________________
उद्देशक : १६, मूलं- १०५९, [भा. ५१६१]
चू- इंडियकोडुंबिओ गुरुतरो, पागतितो लहुतरो । राया पहू, सो एगस्स अत्थस्स रुट्टो संधे पत्थारं करेज्जा, रायावकारी य बहुजणे फुसति, तेन सो गुरुतरो । पागतियावराहो पुण बहुजने न फुसइ, अन्नं च- पागतितो "तस्स "त्ति साहुस्स "भया" निवस्स भया पञ्चवकारं न करेति, एतेन कारणेण पागतितो लहुतरो ॥ किं च
[भा. ५१६२]
अवि य हु कम्मद्दण्णा, न य गुत्ती तेसि नेव दारिट्ठा । तेन कयं पि न जति, इतरत्थ धुवो भवे दोसो ।
१४१
चू- ते पागतिता खेत्ते लादिसु कम्मक्खणिया पडिमाण उदंतं न वहंति, तेन तत्थ कतो वि अवराहो न नज्जति, न य तेसिं संतियासु देवद्रोणीसु रक्खवालो भवति, न वा दारपालो भवति । इतरत्थ त्ति रायकुडुबिएस धृवो दोसो भवइ ॥
[भा. ५१६३]
भावे, नाणत्ताऽऽ रोवणा य एमेव । जेन निवे पत्थारो, रागो वि य वत्धुमासज्ज ॥
चू- पागतिय कुटुंबिय डंडिएसु तुल्ले मेहुणभावे अवराहनाणत्तणओ चेव पायच्छित्ते नाणत्तं । पायावच्चपरिग्गहातो कोडुंबियपरिग्गहे कालगुरुगा, डंडियपरिग्गहे तवगुरुगा भणिता । अन्नं च कोडुंबिय-डंडिएसु पत्थारदोसतो अधिकतरं पच्छित्तं । अहवा - वत्थुविसेसओ रागविसेसो, रागविसेसओ प्रच्छित्तविसेसो भवइ ।। जतो भण्णति
[भा. ५१६४ ]
जतिभागगया मत्ता, रागादीणं तहा चयो कम्मे ।
रागादिविधुरता विहु, पायं वत्थूण विहुरत्ता ॥
- जारिसी रागभागमात्रा मंदा मध्या तीव्रा वा तारिसी मात्रा कर्मबंधो भवति । अहवा - जावतिया रागविसेसा तावतिया कम्मानुभागविससा भवति तुल्या इत्यर्थः । तेन भण्णति - जतियं भागं गता रागमात्रा । मात्राशब्दः परिमाणवाचकः । तन्मात्रः कर्मबन्धो भवतीत्यर्थः । "रागाइ विहरया वि हु" - रागादिविधुरता नाम विषमत्वं । हु शब्दो यस्मादर्थे । यत्समुत्थो रागः प्रतिमादिके तस्य यस्मात् प्रतिमादिवस्तुविधुरता तस्माद्रागादिविधुरत्वं भवति ॥
अयमन्यप्रकारः विधुरत्वप्रदर्शने -
-
[ भा. ५१६५ ] रन्नो य इत्थिया खलु, संपत्तीकारणम्मि पारंची । अमची अणवटुप्पो, मूलं पुण पागयजणम्मि ॥
- रन्नो जा इत्थी तीए सह मेहुणसंपत्ती, एतेन मेहुणसंपत्तकारणेण पारंचियं पायच्छित्तं । अमच्चिए अणवट्टो । पागतिए मूलं । एयं पच्छित्ते नाणत्तं वत्थुनाणत्ताओ चेव भणियं ॥
दिव्वं गयं । इदानिं माणुस्स भण्णइ
[भा. ५१६६ ] माणुस्सगं पि तिविहं, जहन्नयं मज्झिमं च उक्कोसं । पायावच्च कुटुंबिय, दंडिगपारिग्गहं चेव ।।
- जहन्नादिगं तिविधं पुणो एक्केक्कं पायावच्चातिपरिग्गहे भाणियव्वं । [भा. ५१६७] उक्कोस माउ-भज्जा, मज्झं पुण भइणि-धूयमादीओ । खरियादी य जहन्ना, पगयं सचि तेतरे देहे ॥
चू- माता अप्पणो अगम्मा, अन्नरस य तं न देति, अतो तीए सहजं मेहुणे तिव्वरागज्झवसाणं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org