________________
उद्देशकः ३, मूलं-८८, [भा. ४०९९]
४२९ यस्यां लिखित्वा पठ्यते । एष उत्कृष्ट औपग्रहिकोपधिर्मन्तव्यः॥
मू. (८९) नो कप्पइ निग्गंथाणं उग्गहनंतगंवा उग्गहपट्टगंवाधारित्तए वा परिहरित्तए वा। वृ-अथास्य सूत्रस्य कः सम्बन्धः? इत्याह[भा.४१००] उभयम्मि वि अविसिटुं, वत्थग्गहणं तु वन्नियं एयं ।
जं जस्स होति जोग्गं, इदानितं तं परिकहेति ॥ वृ-उभयं-भिन्ना-ऽभिन्नसूत्रद्वयम् एतस्मिन् ‘अविशिष्टम्' 'इदं साधूनां कल्पते न कल्पते वा' इत्यादिविशेषरहितम् 'इदम्' 'एतत्' अनन्तरोक्तं वस्त्रग्रहणं वर्णितम् । इदानीं तु यद् यस्य संयतस्य संयत्यावा योग्यंतत्तत् सूत्रेणैव साक्षात्परिकथयतीति। अनेन सम्बन्धेनायातस्यास्य व्याख्या-नो कल्पते निर्ग्रन्थानाम् ‘अवग्राहनन्तकं वा' गुह्यदेशपिधानवस्त्रम् ‘अवग्रहपट्टकं वा' तस्यवाच्छादकपट्ट धारयितुंवा परिहतुवा इति सूत्रस पार्थः ॥अथ नियुक्तिविस्तरः[भा.४१०१] निग्गंथोग्गहधरणे, चउरो लहुगाय दोस आणादी।
अतिरेगउवहि तह लिगंभेद बितियं अरिसमादी । वृ-निर्ग्रन्थानामवग्राहनन्तक-पट्टयोर्धारणे चत्वारो लघुमासाः आज्ञादयश्च दोषाः, अतिरिक्तोपिधित्वादधिकरणं भवेत् । तथा लिङ्गभेदः कृतो भवति, साध्वीनां लिङ्गमाश्रितं भवतीत्यर्थः । द्वितीयपदविषयम् अर्थोरोगादिकं तत्रावग्रहानन्तकं पट्टकं वा धारयेत् ॥ द्वितीयपदमेव भावयति[भा.४१०२]भगंदलं जस्सऽरिसा व निच्चं, लगंति पूर्य लसि सोणियं वा।
उड्डाह-सज्झाय-दयानिमित्तं, सो उग्गहं बंधति पट्टगं च ॥ वृ-'भगन्दरः' पुतसन्धौ व्रणविशेषोऽसि वा यस्य नित्यं पूयं वा रसिकां वा शोणितं वा गलन्ति सः ‘उड्डाह-स्वाध्याय-दयानिमित्तम्' 'अहो! अमी ईशा एवपापोपहता रोगाभिभूतवपुषः प्रव्रज्यांप्रतिपद्यन्ते' इत्यादिक उड्डाहोमा भूत, तथा शोणिते परिगलति स्वाध्यायः कर्तुंन कल्पते, पूय-रसिका-शोणितगन्धाध्राणाच्च कीटिकादिप्राणिनामभिलीयमानानामुपवातो भवेत्, अतोऽवग्रहानन्तकं पट्टकं वा बध्नाति ॥ तत्र च बद्धे पूयादिभिरुपलिप्ते धावनविधिमाह[भा.४१०३] पूय-लसिगा उवस्सए, धोव्वति असहुस्स पट्टो रुहिरं च ।
उग्गह पट्टं च सहू, वीयारे लोहियं धुवति॥ वृ-पूय-रसिके अस्वाध्यायिकंन भवतीति कृत्वातेउपाश्रय एवधाव्येते।यो भगन्दरादिरोगवान् बहिर्गन्तुमसहिष्णुस्तस्य पट्टो रुधिरं चोपाश्रये कचिद् मात्रके धाव्यते, ततस्तद्धावनं हस्तशताद् बहिः परिष्ठाप्यते। अथासौ बहिर्गन्तुंसहिष्णुस्ततो विचारभूमौ गः स्वयमेवावग्रहपट्टकं रुधिरंच धावति ।। पट्टबन्धने विधिमाह[भा.४१०४] ते पुन होति दुगादी, दिवसंतरिएहि बज्झए तेहिं ।
अरुगंइहरा कुच्छइ, ते विय कुच्छंति निचोला ॥ वृ-'तेपुनः' अवग्रहान्तक-पट्टाः 'द्विकादयः' द्वि-त्रिप्रभृतिसङ्ख्याकाः कर्तव्याः, तैर्दिवसान्त. रितैर्ऋणो बध्यते। किमुक्तं भवति?-येनावग्रहानन्तकेन पट्टकेन वा अद्यव्रणो बद्धः द्वितीयदिने
स उन्मोच्य प्रक्षाल्य चापरिभोग्य विधेयः, यः पुनराधदिने न परिभुक्तः तेन तस्मिन् दिने व्रणो
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org