Page Text
________________
१५८
व्यवहार - छेदसूत्रम्-१-१/१४ [भा.४४८] अगारी दिटुंता एगमनेंगे यते य अवगहा।
भंडी चउक्कभंगोसामी पत्तेय तेनंमि ।। वृ-आलोचनायामगारी दृष्टांतः, तेषु चापराधेषु विषयेषु अगारी दृष्टांतस्ते अपराथा एकऽनेके च दुर्बले भंडी दृष्टांतः; तत्र च भंड्या चतुष्कभंगः भंगचतुष्टयमिति भावः आचार्ये स्वामित्वप्राप्तस्तेनदृष्टान्तता; तत्रालोचनाविकल्पाइमे - |भा.४४९ निसजे वियऽणाए एगमणेगा य होइचउभंगो ।
वीसरिउस्सणपए बिइयतिचरिमे सिया दोवि ।। वृ. इह स्त्रीत्वे पुंस्त्वं प्राकृतत्वात् निषद्याविकटनायां च भवति, चतुर्भंगी चर्तुणां भंगानां समाहारश्चतु गीगाथायांस्त्रीत्वेपिपुंस्त्वंप्राकृतत्वातकथंचतुभंगीत्यत आह - एकानेकाचएका निषद्या अनेका च तथा एका विकटना अनेका वा इयमत्र भावना, एका निपद्या एका आलोचना इहालोचनां ददानेनगुरोर्निषद्याकर्त्तव्या,यावतश्च वारान् आलोचनां ददाति,तावतो वारान निपद्यांकरोति,तत्रयदा विधिना अशेषानप्यतीचारानविघ्ने नैकवेलायामालोचयति, तदा एकस्यामेव निपद्यायां सर्वातीचारालोचनात्प्रथमोयथोक्तभंगः । । वीसरिउस्सणपएविइयतिणिद्वितीयोभंगोविस्मृती, तृतीयो भंग उसणपदेप्रभूतपदेषु किमुक्तंभवति, द्वितीयोभंगएका निपद्या अनेकालोचनाएष विस्मृतातिचारस्य, यदिवामायाविन आलोच्यवंदितगुरौपुनःस्मरणतोमायाविनः पश्चातसम्यगालोचनापरिणामपरिणतस्य गुरौ तथानिविष्ट एव वंदनकं दत्वा आलोचयतो वंदितव्यः तृतीयो अनेका निषद्या एका आलोचना एष प्रभूतेन कालेन प्रतिसेविते बहकस्य एकदिने नालोचनामपारयतोऽन्यस्मिन्नन्यनस्मिन दिने निषधां कृत्वालोचयतोभावनीयः, यदिवा निषदनं निपद्यागुरौबहुवेलंकायिकाभूमिगतप्रत्यागतेऽनेका निषद्या एकालोचनेति, चरिमे सिया दोवि चरमभंगे अनेका निषद्या अनेका आलोचना इत्येवंरूपं अशटभावोपेतस्य स्यातां द्वे अपि कारणे विस्मृतत्वं, यदिवा अपराधबाहुल्यं इदमुक्तं भवति, प्रभूतेन कालेन प्रभूतमासेवितमतो बहुविस्मृतमित्यन्यस्मिन् अन्यस्मिन् दिने स्मृत्वा आलोचयतो, यदिवा अपराधबाहुल्यतएकदिनेनालोचयितुमप्रपारयतोऽपरस्मिन्नपरस्मिन्नहन्यालोचवतोयथोक्तस्वरूपचतुोभंगः, तत्रएकानिषद्या एकालोचनेतिप्रथमेभंगे एकमेवगुरुतरंप्रायश्चित्तंदीयते,शेषाणां सर्वेषामपि प्रायश्चित्तानामाच्छादकं,तथाचोक्तंतंचेगंओहाडणंदिजइ इति,अस्यायमर्थः तदेदेकं गुरुतरं प्रायश्चित्तं शेषाणां प्रायश्चित्तानामवघाटनमाच्छादकं दीयते, इति अत्र दृष्टांतः क्षारयोगः यथाहि पंकापनयनाय प्रयुक्तः क्षारयोगोऽवशेषमपिमलंशोधयति, तथैकमप्यवघाटनं प्रायश्चित्तानिशोधयतीति उक्तंच।
जहा पंकावणयणपरत्तो खारजोगो सेसमलंपिसोहेइ ।
तहा ओहाडणंपच्छित्तं, पिसेसपच्छित्ते सोहेइ ।। इति अथवासएवागारी दृष्टांतो, यथासा अगारीएकापराधेहन्यमानाअन्यानप्यपराधान्कथयंत्येकवारं पिट्टिता, यदिपुनर्बहवोऽपराधाः कृता इत्यस्मिन्नन्यस्मिन्दिवसेएकैकमपराधकथयेत्तर्हियावतोवारान् कथयेत्तावतोवारान्हन्येत, एवमत्रापि यद्येकैकमपरस्मिन्नहन्यालोचयेत्, ततो यावंतोऽपराधास्तावंति प्रायश्चित्तान्याप्नुयादेकनिषद्यायामेकालोचनायांत्वेकमेव गुरुतरकं प्रायश्चित्तं दीयते, इति द्वितीयेभंगे बहुप्रतिसेवितमशठेनसता सर्वंनस्मृतं, तद्यदि पश्चादालोचयति, तथापि यथा प्रथमेभंगे गुरुतरकमकं शेषं प्रायश्चित्तानामाच्छादकं दत्तं, तथात्रापि अशठभावेन नालोचितवान् ततो यावंति
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003325 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 21 Vyavahara |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 482 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_vyavahara |
| File Size | 11 MB |