________________
उद्देशक : १, मूलं- २५, [भा. २५३७]
[भा. २५३८]
दण्डिकपरिगृहीते तपोगुरुकाणि ॥ गतं स्थानप्रायश्चित्तम् । अथप्रतिसेवनाप्रायश्चित्तमाहचउरो लहुगा गुरुगा, छेदो मूलं जहन्नए होइ । चउगुरुग छेद मूलं, अणवटुप्पो य मज्झिमए ॥ छेदो मूलं च तहा, अणवटुप्पो य होइ पारंची। एवं दिट्ठमदिट्ठे, सेवंते पसजणं मोत्तुं ॥
[भा. २५३९]
वृ- प्राजापत्यपरिगृहीतं जन्यमध्ष्टं प्रतिसेवते चत्वारो लघवः, ध्ष्टे चत्वारो गुरवः । कौटुम्बिकपरिगृहीते जघन्येऽध्ष्टे चत्वारो गुरवः, ध्ष्टे च्छेदः । दण्डिकपरिगृहीते जघन्येऽदृष्टे च्छेदः, दृष्टे मूलम् । प्राजापत्यपरिगृहीते मध्यमेऽध्ष्टेचत्वारो गुरवः, दृष्टे च्छेदः । कौटुम्बिकपरिगृहीते मध्यमेऽष्टे च्छेदः, ष्टे मूलम् । दण्डिकपरिगृहीते मध्यमेऽध्ष्टे मूलम्, ध्ष्टेऽनवस्थाप्यम् । प्राजापत्यपरिगृहीते उत्कृष्टेऽध्ष्टे च्छेदः, दृष्टे मूलम् । कौटुम्बिकपरिगृहीते उत्कृष्टेऽध्ष्टे मूलम्, दृष्टेऽनवस्थाप्यम् । दण्डिकपरिगृहीते उत्कृष्टेऽदृष्टेऽनवस्थाप्यम्, ष्टे पाराश्चिकम् । एवं दृष्टाStष्टयोः 'प्रसजनां' शङ्का - भोजिकादिरूपां मुक्त्वा प्रायश्चित्तं ज्ञातव्यम् ॥ अत्र प्रागुक्तमेवाक्षेप - परिहारबद्धं गाथाद्वयमाह
[भा. २५४० ] जम्हा पढमे मूलं, बिइए अणवट्ठो तइए पारंची । तम्हा ठायंतस्सा, मूलं अणवट्ठ पारंची ॥ पडिसेवणाए एवं, पसजणा तत्थ होइ इक्के क्के । चरिमपदे चरिमपदं, तंपि य आणाइनिप्फन्नं ।।
[भा. २५४१]
- गतार्थम् ॥
[भा. २५४२ ] ते चैव तत्थ दोसा, मोरियआणाए जे भणिय पुवि । आलावणाइ मोत्तुं, तेरिच्छे सेवमाणस्स ॥
वृ-मौर्यध्ष्टान्तद्वारेण या भगवतामाज्ञा बलीयसी प्रसाधिता तस्या भङ्गेय दोषाः 'पूर्व' दिव्यद्वारे मनुष्यद्वारे च भणिताः तेऽपि तथैवात्र द्रष्टव्याः । परमालापनादीन् मुक्त्वा शेषा अत्र तैरश्चे देहयुते सेवमानस्य भवन्ति । एतदेवालापनादिपदं व्याचष्टे
[भा. २५४३ ] जह हास- खेड - आगार- विब्भमा होंति मणुयइत्थीसु । आलावा य बहुविधा, तह नत्थि तिरिक्खइत्थीसु ।।
वृ- यथा मनुष्यस्त्रीषु हास्य-क्रीडा- आकार- विभ्रमा आलापाश्च बहुविधा भवन्ति न तथा तिर्यक्स्तीषु । एतावान् मनुष्यस्त्रीभ्यस्तिर्यक्स्तरीणां विशेषः ॥ अथ चतुर्भङ्गीमाह
[भा.२५४४] सुहविण्णप्पा सुहमोइगा य, सुहविण्णप्पा य होंति दुहमोया ।
दुहविण्णप्पा य सुहा, दुहविण्णप्पा य दुहमोया ॥
वृ- गतार्था अत्रोदाहरणानि -
१०१
[भा. २५४५] अमिलाई उभयसुहा, अरहण्णगमाइमक्कडि दुमोया । गोणाई तइयभंगे, उभयदुहा सीहि-वग्घीओ ॥
वृ- अमिलाः- एडकाः ता आदिशब्दाद् अजा-स्वरिकादयश्च तिर्यक्स्तिय उभयसुखाः, तत्र निष्प्रत्यपायतया सुखविज्ञप्याः, लोकगर्हिततया तुच्छसुखास्वादमात्रहेतुत्वाच्च सुखमोच्याः १ ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org