Page Text
________________
१८०
बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् -२-१/४२ तृतीयो अन्ते प्रकाशवान् आदौ तमस्वान्, चतुर्थो भङ्गः ‘सर्वतमः' उभयथाऽपि तमोयुक्तः, रात्रौ गृहीत्वा रात्रावेव भोगभावादिति ॥अथाध्वद्वारं सविस्तरं व्याचिख्यासुराह[भा.२८७७] अद्धाणम्भिव होज्जा, भंगा चउरो उतंन कप्पइ उ ।
दुविहाउ होंति उदरा, पोट्टे तह धन्नभाणे य॥ वृ-अध्वनि वा वर्तमानानां चत्वारोऽपि भङ्गा भवेयुः, परं 'तद्' अध्वगमनं कर्तुमूवंदरे साधूनां न कल्पते । ते च दरा द्विविधाः, तद्यथा-पोट्टदरा धान्यभाजनदराश्च । तत्र पोट्टम्-उदरं तद्रूपा दराः पोट्टदराः, धान्यभाजनानि-कटपल्यादयस्तान्येव दराधान्यभाजदराः। ते दराऊर्ध्वं यत्र पूर्यन्ते तदूर्ध्ववदरमुच्यते ।। अमुमेवार्थं सविशेष भणन् प्रायश्चित्तं दर्शयन्नाह[भा.२८७८] उद्दद्दरे सुभिक्खे, अद्धाणपवजणं तु दप्पेण ।
लहुगा पुण सुद्धपए, जंवा आवजई जत्थ ।। वृ-ऊर्ध्वदरम्-अनन्तरोक्तंसुभिक्ष-सुलभभैक्षम्।अत्रचत्वारोभङ्गाः-ऊर्ध्वदरमपि सुभिक्षमपि १वंदरमसुभिक्षं २ सुभिक्षनोर्ध्वदरं३ नोर्ध्वदरंनसुभिक्षम्४।अत्र द्वितीयचतुर्थभङ्गयोरध्वगमनं कर्तव्यम् । अथ प्रथमतृतीयभङ्गयोरध्वप्रतिपत्तिंदर्पतः करोतितदाशुद्धपदेऽपिचत्वारो लघुकाः। यद्वा यत्र संयमविराधनादिकमापद्यते तन्निष्पन्नं तत्र प्रायश्चित्तं द्रष्टव्यम्॥
प्रथमतृतीयभङ्गयोरप्येतैः कल्पत इति दर्शयति[भा.२८७९] नाण? दंसणट्ठा, चरितट्ठा एवमाइ गंतव्वं ।
उवगरणपुष्पडिलेहिएण सत्येण गंतव्वं ।। वृ-ज्ञानार्थदर्शनार्थंचारित्रार्थमेवमादिभि कारणैर्गनतव्यम्। गच्छद्भिश्चतलिकादिकमुपकरणं ग्रहीतव्यम् । पूर्वप्रन्टुपेक्षितेन च सार्थेन सह गन्तव्यमिति नियुक्तिगाथासमासार्थः॥
अथैनामेव व्याख्यानयति[भा.२८८०] सगुरु कुल सदेसे वा, नाणे गहिए सई य सामत्थे ।
वच्चइ उ अन्नदेसे, दंसणजुत्ताइअत्थो वा ॥ वृ-ज्ञानम्-आचारादिश्रुतंतद्यावत्स्वगुरूणांसमीपे सूत्रतोऽर्थतश्चविद्यते तावतिसम्पूर्णेऽपि गृहीते, यद्यपरस्यापि श्रुतस्य ग्रहणे सामर्थ्यमस्ति ततः स्वदेशे तथाविधः कोऽपि बहुश्रुत आचार्यस्ततोऽन्यदेशं गच्छति । तत्रापि ये आसन्नतरा एकवाचनाकाश्चाचार्यास्तेषां समीपेड़वशिष्यमाणं श्रुतं गृह्णाति । यदाच परिपूर्णमपि विवक्षितयुगसम्भवि श्रुतं गृहीतं तदा यद्यात्मनः प्रतिभादिकंसामर्थ्यमस्तिततः “दंसणजुत्ताइअत्थोव"तिदर्शनविशुद्धिकारणीया गोविन्दनियुक्ति आदिशब्दात् सम्मन्तति-तत्त्वार्थप्रभृतीनि च शास्त्राणि तदर्थ-तत्प्रयोजनः प्रमाणशास्त्रकुशलानीमाचार्याणां समीपे गच्छेत् ।। अथ चारित्रार्थमिति द्वारमाह[भा.२८८१] पडिकुट्ट देस कारण गया उ तदुवरमि निति चरणट्ठा ।
असिवाई व भविस्सइ, भूए व वयंति परदेसं ॥ वृ-सिन्धुदेशप्रभृतिको योऽसंयमविषयः स भगवता 'प्रतिक्रुष्टः' नतत्र विहर्ततव्यम् । परंतं प्रतिषिद्धदेशमशिवादिभिः कारणैर्गताः ततो यदा तेषां कारणानाम् ‘उपरमः' परिसमाप्तिर्भवति तदा चारित्रार्थं ततोऽसंयविषयाद् निर्गच्छन्ति, निर्गत्य च संयमविषयं गच्छन्ति । यद्वा तत्र
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003323 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 19 Bruhat kalpa |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 516 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_bruhatkalpa |
| File Size | 10 MB |