________________
पीठिका - [भा. ३८८]
कज्जेसु सिंगभूयं, तु सिंगनादिं भवे कजं ॥ वृ-पूर्वं गृहवासे अर्थशास्त्रषुपश्चात् श्रमणभावेस्वसमय-परसमयेषुये केचित् कोविदाः सा मन्त्रिपर्षद् । कार्येषु शृङ्गभूतं यत् कार्यं तत् शृङ्गनादितं भवति ।। किंतद् ? इत्याह[भा.३८९] तंपुन चेइयनासे, तद्दव्वविनासणे दुविहभेदे ।
भत्तोवहिवोच्छेदे, अभिवायण-बंध-घायादी॥ वृ-'तत्' पुनः शृङ्गनादितं कार्यं 'चैत्यविनाशः' लोकोत्तमभवन-प्रतिमाविनाशः, 'तद्रव्यविनाशनं' चैत्यद्रव्यविनाशनं चैत्यद्रव्यविद्रावणम्, तथा द्विविधो भेदः-मरणमुत्प्रव्राजनं वा, यो वा भक्तं' भिक्षां वारयति उपधिं वा, यथा-मा कोऽप्यमीषां भक्तमुपधिं वा दद्यादिति भक्त व्यवच्छेद उपधिव्यवच्छेदो वा, तथा कोऽपि धिग्जातीयो ब्रूते-ब्राह्मणान् भिवादयतवन्दध्वमिति, यो वा बन्धापयति पिट्टयति,आदिग्रहणाद्यो निर्विषयानाज्ञापयतिआक्रोशयति वा प्रद्विष्टो राजादि, तद् अभिवादन-बन्ध-घातादिच श्रङ्गनादितं कार्यम्, तद्विधियं समनुभूतः सा मनिपर्षद् ॥ [भा.३९०] वितहं ववहरमाणं, सत्येण वियाणतो निहोडेइ।
अम्हं सपक्खदंडो, न चेरिसो दिक्खिए दंडो॥ कृराजादि वितथंव्यवहरन्तंमन्त्रिपर्षदन्तर्गतो विज्ञायकः' स्वसमय-परसमयशास्त्रकुशलः शास्त्रेण 'निहेठयति' सुखं वारयति, यथा-अस्माकं सपक्षेदण्डोभवति सङ्घो दण्डं करोतीत्यर्थः, न च राजा प्रभवति, वापि प्रपनदीक्षाकस्यैताद्दशो दण्डः । एषामन्त्रिपर्षत्॥
सम्प्रति राहस्मिर्की पर्षदमाह[भा.३९१] सल्लुद्धरणे समणस्स चाउकन्ना रहस्सिया परिसा ।
अजाणं चउकण्णा, छक्कन्ना अट्ठकन्ना वा। कृ-द्विवधं शल्यम्-द्रव्यशल्यंभावशल्यंचा द्रव्यशल्यंकण्टकादि।भावशल्यंमायानिदानमिथ्यात्वानि, अथवा भावशल्यं मूलोत्तरगुणातिचारः । ततः श्रमणस्य भावशल्योद्धरणे आचार्यसमीपेआलोचयत इत्यर्थः राहस्थिकी पर्षद् भवति। कथम्भूता? इत्यतआह-'चतुष्कर्णा' द्वावाचार्यस्य द्वौ साधोरिति चत्वारः कर्णा यत्र सा। तथा आर्याणां चतुष्कर्णाषट्कर्णावा। तत्र यदा निर्ग्रन्थी निर्ग्रन्थ्याः पुरतआलोचयति तदा चतुष्कर्णा, यथानिर्ग्रन्थस्य निर्ग्रन्थपार्वे आलोचयतः । यदा त्वद्वतीयस्थविरगुरुसमीपे आलोचयति सद्वितीया भिक्षुकी तदा षट्कर्णा । सद्वितीयतरुणगुरुसमीपे सद्वितीयाभिक्षुक्या आलोचयन्त्या अष्टकर्णा ।।
तत्र प्रथमतः संयतस्य चतुष्कर्णां भावयति[भा.३९२] आलोयणं पउंजइ, गारवपरिवज्जितो गुरुसगासे ।
एगंतमणावाए, एगो एगस्स निस्साए॥ वृ-एकान्तेअनापाते 'एकः' अद्वितीयः एकस्य' अद्वितीयस्याचार्यस्य 'निश्रया' तत्पुरत इत्यर्थः ‘गौरवपरिवर्जितः' ऋद्धि-रस-सातगौरवपरित्यक्तः, गौरवाद्धि सम्यगालोचयितव्यं न भवतीतितप्रतिषेधः, 'गुरुसमीपे' आलोचनासिमीपेआलोचनांप्रयुङ्क्ते।कथम्? इत्याह
[भा.३९३] विरहम्मि दिसाभिग्गह, उकुडुतो पंजली निसेजा वा।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org