________________
३८
निशीथ-छेदसूत्रम् -१
दीसति किमिहं पडिसेवग-पडिसेवणा पडिसेवियव्वाण भिण्णयत्ति" ।।पन्नवगआह-सिया एगत्तं सियपन्नत्तं । कहं ? भण्णति[भा.७५] नाणी न विना नाणं नेयं पुण तेसऽनन्नमन्नं वा ।
इय दोण्ह व अनाणत्तं, भइतं पुण सेवितव्वेणं॥ चू. ज्ञानमस्यास्तीति ज्ञानी । न इति पडिसेहे । बिना-ऋते अभावादित्यर्थः । ज्ञायते अनेनेति ज्ञानं । ज्ञानी ज्ञानमंतरेण न भवत्येवेत्यर्थः। ज्ञायते इतिज्ञेयं ज्ञान-विषय इत्यर्थः। पुण विसेसणे, किं विसेसयति? इमं, “तेसऽनन्नमण्णं वा" । तेषामिति ज्ञानि ज्ञानयोः, “अनन्नं" अभिण्णं अपृथगित्यर्थः “अन्नं" भिण्णं पृथगित्यर्थः “वा" पूरणे समुच्चये वा।
___ चोयगाह - “कहं"? उच्यते जया नाणी नानेण नाणादियाण पज्जाए चिंतेति तदा तिण्ह वि एगत्तं धम्मादिपरपज्जाय-चिंतणे अणण्णत्तं । अहवा, भिण्णे अभिण्णे वा नेये उवउत्तस्स उवओगा अणण्णं नेयं । अनुवउत्तस्स अन्नं । एष दृष्टान्तः । इयाणि विनियोजना । इय एवं । दोण्ह त्ति पडिसेवग-पडिसेवणाणं । नाणाभावो नाणत्तं, न नाणत्तं अणाणत्तं, एगत्तमिति वुत्तं भवति । भइयं भजं, सिए एगत्तं सिय अन्नत्तं ति वुत्तं भवति । पुण त्ति भइणीय-सद्दावधारणत्थे। सेवियव्व नाम जं उवभुज्जति, तेण य सह पडिसेवग-पडिसेवणाण य एगत्तं भयणिज्जं । कहं? उच्यते, यदा कर-कम्मंकरेति तदा तिण्ह विएगत्तं, जदा बाहिर-वत्थुपलंबाति पडिसेवति तदा अन्नत्तं । अहवा, जंपडिसेवति तब्भावपरिणते एगत्तं,जंपुणनो सेवतितंमिअपरिणयत्ताओ अन्नत्तं ।। समासतोऽभिहिय पडिसेवगादि-तय-सरूवस्स वित्थर-निमित्तं निक्खेवो वण्णासो कजति[भा.७६] पडिसेवओ उ साधू, पडिसेवण मूल-उत्तरगुणे य।
पडिसेवियव्वयं खलु दव्वादि चतुविधं होति। चू. दार-गाहा, तत्थ पडिसेवगोत्ति दारं । पडिसेवणं पडिसेवयती ति पडिसेवगो, सोय साहू ।तु सद्दो साहु अवधारणे पूरणे वा । तस्स य पडिसेवगस्सिमे भेदा । पुरिसा नपुंसगा इत्थी । तत्थ पुरिसे ताव भणामि - [भा.७७] पुरिसा उक्कोस-भज्झिम, जहन्नया ते चउब्विधा होति।
___कप्पट्टिता परिणता कडयोगी चेव तरमाणा।। चू.एसा भद्दबाहुसामि-कता गाहा । पडिसेवग-पुरिसा तिविहा उक्कोस-मज्झिमजहन्ना एते वक्खमाणसरूवा । जे ते उक्कोसादि से चतुब्विहा होति। कहं ? उच्यते, भंग-विगप्पेण । सा यभंग-रयण-गाहा इमा[भा.७८] संघयणे संपन्ना, धिति-संपन्ना य होंति तरमाणा।
सेसेसु होति भयणा, संघयण-धितीए इतरे य॥ चू. संघयणे संपन्ना धिति-संपन्ना य होंति, एस पढम-भंगो । तरमाण त्ति सण्णासितं चिट्ठउ । भणिताउ जमण्णं तं सेसं होति । पढमभंगो भणितो, सेसा तिन्निभंगा। तेसु भयणा नाम सेवत्थे । किं पुणतं भजं? संघयणं ति । बितियभंग संघयणेण भय ।धिति-वजियं कुरु ।सोय इमो-संघयण-संपण्णो नो धिति-संपण्णो बितीय त्ति । ततिय भंगो धिईए भजो, नो संघयणभज्जो । सो य इमो-नो संघयण-संपन्नो धिति-संपन्नो । इयरे त्ति इयरा नाम संघयण-धितिर
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org