________________
३४६
निशीथ - छेदसूत्रम् -१-४/२१७
[भा. १६४०] अलसं घसिरं सुचिरं खमगं कोध-माण- माय लोभिल्लं । कोऊहलपडिबद्धं, वेयावच्चं न कारेज्जा ॥
चू- आलस्सितो ताव अच्छति जाव फिट्टा वेला । अहवा - अपत्ते चेव देसकाले अडति, अलद्धेय गुरुमातियाण विराहणा, अतिक्कंतकाले अलाभो, वा अप्पलाभो वा, ठवणादोसा य, अपत्ते वा ओसक्कणदोसं, अन्नतो य अलाभो, चिरं वा हिंडेति । "घसिरो" वह्वासी, सो वि अप्पणी जाव पत्तं ण्हति ताव वेलातिक्कमो, गहिते वा अप्पणो जाव पज्जतं गेण्हति ताव सीतलं, अकारकादि दोसा भवंति ।
जे असले ते सुचेरि वि दोसा, स्वप्नशीलः सुचिरः । “खतगो" परिताविज्जति, सेसा घसिरदोसा खमगे वि संभवति । “कोवी" अदत्ते रूसति, रुट्ठो वा घरं न गच्छति, किं वा तुमं देसि त्ति दुव्वयणेहिं विप्परिणमेति । “माणी" ऊणे वा दिन्ने, अब्बुट्ठाणे वा, अदिन्ने थब्भति त्ति, पुणो घरं मानेन न गच्छति, तेन विना जा हानी तं पावति । “माती” भद्दगं भोच्या पंतं आहारेति, पंतेण वा छाएति । “लुद्धो” ओभासति, दिजंतं वा न वारेति, अनेगेसु पविसमाणेसु जे दोसा ते लुद्धे संभवंति । कोऊएण नडआतो पेच्छंतो ताव अच्छति जाव देसकालो फिडिओ ।
सुत्थे पडिबद्ध जाहे व पाढविरहो ताहे व अदेसकाले वि ओतरति, पडलं पाए वा अतिवकंतकाले उत्तरति, एत्थ ओसक्कण - उस्सक्कणाति दोसा ॥
एते जो ठवेति, जस्स वा वसेण ठविज्जूंति तस्सिमं पच्छित्तं
[भा. १६४१ ]तिसु लहुओ तिसु लहुगा, गुरुगो गुरुगा य दोसु लहुगा य । अलसादीहिं कमसो, कारिंति गुरुस्स पच्छित्तं ॥
चू- अलसमातिएसु जहासंखं देयं ॥
[ भा. १६४२ ] एतद्दोसविमुक्कं, कडजोगिं नात- सीलमायारं । गुरुभत्तिमं विनीतं, वेयावच्चं तु कारेज्जा ।।
चू- एतेसु अलसमादिया दोसा । तेहिं विमुक्के वज्जितो सुत्तत्थेसु कडो जोगो जेण सो कडजोगी गीतार्थेत्यर्थः । वेयावच्चे वा जेणऽन्नया वि कडो जोगो सो वा कडजोगी । अक्कोहणादिसीलं जस्स नायं सो नायसीलो । आयरणमायारो, सो य पंचविहो नाणादि, सो नातो जस्स सो नातायारो उद्यताचारेत्यर्थः । गुरु आयरिया, एसुवरि भत्तिमंतो गुरोः सर्वकरणीयकारकेत्यर्थः । अब्भुट्ठाणातिविणयकारी विणीतो एरिसो गुरुमादियाण वेयावच्चं करिज्जति ॥
एयगुणोववेयाण वेयावच्चकरणे इमे गुणा
[भा. १६४३] साहिंति य पियधम्मा, एसणदोसे अभिग्गहविसेसे । एवं तु विहिग्गहणे, दव्वं वšति खेतन्ना ॥
चू- साहंति कथयति । के कथयन्ति ? पियधम्मा, पिओ य धम्मो जेसिं ते पियधम्मा । प्रियधरम्त्वादेव एसणदोसे मक्खिताइए कथेंति, तेहिं दोसेहिं दुहुं साहूण न दिज्जति एवं बहुफलं भवति । साहूणय अभिग्गहविसेसे कहेंति । उक्खित्तचरगा निक्खित्तरगा उक्खित्तनिक्खित्तचरगा अंतो संयुक्कादि- दंडायतियादि संसद्वातियाओ य एसणाओ कहयंति, जिनकप्प अभिग्गहे य कहंति, एवं कहेयंता विधीए गहणं करेंता, एवं सहुं बहेंता, दव्वं वहेंति, खेयन्ना ज्ञानिन इत्यर्थः ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org