________________
#E
पीठिका - [भा. ९२] [भा. ९२] न य सव्वो विपमत्तो, आवजति तध विसो भवे वधओ।
जह अप्पमादसहि, आवण्णो वी अवहओ उ॥ चू. अतिवातलक्खणो दप्पो । अनुपयोगलक्खणः प्रमादः । नाणातिकारणावेक्ख अकप्पसेवणा कप्पो । उवओगपुव्वकरणक्रिया लक्खणो अप्रमादः एवं सरूवठितेसु गाहत्थो अवयारिजति । न इति पडिसेहे । सव्व इति–अपरिसेसे । पमत्तोपमायभावे वर्सेतो । आवजति पाणातिवाए । जति विय सोपमादभावेवट्टमाणो पाणातिवायं णावज्जति तहा वि सोनियमा भवे वहओ। ___ सीसो पुच्छति- “पाणाइवायं अणावण्णो कहं वहओ?" । गुरुराह - एत्थ वि अन्नो दिलुतोकज्जति।जह अप्पमाय पच्छद्धं । “जहा" जेणप्पगारेण, "अप्पमायसहिओ' अप्पमाययुक्तइत्यर्थः । आवण्णो वि पाणातिवायं अवहगो भवति । भणियं च “उच्चालियंमि पादे" - गाहा । “न य तस्स तन्निमित्तो" गाहा ।। जहा स सति पाणातिवाए अप्पमत्तो अवहगो भवति एवं असति पाणातिवाए पमत्तताए वहगो भवति । जओ एवं तम्हा चउहा पडिसेवणा दुविहा भवति दप्पिया कप्पिया य॥ ___दप्प-कप्पाणं कम्मोवणत्थाणं पुव्वं कप्पियावक्खाणं भणामि । चोदगाह-ततियपाएण “पडिलोमपरूवणता" कहं ? “दप्पिकायाः पूर्वं निपातनं कृत्वा कल्पिकाया व्याख्या कहं पूर्वमुच्यते?" अत्रोच्यते - अत्थेणं होइ अनुलोमा अर्थ प्रतीत्य कल्पिका एव पूर्व भवतीत्यर्थः । कहमत्थेणं होति अनुलोमा ? । भन्नति[भा. ९३] अप्पतरमच्चियत्तरं, एगेसिं पुव्व जतण--पडिसेवा ।
तंदोण्ह चेव जुञ्जति, बहूण पुण अच्चितं अंते ।। चू. अप्पत्तरत्ति । अत्रेके आचार्या आहुर्यदल्पस्वरतरं तत्सर्वं द्वंदे हि पूर्व निपतति, यथा--प्लक्षन्यग्रोधौ । अर्चिततरं ति । अन्ने पुणराहुर्यदर्चितं तत्पूर्वं निपतति, यथा मातापितरो वासुदेवार्जुनौ इत्यादि । एताणि कारणाणि इच्छमाणा आयरिया पुव्वं जयणपडिसेवणं भणंति । वयं पुण ब्रूमः - तं दोण्ह चेव पच्छद्धं । “तदि" ति अल्पस्वरत्वं अर्चितत्वं वा, “द्वाभ्यांचे" ति पदाभ्यां, युज्जते घटते इत्यर्थः, न तु बहूनां ।
चोदक आह – “बहुआण कहं" ? उच्यते - बहूण पुण अर्चितं अंते । “बहूनां' पदानां "पुण" सद्दोअवधारणे, “अच्चियं" पदं “अंते" भवति, यथा भीमार्जुनवासुदेवा । उक्कमकारणाणि अभिहितानि ।। इदानिं समवतारो[भा. ९४] दोण्हं वचं पुव्वचियं तु बहूयाण अच्चित्तं अंते ।
__ अप्पंच एत्थ वच्चं, जतणा तेणं तु पडिलोमं ।। चू. जदा दोपयाणि कप्पिाजंति दप्पिया कप्पिया य तदा दोण्हं वच्चं पुव्वच्चियं तु, कप्पियं अच्चियं पदं तं पुव्वं वत्तव्वमिति ।दा बहू पया कप्पिाजंति, दप्पो कप्पो पमाओ अप्पमातो, तदा बहुआणं अच्चियंअंते, अंतपदं अपपमातो, सो पुव्वं वत्तव्यो । अहवाअप्पंच एत्थ वच्चं, तेण वा पुव्वं भनामो । जयणा इति जयणपडिसेवणा। तेण इति कारणेण । पडिलोम इति पच्छाणुपुव्वीत्यर्थः । निश्चयतः इदं कारणं वयमिच्छमाणा कप्पियायाः पूर्व निपातनं कृतवंतः ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org