________________
३६
अविसेसे वि विसेसो, सुइं पि जं णेइ अन्नेसिं ॥
चू. अट्ठत्ति संख्या । विहो भेओ । क्रियते इति कर्म। पंको दव्वे भावे य । दव्वे उदगचलणी भावे नाणावरणातीणि पंको । सो भाव-पंको निसीयते जेण । तस्स भाव - पंकस्स निसीयणा तिविहा- खओ, उवसमो, खयोवसमो य । " जेण "त्ति करणभूतेण तं निसीहं भणति । तंचिमं अज्झयणं । जम्हा जुहुत्तं आयरमाणस्स अट्ठविह-कम्मगंठी वियारा - इति । तेणिमं निसीहं ।
चोदगाह - जइ कम्मक्खवणसामत्थाओ इमं निसीहं एवं सव्वज्झयणाणं निसीहत्तं भवतु ? गुरु भणति - आमं, किंपुण “अविसेसे वि" त्ति सव्वज्झयण कम्मक्खवणस्स सामत्ताविसेसा इह अज्झयणे विसेसो । विसेसो नाम भेओ । को पुण विसेसो ? इमो सुत्तिं पि जं नेति अन्नेसिं सुत्तिं सवणं सोइंदिउवलद्धी जम्हा कारणा, न इति पडिसेहे एति आगच्छति प्राप्नोतीत्यर्थः, अन्नेसिं ति अगीत-अइपरिनामा - परिनामगाणं ति वक्सेसं । किं पुण कारणं तेसिमं सुई नागच्छति ? सुण- इदमज्झयणं अववायबहुलं, ते य अगीयत्थादि दोसजुत्तत्ता विणसेज्झ तेण नागच्छति। “अवि” पदत्थसंभावणे । किं संभावयति ? जति अगीयाण अन्नस हु-प -परायवत्तयंताण विसवणं पि न भवति कओ उद्देसवायणत्थ-सवणाणि, एवं सम्भावयति ।
निशीथ-छेदसूत्रम् - १
अहवण्णहा गाहा समवतारिज्जति । अप्पगास - निसीह - सद्द - सामण्णवक्खाणा ओसीसो पुच्छति - लोगुत्तर- लोगनिसीहाण को पडिविसेसो ? उच्यते 'अट्ठविह कम्म - पंको " गाहा । अक्खरत्थो सो चेव । उवसंहारो इमो । जइ वि लोइगारण्णगामादीणि निसीहाणि तहवि कम्मक्खवणसमत्थाणिन भवंतीति अविसेसे विसेसो भणितो । किं च ताणि गिहत्थ - पासंडीण सुतिमागच्छंति इमं सुत्तिं पिजं न इति अन्नेसिं । अन्ने गिहत्थ अन्नतित्थिया अवि सपक्खागीय - पासंडीण वि । आयारादि-निक्खेव-दार - गाहागता बितिय - गाहाए य आयारमादियाई ति गतं ॥
पीठिकायं द्वारं - ५ - समाप्तम्
-: द्वारं - ६ - "प्रायश्चित" :
तं च पच्छित्तं एवं भवति
[भा. ७१]
आयारे चउसु य, चूलियासु उवएस वितहकारिस्स । पच्छित्तमिहज्झयणे, भणियं अन्नेसु य पदेसु ॥
चू. आयारो नव- बंभचेरमइओ । चउसुय आइल्ल-चूलासु पिंडेसणादि - विमोत्तावसाणासु । एएसु य जो उवदेसो । उवदिस्सइ त्ति उवदेसो क्रियेत्यर्थः । सो य पडिलेहणा - पप्फोडणाति । तं वितहं विवरीयं, करतस्स आयरेंतस्सेत्यर्थः । पावं च्छिंदतीति पच्छित्तं । इह पकप्पज्झयणे । वृत्तं निर्दिष्टमित्यर्थः । किं इहज्झयमे केवले पच्छित्तं वृत्तं ? नेत्युच्यते, अन्नेसु य पदेसु अन्नपयाणि कप्पववहाराईणि तेसु वि वृत्तं ।
अहवा वितहकारिं ति अनायारो गहिओ । किं अनायारे एव केवले पच्छित्तं हवइ ? नेत्युच्यते, अन्नेसु पसु - अइक्कमो, वइक्कमो, अइयारो एएसु' विपच्छित्तं वृत्त । अहवा किमायार एव सचूले विहतहारिस्स केवलं पच्छित्तं वृत्तं ? नेत्युच्यते, अन्नेसु य पदेसू अन्नपदा सूयकडादओ पया तेसु वि वितहकारिस्स पच्छित्तं वृत्तं । “च” पूरणे ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org