Page Text
________________
१६०
व्यवहार - छेदसूत्रम् - १- १/१४
वृ- यथा शकटं तथा संहननं शकटस्थानीयं संहननमित्यर्थः, धृतयो धुर्यैधौरेयैर्भवंत्युपनीता उपनयं नीताः धौरेय तुल्याधृतयइतिभावः अत्रापि भंगचतुष्टयं, तत्र प्रथमे भंगे यावदापन्नं तत्सर्वं दीयते, द्वितीये धृत्यनुरूपं, तृतीये संहननानुरूपं, चतुर्थे धृतिसंहननानुरूपं तथा चाह, बियतियेत्यादि, द्वितीयतृतीये चरमे भंगे तत् प्रायश्चित्तं धृत्याद्यनुरूपं दीयते, यत् शक्नोति वोढुमिति, सांप्रतमाचार्यमधिकृत्य दोषाणामेकत्वं यथोपपद्यते तथा भाव्यते, तत्र स्वामित्वप्राप्तस्तेन दृष्टांतस्तमेवाह ।। -
[ भा. ४५४ ]
निवमरणमूलदेवो आसेहि वासे य पट्टि नउ दंडो । संकप्पियगुरुदंडो मुच्चइ जं वा तरइ वोढुं । ।
वृ- एत्थ नगरे राया अपुत्ती मतो, तत्थवि रजचिंतगेर्हितत्थ देवयाराहणनिमित्तं आसोय हिवासीओ, हत्थीय, इतो य मूलदेवो चोरियं करतो आरखगेहिं गहितो, तेहिं रज्जचिंतगेहिं बज्झो आनंतो नगरं हिंडाविजइ, इतो य सो आसो हत्थी य मुक्को तेहिं अट्टारसपयइपरिवारेहिं दिट्टो मूलदेवो आसेन हिसियं, पट्टी अड्डिीया, हत्थिणा गुलुगुलाइयं गंधोदकं करे घेत्तुं अहिसित्तो खंधे य अडितो, सामुद्रिकलक्षणपाठकैरादिष्ट एष राजा इति, तस्य चोरिकापराधाः सर्वेमुक्ताः, राज्ये स्थापितस्तखथाचाह नृपमरणमभूत् ततोऽश्वोधिवासितोऽश्वाधिवासः कृतः, तेनाश्वेन मूलदेवस्य पृष्टं दत्तं, ततो मूलदेवो राजा बभूव, न पुनस्तस्य चौरिकादंडः कृतः एप दृष्टांतोऽयमुपनयः एकस्य साधोर्बहुश्रुतस्य अपराधे प्रायश्चित्तं ish गुरुः संकल्पित आचार्यश्च कालगताः स चाचार्यपदयोग्य इत्याचार्यः स्थापितः गच्छेच सूत्रार्थः तदुभयादिभिः संग्रहः कर्त्तव्यः, तत् यत् शक्नोति वोढुं तद्दीयते, अथ न शक्नोति, तर्हिन किंचिद्दीयते, तथा चाह संकप्पेत्यादि संकल्पितगुरुदंड आचार्यपदे स्थापितः सन् एवमेव उच्यते, यद्वा शक्नोति वोढुं तद्दीयते इति, एवमाचार्यमधिकृत्य दोषा एकत्वमापन्नाः अत्राह चोदकः साधूक्तमिदं दोपैकत्वकारणं, किमनया एतावत्प्रमाणया स्थापनारोपणाभ्यामाकृष्टिविकृष्टया इतः पंच दिवसा गृहीता, इतो दशेत्यादिरूपया गुरुणा ह्यागममनुसृत्य यत्प्रायश्चित्तमाभवति, तत्स्थापनारोपणाभ्यामंतरेणैव दीयतामिदं ते प्रायश्चित्तमिति, अत्र सूरिराह
[ भा. ४५५ ]
चोयगपुरिसा दुविहा, गीयागीयपरिणामि इयंरेय । दोहवि पच्चयकरणं सव्वे सफला कया मासा ।।
वृ- चोदकपुरुषाद्विविधास्तद्यथा, गीयागीयत्ति गीतार्था अगीतार्थाश्च, अगीतार्था द्विविधाः परिणामिनः, इतरे च, इतरे नाम अपरिणामा अतिपरिणामाश्च तत्र गीतार्थानामपि च परिणामिकानां परिहारस्थानमापन्नानां यत् दातव्यं, तत् स्थापनारोपणाभ्यामाकृष्टिविकृष्टया विना दीयते, अत्र दृष्टांतो वणिक् ।। एगो वाणियओ तस्स वीसं भंडीतो एकजातीयभंडभरियाओ सव्वा तो समभरातो तस्स गच्छती सुकठाणेसुं कियतो उवठितो भाइ, सुकं देहि, वणिओ भणइ, किं दायव्वं, सुंकिओ भाइ, वीसतिमो भागो, तहेव वणिएण सुंकिएण य परिच्छिता मा ओयारणपव्वारोहेसु विक्खेवो हवउत्ति एका भंडी सुंके दिन्ना, एवं सव्वेसिं गीयत्थाणमगीयत्थाण पारिणामगाणं विणा आकढिविगढिए पायच्छित्तं दिजइ, जे उन अगीयत्था अपरिणामगा अतिपरिणामगा य ते जइ छण्हं मासाणं परेण आवणा, तेसिं दोन्ह पच्चयकरणट्टा सव्वेमासा ठवणारोवणविहाणेण सफलीकाउं दिज्जुंति, तथा चाह दोण्हवीत्यादिद्वयानामपि अपरिणामकानामतिपरिणामिकानां च प्रत्ययकारणं स्यात्, इति हेतीः सर्वे मासाः स्थापनारोपणाभ्यां सफलाः कृता अत्र दृष्टांती मुर्खमरुकेन, मुक्खमरुगस्स बीसं भंडीतो एगजातीयभंडभारियाती सव्वाती
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International
| SR No. | 003325 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 21 Vyavahara |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 482 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_vyavahara |
| File Size | 11 MB |