Agam Suttani Satikam Part 18 Bruhat kalpa

SR No.: 003322
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan
Publication Year: 2000
Total Pages: 532
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_bruhatkalpa
File Size: 11 MB

Page 101

बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् - १
भवाः न पैतृकेण सम्बन्धेन सम्बद्धा इत्यर्थः 'हिताः' हितान्वेषिणः 'परिणताः' वयसा 'मातृकुलीयाः ' मातृकेण सम्बन्धेन सम्बद्धाः 'वशिकाः' आयत्ताः तैः सह रहसि नृपो मन्त्रयति एषा मन्त्रिपर्षद् ।। रोहिणीयां पर्षदमाह
९८
[भा. ३८३] कुविया तोसेयव्वा, रयस्सला वारअऽन्नमासत्ता । छन्न पगासे य रहे, मंतयते रोहिणिज्जेहिं ॥
वृ- या देवी राज्ञः कुपिता तां रोहिणीया निवेदयन्ति । ते वा दूतत्वेन प्रसादननिमित्तं प्रेष्यन्ते, यथा- युष्माभि सा देवी तोषयितव्या । तथा या 'रजस्वला' ऋतुस्राता तां रोहिणीयाः कथयन्ति । यस्या वा यस्मिन् दिवसे वारकस्तं राज्ञस्तस्याः कथयन्ति । याऽपि कन्या यौनप्राप्ता तामपि परिणयनाय राज्ञे निवेदयन्ति । 'अन्नमासत्त' त्ति अन्यासक्ता - व्यभिचारिणीत्यर्थः तामपि राज्ञः कथयन्ति, यथा-एषा देवी दुश्चारिणीति । अन्यान्यपि यानि च्छन्नानि प्रकाशानि च 'रहांसि' रतिकार्याणि तानि रोहिणीयैः सह राजा मन्त्रयते । एषा पञ्चमी राहस्यिका पर्षत् ॥
तदेवमुक्ता पञ्चप्रकाराऽपि लौकिकी पर्षत् । सम्प्रति लोकोत्तरे पञ्चविधां पर्षदमाह[भा. ३८४ ] आवासगमादी या, सुत्तकड पुरंतिया भवे परिसा । दसमादि उविमसुया, हवति उ छत्तंतिया परिसा ।।
वृ- आवश्यकमादिं कृत्वा यावत् सूत्रकृतमङ्गं तावदधीतश्रुता पूरयन्ती पर्षत्, न खल्वत्र कश्चनापि साधुः पठन् निरुध्यते । दशाश्रुतस्कन्धमादि कृत्वा येषामुपरितनानि श्रुतानि सा छत्रान्तिका पर्षत्, तत्र हि ये परिणामिकास्तेन निवार्यन्ते, शेषास्त्वपरिणामिका अतिपरिणामिकाश्च निवार्यन्ते ॥ [भा. ३८५] लोइय- वेइय-सामाइएसु सत्थेसु जे समोगाढा । ससमय-परसमयविसारया य कुसला य बुद्धिमती ॥
वृ- ये च लौकिकेषु वैदिकेषु सामायिकेषुच शास्त्रेषु समवगाढाः स्वसमय-परसमयविशारदाः कुशलाः सा बुद्धिमती पर्षत् ।। आह किं प्रयोजनं बुद्धपर्षदा ? तत आह
।
[ भा. ३८६ ] आन्नपतीभत्तं, खेयपरिस्समजतो तहा सत्थे । कहमुत्तरं च दाहिसि, अमुगो किर आगतो वादी ॥
वृ- बुद्धिपर्षदा सह श्रमं कुर्वत आसन्नप्रतिभत्मुपजायते । तथा यः शास्त्रे निरन्तरव्याख्याकरणतः खेदपरिश्रमस्तस्य जयो भवति । कदाचित् परिश्रमे जाते ऽपि व्याख्याकरणतस्तं परिश्रममपनयति । तथा सा बद्धिपर्षद् एवं शिक्षयते-अमुकः किल आगतो वादी ततः कथं त्वमुत्तरं दास्यसि ? । एवं बुद्धिपर्षदा सह कृताभ्यासः सुखं परप्रवादिनं निगृह्णाति । उक्ता बुद्धिपर्षद् । मन्त्रिपर्षदमाह
[भा. ३८७] पुव्वं पच्छा जेहिं, सिंगणादितविही समनुभूतो । लोए वेदे समए, कयागमा मंतिपरिसा उ ॥
वृ-यैः पूर्वं गृहवासे पश्चात् श्रमणभावे ' शृङ्गनादितविधि' सर्वेषु कार्येषु मध्ये शृङ्गभूतं यत् कार्यं तत् शृ ङ्गनादितमुच्यते तद्विधि समनुभूतः सा लोके वेदे समये च कृतागमा मन्त्रिपर्षद् ।। एतदेव व्याचिख्यासुराह
[भा.३८८] गिहवासे अत्थसत्थेहि कोविया केइ समणभावम्मि ।