थोऽनन्तरमेव कथितः । अथ कथममात्यो द्वावपितौ शिक्षितवान्तत आह
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003325 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 21 Vyavahara |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 482 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_vyavahara |
| File Size | 11 MB |