________________
४६०
बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् -१-१/६ ततोऽशयमानाः स्वयमेव ‘स्फेटयन्ति' अपनयन्तीत्यर्थः ।।
क्षुल्लकविपरिणामसम्भवे यतनामाह[भा.१८११] उज्जलवेसे खड्डे, करिति उव्वट्टणाइचोक्खे अ।
न य मुच्चंतऽसहाए, दिति मणुन्ने य आहारे । वृ-क्षुल्लकान् ‘उज्वलवेषान्' पाण्डुरपट-चोलपट्टधारिणः उद्वर्त्तन-प्रक्षालनादिनाचचोक्षानशुचिशरीरान् कुर्वन्ति।न चतेक्षुल्लकाः ‘असहायाः' एकाकिनोमुच्यन्ते।वृषभाश्चतेषां मनोज्ञान्' स्निग्ध-मधुरानाहारानानीय ददति, उरभ्रष्टान्तेन च प्रज्ञापयन्ति ॥
तमेवाह[भा.१८१२] आतुरचिन्नाई एयाई, जाइंचरइ नंदिओ।
सुक्कत्तणेहि जावेहि, एयं दीहाउलक्खणं ।। वृ-जहा एगो ऊरणगो पाहुणयनिमित्तं पोसिज्जइ । सो य पीणियसरीरो हलिद्दाइकयंगराओ कयकन्नचूलओ सुहंसुहेणं अभिरमइ । कुमरगा वि य तं नाणाविहेहिं कीडाविसेसेहिं कीलाविति । तं च एवं लालिजमाणं दद्दूण वच्छगो माऊए नेहेण गोवियं दोहएण य तयनुकंपाए मुक्कमविखीरं न पिबइरोसेणं ।ताए पुच्छिओ-वच्छ! किंन धावसि? ।तेण भणियं-अम्मो! एस नंदियगोइतुहिंजवसजोगासणेहिं अलंकारविसेसेहि य अलंकारिओ पुत्त इव परिपालिज्जइ, अहं तु मंदभग्गो सुक्काणि तणाणि कयाइ लभामि, ताणि विन पज्जत्तगाणि, एवं पाणियं पि, न य मं कोइ लालइ । ताए भन्नइ-पुत्त! आउरचिन्नाइंएयाई, जहा आउरो मरिउकामोजं मग्गइ पत्थं वा अपत्थं वा तं दिज्जइ एवमेसो विनंदियओ पोसिजइ, जया मारिजिहिइ तयापच्छिहिसि । अन्नया सो वच्छगो तं नंदियगं पाहुणएसुआगएसुपहिज्जमाणं दटुं तिसिओ वि माऊए थन्नं नाभिलसइ भएणं । ताए भन्नइ-किं पुत्त! भयभीओ सि नेहेण पण्हुयं पिमं न पियसि? । तेण भन्नइ-कतो मे थन्नाभिलासो? ननुसोवराओ नंदियओअज्ज पाहुणएहिंआगएहिंममअग्गओ विन्निग्गयजीहो लोलनयणो विस्सरं रसंतो मारिओ, तब्भया कओ मे पाउमिच्छा? । ताए भन्नइ-नणु पुत्तय ! तया चेव ते कहियं “आउरचिन्नाई एयाइं" ति, एसतेसिंविवागो अनुपत्तो ति॥ ___ अथाक्षरार्थः-आतुरः-चिकित्साया अविषयभूतो रोगी, तस्य था मर्तुकामस्य पथ्यमपथ्यं वा दीयते एवमयमपि नन्दिको यानि मनोज्ञाहारजातानि चरति तानि आतुरचीर्णानि, अतो वत्स ! शुष्कतृणैः ‘यापय स्वशरीरं निर्वाहय, यतएतद्दीर्घायुषो लक्षणम् । एवमेतेऽप्यसंविग्नक्षुल्लका यद् मनोज्ञाहारादिभिरुपलाल्यन्ते तद् नन्दिकपोषणवद् द्रष्टव्यम् ।।
अथ निर्द्धर्मकार्येषु यतनामाह[भा.१८१३] न मिलंति लिंगिकने, अच्छंति व मेलिया उदासीना।
बिंति य निबंधम्मिं, करेमु तिव्वं खुभे दंडं॥ वृ- यत्र लिङ्गिनामाक्रुष्टगृह-धनादिकार्याण्युपढौकन्ते तत्र प्रथमत एव न मिलन्ति । अथ तैर्बलामोटिकया मील्यन्ते ततो मेलिता अप्युदासीना आसते । अथ ते ब्रवीरन्-कुरुतास्मदीयस्य व्यवहारस्य परिच्छेदम् । तत एवं निर्बन्धे तैः क्रियमाणे साधवो ब्रुवते-यद्यस्माकं पार्वाद् व्यवहारपरिच्छेदं कारयिष्यथ तत उभयेषामपि भवतां'तीव्रदण्डम् आगमोक्तप्रायश्चित्तलक्षणं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org