________________
४२
निशीथ-छेदसूत्रम् -१त्ति-उक्कोस-मुसावाओ चउव्विहो दव्वओ खेत्तओ कालओ भावओ। मज्झिमो वि चउव्विहो दव्वातिङ्क । जहन्नओ विचउव्विहो दव्वादि ङ्क। एवं अदत्तादानमवि दुवालसं भेदं । मेहुणं पि, परिग्रहो वि, रातीभोयणं पि दुवालसभेदं । उक्कोसं पुण दव्वं एवं भवति बहुत्ततो सारतो वा, मुल्लतो वा । एवं मझे वि तिन्नि भेदा, जहन्ने वि तिन्नि भेदा । उक्कोसदव्वावलावे उक्कोसो मुसावातो, मज्झिमे मज्झिमो, जहन्ने जहन्नो । एवं अदत्तादिसु विजोयणिज्जं । खेत्तओ जंजत्थ खेत्ते अच्चियं मज्झिमंजहन्नं वा । कालतोजजत्थ काले अच्चियं मज्झिमंजहन्नं वा । भावओ वि वण्णादि-गुणेहिं उक्कोस-मज्झिम-जहन्नं वा । एवं बुद्धीए आलोएउं जोयणा कायव्वा । ___अहवा सेसेसुक्कोस-मज्झिम-जहन्न त्ति, जेण मुसावारण अभिहिएण पारंचियं भवति एस उक्कोसो मुसावाओ, जेण पुण दसराइंदियाति जावअणवढं एस मज्झिमो,जेणपंचराइंदियाणि एस जहन्नो । एवं अदत्तादाने वि-जाव-रातीभोयणे वि । अहवा दव्वादिया चउह त्ति, एवं पडिसेवितव्वं गहियं ।अहवा एयंपदं एवंपढिजति, दप्पातिया चउहा, जे ते मूलगुणे छट्ठाणा एए दप्पादि-चउह-पडिसेवणाए पडिसेवेति ।। सा य इमा - [मू. ९०] दप्पे कप्प-पमत्ताणाभोग आहच्चतो य चरिमा तु।
पडिलोम-परूवणता, अत्थेणं होति अणुलोमा । चू. दप्प-पडिसेवा कप्प-पडिसेवा पमाय-पडिसेवा अप्पमाय-पडिसेवा । जा सा ऽअपमत्त-पडिसेवा सा दुविहा-अनाभोगा आहच्चओ य । चरिमा नाम अप्पमत्त-पडिसेवा। एतासिं कमोवण्नत्थाणं अप्पमत्तादिपडिलोम-परूवणा कायव्वा । अत्थेणं पुन एसा चेव अनुलोम-परूवणया ।एस अक्खरत्थो॥
इदानं वित्थरो भन्नति । चोदकाह – “जति पणातिपायादि छट्ठाणस्स दव्वादि चउहा पडिसेवा कता तो जा पुव्वं भणिया “दप्पे सकारणंमि य दुविहा" सा इयाणिं न घडए, जइ दुहा-चउहा न घडए, अह चउहा-तो दुहा न घडए, एवं पुव्वावरविरोहो । पन्नवग आह-नोन घडए, घटत एव, कथं ? उच्यते[भा. ९१] एसेव चतुह पडिसेवणा तु, संखेवतो भवे दुविधा ।
दप्पो तु जो पमादो, कप्पो पुण अप्पमत्तस्स ॥ चू. एसेव त्ति जा पुव्वभणिता । चउहा चउरो भेया दप्पादिया। तुपूरणे । संखेवो समासो, न वित्थरोत्ति भणियं भवेज्ज । दुहा दुभेया। कहं ? दप्पाओ कप्पाओ, जोपमाओ सो दप्पो, तम्हा एगत्ता एगा दप्पा पडिसेवणा। कप्पो पुण अप्पमत्तस्स । अप्पमातो कप्पो भन्नति । तम्हा एगत्ता एगा कप्पियापडिसेवणा । एवं दो भण्णंति । अहवा कारणकज्जमवेक्खातो एगत्तं पुहत्तं वा भवति।पमाया दप्पो भवति अप्पमाया कप्पो । एत्थ दिटुंतो भण्णति जहा तंतूओपडो, तंतुकारणं पडो कजं, जम्हा कारणंतरमावण्णा तंतव एव पडो, तम्हा तंतुपडाणं एगत्तं । जम्हा पुण तंतूहिं पडकजं न कज्जति तम्हा अन्नत्तं । एवं पमाददप्पाणं एगत्तं पुहुत्तं वा, अप्पमाय-कप्पाण वि एगत्तं पुहत्तं वा । जओ एवं तम्हा पडिसेवणा चउब्विहा वा, न एत्य दोसो॥
इयानिं सीसो पुच्छति- “कहं पमाओ दप्पो, अप्पमाओ वा कप्पो' ? गुरू भणति सुणसु जहा भवति
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org