________________
८३
पीठिका - [भा. २५६]
चू. फासुअंति विद्धत्थं, जीवउप्पत्तिट्ठाणं जोणी भवति, परित्ता जोणी जस्स पलंबस्स तं भण्णति परित्तजोणी, परित्तंअनंतं न भवति । एगहित्तिएगबीयंजहाअंबगो ।अबद्धो अहिल्लगो जस्स तं अबद्धट्ठियं, अनिष्पन्नमित्यर्थः । भिन्नमिति द्रव्यतो, भावतो नियमा तदभिन्नं कहं ? उच्यते, फासुगग्रहणात् । एस पढमभंगो व्याख्यातः । अभिण्णे य त्ति द्वितीयभंगग्रहणमेतत् । अबद्धट्ठिपडिवक्खो घेप्पइ, बद्धट्टिइए वि एवं, बद्धट्ठियग्रहणात् ततियचउत्थभंगा गहिया, एवं शब्दग्रहणात् जहा पढमबितियाणअंते भिण्णाभिण्णंएवंततियचउत्थाण विअंते भिण्णाभिण्णं कर्तव्यमिति। एगट्ठियप्पडिवक्खोघेप्पति, एमेवय होति बहुबीए त्ति एवं बहुबीए विचउरो भंगा अबद्धबद्धट्ठिय भिण्णाभिण्णेहिं कायव्वा । एते अट्ठा ।अन्ने पत्तेयवणस्सतिपडिवक्खसाहारणेण अट्ठ, एते सोलस। अन्ने फासुगपडिपक्खे अफासुगगहणे सोलस । एते सव्वे बत्तीसभंगा हेतृतो नायव्वा॥ [भा. २५७] एमेव होति उवरिं एगट्ठिय तह य होति बहुबीए।
साधारणस्सऽभावा आदीए बहुगुणं जं च ॥ चू. उवरिं रुक्खस्स एमेव बत्तीसं भंगा कायव्वा । एगठ्ठिय तह य होति “बहुबीए त्ति" इमं पुण वयणं सेसाण फासुगजोणिपरित्तइयाण वयणाण सपडिवक्खाण सूयणत्थमभिहितं । तानि य इमानि फासुगजोणि परित्तो एगढिगा अबद्धभिण्ण सपडिवक्खा, एवं भंगा बत्तीसं, उवरिंसाहारणस्स, ऽभावत्तिअनेनअधोवरिबत्तीसभंगक्रमेण फासुगस्स साहारणसरीरस्सअभावा अलाभेत्यर्थः, सचित्तं गृण्हाति । तत्रेदं वाक्यं “आदीए बहुगुणं जं च"-आदीए बहु गुणंति सेसाण बहुगुणं जनयति करोतीत्यर्थः, "जं च त्ति" यद् द्रव्यं, सति सचित्ते जं दव्वं बहुगुणे करोति तं गेण्हति, परित्तं अनंतं वा । न तत्र क्रमं निरीक्षतीत्यर्थः । अहवा साहारणस्वभावात् यद्रव्यं बहुगुणतरं, तमादीयते गृण्हतीत्यर्थः ।। वणस्सतिकायस्स कप्पिया पडिसेवणा गता । गओय वणस्सतिकायो । इदानिं बेइंदियादितसकाए दप्पिया पडिसेवणा भण्णति[भा. २५८] संसत्तपंथ-भत्ते, सेज्जा उवधी य फलग-संथारे ।
संघट्टण परितावण, लहु गुरु अतिवातणे मूलं ॥ चू. बेइंदियादीहिं तसेहिं संसज्जतिपंयो, संसज्जति भत्तं, संसजति सेज्जा, संसज्जति उवही, संसज्जति फलहयं, संसज्जति संथारो । जंमि य विसए बेइंदियादीहिं पंथ-भत्ताती संसजंति तत्थ जइ दप्पेण परिगमणं करेति तत्थिमेण विकप्पेणिमं पायच्छित्तं ।
इदंपश्चाई व्याख्यानं-संघट्टणपरितावणेत्तिबेइंदियाईणंसंघट्टणंकरेइ, परितावणंकरेइ, उद्दवणं करेति । लहुगुरु त्ति बेइंदिया संघट्टेति चउलहुयं, परितावेति चउगुरुयं, उद्दवेति छल्लहुअं तेइंदियाणसंघट्टादिसुपदेसु चउगुरुगादि छगुरुगो द्वाति । चउरिंदियाण छल्लहुआदी छेदो छाति । पंचेंदियाण-संघट्टणेछगुरुअं, परितावणेछेदो, उद्दवणेऽतिवातणेमूलं तिपंचेंद्रियंव्यापादयमानस्य मूलेत्यर्थः । एसो चेव गाहापच्छद्धो अनेन गाथासूत्रेण स्पष्टतरोऽभिहि, जओ[भा. २५९] संकप्पे पदभिंदणपंथे पत्ते तहेव आवण्णे।
चत्तारि छच्च लहुगुरु सट्ठाणं चेव आवण्णे ॥ चू. संकप्प इति गमणभिप्पायं करेति, पदभिंदणमिति गृहीतोपकरणो प्रयातः, पंथे त्ति
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org