Page Text
________________
उद्देश : १, मूलं - २५, [भा. २४८४]
जघन्ये चरमंमूलं मध्यमे चरममनवस्थाप्यं उत्कृष्टे चरमं पाराचिकं तत् तत्र चरमपदम् । 'ततोऽपि ' चरमपदात् शङ्कादिभिः पदैः 'चरमं' पाराश्चिकं पुनः प्राप्नोति ।।
[ भा. २४८५ ] अहवा आणाइविराधनाउ एक्विक्कियाउ चरिमपदं । पावइ तेन उ नियमो, पच्छित्तिहरा अइपसंगो ।।
वृ- अथवा आज्ञा - ऽनवस्था - मिथ्यात्व - विराधनापदानां मध्ये यद् विराधनापदं तच्चरमम् । सा च विराधना द्विधा - आत्मनि संयमे च । तस्या एकैकस्याः सकाशात् 'चरमपदं' पाराञ्चिकं प्राप्नोति । तत्र प्रतिमाया यः स्वामी तेन दृष्ट्वा प्रतापितस्यात्मविराधनायां परितापनादिक्रमेण पाराञ्चिकम् । संयमविराधनायां तु तस्याः प्रतिमाया हस्ताद्यवयवे भग्ने भूयः संस्थाप्यमाने सति “छक्काय चउसु लहुगा” इत्यादिक्रमेण पाराञ्चिकम् । यत एवं प्रसङ्गतो बहुविधं प्रायश्चित्तं तेनायं नियमः- तिष्ठतः स्थानप्रायश्चित्तमेव न प्रतिसेवनाप्रायश्चित्तम्, इतरथा अतिप्रसङ्गो भवति ॥ कथम्? इति चेद् उच्यते
[ भा. २४८६ ] नत्थि खलु अपच्छित्ती, एवं न य दाणि कोइ मुच्चिज्जा । कारि - अकारीसमया, एवं सइ राग-दोसा य ॥
वृ- यद्यप्रतिसेवमानस्यापि मूलादीनि भवन्ति तत एवं नास्ति कोऽप्यप्रायश्चित्ती, न चेदानीं कश्चित् कर्मबन्धान्मुच्येत, यः प्रतिसेवते तस्य कारिणोऽकारिणश्च समता भवति, एवं च प्रायश्चित्तदाने सति राग-द्वेषौ प्राप्नुत इति । तदपि चाज्ञादिनिष्पन्नमिति ।
[भा. २४८७ ] मुरियादी आणाए, अणवत्थ परंपराए थिरिकरणं । मिच्छत्ते संकांदी, पसजणा जाव चरिमपदं ॥
वृ- अपराधपदे वर्त्तमानस्तीर्थकृतामाज्ञाभङ्गं करोति तत्र चतुर्गुरु । अत्र च मौर्यैमयूरपोषकवंशोद्भवैः आदिशब्दादपरैश्चाज्ञासारै राजभिर्द्दष्टान्तः । तस्मिश्च कालेऽसावनवस्थायां वर्त्तते तत्र चतुर्लघु । अनवस्थातश्च परम्परया 'स्थिरीकरणं' तदेवापराधपदमन्योऽपि करोतीत्यर्थः, तदा चासौ देशतो मिथ्यात्वमासेवते तत्र चतुर्लघु । अपराधपदे वर्त्तमानो विराधनायां साक्षादेव वर्त्तते, परस्य च शङ्कादिकं जनयति-यथैतद् मृषा तथाऽन्यदपि सर्वममीषां मृषैव । प्रसजना चात्र भोजिका - घाटिकादिरूपा । तत्र चरमं पाराञ्चिकं यावत् प्रायश्चित्तं भवति ॥
अथ नोदकः प्राह
९१
[भा. २४८८] अवराहे लहुगयरो, किं नु हु आणाए गुरुतरो दंडो । आणाए चिय चरणं, तब्भंगे किं न भग्गं तु ॥
वृ- परः प्राह - जघन्यके ऽपरिगृहीते परिगृहीते वा तिष्ठति प्राजापत्यपरिगृहीतं वा जघन्यमसन्निहितमध्ष्टं प्रतिसेवते उभयत्रापि चतुर्लघु, एवं स्थानतः प्रतिसेवनतश्चापराधे लघुतरोदण्ड उक्तः, आज्ञाभङ्गे चतुर्गुरुकमिति, अतः 'किम्' इति परिप्रश्ने, 'नुः' इति वितर्के, 'हु:' इति गुर्वामन्त्रणे, किमेवं भगवन् ! आज्ञायां भग्नायां गुरुतरो दण्डो दीयत ? । सूरिराहआज्ञयैव चरणं व्यवस्थितम्, तस्या भङ्गे कृते सति किं न भग्नं चरणस्य ? सर्वमपि भग्नमेवेति भावः, अपि च लौकिका अप्याज्ञाया भङ्गे गुरुतरं दण्डं प्रवर्त्तयन्ति ॥
तथा चात्र पूर्वोद्दिष्टं मौर्यध्टान्तमाह
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003323 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 19 Bruhat kalpa |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 516 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_bruhatkalpa |
| File Size | 10 MB |