Page Text
________________
उद्देशकः १, मूलं : २०, [भा. ७०६] |
. २४१ गृहलिङ्गं च गृहीत्वा तथा कर्तव्यं यथा नैव स राजा भवति । एतदपिस कुर्वाणः शुद्ध एव प्रवचनरक्षार्थं तस्य प्रवृत्तेः यथा च स राजा उत्पाटनीयस्तथा तद्विषयं मत्कोटकोच्छेदिचाणक्यप्रयुक्तनन्दसक्तचौरसमूलघातिनलदामकुविन्ददृष्टान्तमुपदर्शयति ।। [भा.७०८] नंदेभोइय खन्ना अरक्खियघडण गेरुनलदामे।
मुईग गेहडहणा ठवणाभत्तेसुकत्तसिरा ।। वृ-नन्देचाणक्येनोत्पाटितेचन्द्रगुप्तेचराज्येसंस्थापितेनन्दसत्कायेभोजिकास्तेचाणक्येन ‘खन्ना' इति देशीपदमेतत्, सर्वात्मना लूषितास्ततस्ते अजीवन्तश्चन्द्रगुप्तारक्षकैः सह घटनं कृतवन्तः । कृत्वा च क्षात्रखननादिना नगरमुपद्रवन्ति । येऽप्यन्ये आरक्षिकाः स्थाप्यन्ते तानपि ते सम्वलयित्वा तथैव नगरोपद्रवं कुरुते । ततश्चाणक्येन चिन्तयित्वा गेरुकवेषेण 'मुईग' ति देशीपदं मत्कोटकवाचकं मत्कोटकगेह दहने प्रवृत्तं नलदामनामानं कुविंदं दष्टा तस्मिन्नारक्षकपदस्य स्थापना कृता तेन च नन्दसत्कभोजिकानांसमस्तानामपिसपुत्राणां भक्ते-भक्तप्रदान वेलायां शिरांसिलूनानि । एषगाथा संक्षेपार्थोभावार्थः कथानकादवसेयं । तच्चेदम्-नंदैनिच्छूढेरज्जे परिठ्ठावितेचंद्रगुत्तेनंदस्सजेभोइयाते चाणक्केणं लूसिया । ताहे ते अजीवमाणा चंद्रगुत्तारखिएहिं समं संवलिता खत्त खननादीहिं नगरं उवद्दधति, जेवि अन्ने आरक्खिया ठविजंतितेविसंवलंतिताहे चाणक्केण चिंतियं,कोलभिजाचोरग्रहो जोनसंवलिज्जाजोयसमलेचोरे उप्पाडेइताहेचाणकोपरिवायगवेसंकाऊणनगरबाहिरियाए हिंडति। हिंडमाणेण दिट्ठो नलदामकुविन्दो तंतुवाय सालाद्वितो तस्सि वेलाए नलदाम कोलियस्स पुत्तो रममाणो मक्कोड एणखइतो रोइंतो पिउस्सगसल्लीणो कहियं मक्कोडएणअहं खवितो. नलदामेन भणितो दंसेहिं जत्थोगासे खदितो सि, दंसितो सो उयासो ततो तेन नलदामेण जेबिलातो निग्गया दिट्ठा मक्कोडया ते मारिया । ततो बिलंखणित्ताजे विलस्संतो अंडयादिट्टा तेसतणाणि पक्खिवित्ता पलीवित्ता अंड्यावि दड्डा चाणक्केणसोपुच्छितो किं कारणंखणेत्ता अंतो विलस्स पलीवियं? नलदामोभणति-एए अंडया निष्फन्ना खाइस्संति । ततो चाणक्केण चिंतियं । एस चोरगाहो कतो संतोसमत्थो मुइंगपरिदाहव्वचोरा उच्छेदइउं । ततोसोचोरग्गाहोठवितो ताहेकेइनंदपक्खियाचोरा नलदामंउतिसुबहुंचोरभागं दाहामी मा स्खेह । नलदामेण भणियं-एवं होउति इमंच भणियं । अन्नेवि एवमुपलभेह ते सव्वे पत्तेजावेत्ताममसकासमाणेहिंतेहिंतहत्तिकयंसव्वेसमाणियानलदामेणअन्नया तेन नलदामेणतेसिंचोराणंविपुलं भत्तं सज्जियं । जाहे सव्वे, सपुत्ता आगया, । ताहे सव्वेसिं सपुत्ताणं सिराणि छिन्नाणि; । तदेवं यथा चाणिक्येन नन्द उत्पाटितो यथा नलदाम्ना मत्कोटकाश्चोराश्च समूला उच्छेदितास्तथा प्रवचनप्रद्विष्टं राजानं समूलमुत्पाटयेत् । तत्र उत्पाटयति, य च तस्य साहाय्यं कुर्वते, येच तटस्थिता अनुमोदन्ते, ते सर्वेशुद्धाःप्रवचनोपघातरक्षणेप्रवृत्तत्वात् । न केवलंशुद्धमात्रंकिन्त्वचिरान्मोक्षगमनंतथाचात्रदृष्टान्तः प्रवचनोपघातरक्षको विष्णुकुमार इति । [भा.७०९] समतीतंमिउ कज्जे परे वयं तंसि एगदुविहंवा ।
संवासोन निसिद्धो तेन परंच्छेयपरिहारो ।। वृ-समतीतेपुनः कार्येयदिपरोवदति,एकरात्रंद्विरात्रंवासंवासः क्रियतामितिएवं परेवदति एकरात्रं द्विरात्रं त्रिरात्रं वासंवासो ननिषिद्धः । तथा संवासेऽपि न किमपि प्रायश्चित्तमिति भावः । ततो 2116
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003325 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 21 Vyavahara |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 482 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_vyavahara |
| File Size | 11 MB |