________________
२६२
निशीथ - छेदसूत्रम् - १-२/१०५
बहिं वा निग्गमएण ठिओ, दोसु वि घरेसु ज्थ वा ठितो भत्तादी अव्वोच्छिन्नं आनिज्जति निजति य तदा सेज्जातरपिंडोत्ति न घेत्तव्वं । “जंतम्मि" पट्ठिते तद्दिनमन्नदिण-नीयं वा सव्वं घेप्पति, सर्वशब्दस्यातिप्रसंगाद्यत्प्रायोग्यमित्यर्थः ।। इणमेवत्थं विसेसियमाह
[ भा. ११८८] निग्गमणादि बहिठिते, अंतो खेत्तस्स वज्जए सव्वं । बाहिं तद्दिननीतं, सेसेसु पसंगदोसेणं ॥
चू- " दोसु वि" त्ति अस्य व्याख्या- सेज्जातरो निग्गमएण खेत्तस्स अंतो बहिं ताव ठितो, अंतो ठियस्स तद्दिननीअमननदिननीयं वा सव्वं सेज्जातरपिंडउ त्ति वज्जते । खेत्तबहिं ठियस्स सेज्जायरो त्ति काउं तद्दिननीयं सेज्जातरपिंडो । सेसदिननीयं जं परियासियं तत्थ वा उवसाहियं न सेज्जायरपिंडो, न पुन गेहंति, भद्दातिदोसनिवृत्त्यर्थम् ॥
"अव्वोच्छिन्न "त्ति अस्य व्याख्या :
[भा. ११८९] ठितो जदा खेत्तबहिं सगारो, असनादियं तत्थ दिने दिने य । अच्छिन्नमाणिज्जति निज्जते वा, गिहा तदा होति तहिं विवज्जं ॥
चू- खेत्तबहिठियस्स सेज्जायरस्स असनादी तं दिने दिने अव्वोच्छिन्नं आनिजति घराओ, ततो य घरं निज्जति तदा सव्वं वज्जणिज्जं । “सव्वं जंतम्मि" अस्य व्याख्या
[भा. ११९०] बाहिठितपट्ठितस्स तु, सयं च संपत्थिता तु गेण्हंति । तत्थ तु भद्दगदोसा, न होंति न य पंतदोसा तु ।
चू-खेत्तबहिट्ठतो जाए वेलाए संपट्ठितो तद्दिनमन्नदिननीतं वा देंतस्स सव्वं घेप्पति, सयं वा साहुणो पट्ठिता सव्वं गेहंति, न य तत्थ भद्दपंतदोसा भवंति, पुनर्गहणाभावादित्यर्थः ॥ खंधेसंखडि - अडवी तिन्नि वि एगगाहाते वक्खाणेति
[भा. ११९१] अंतो बहि कच्छ-पुडादि ववहरंते पसंगदोसा तु । देउल झण्णगमादी, कट्ठादऽडविं च वच्चंते ॥
चू- सेज्जातरो खेत्तस्स अंतो बहिं वा गहियलंजो कच्छपुडओ होउं कक्खपदेसे पुडा जस्स स कच्छपुडओ - "गहिओभयमुत्तोलि'' त्ति वृत्तं भवति, संबलं जेण ववहरंतो साहूणं जइ दधिखीरादि दवावेति, जइ खेत्तंतो बहिं वा जनवदसामण्णं पत्तेयं वा संखडिं वा करेज्जा; देवउलजण्णगतलागजण्णगादि एत्थ वा देज्ज अडविं वा कट्ठच्छेदणादि निमित्तं गहिय-पच्छयणो गच्छंतो अंतो बहिं वा खेत्तस्स देज, एतेसु तिसु वि सेज्जातरपिंडनिद्धारणत्थं भण्णति ।।
[भा. ११९२ ] तद्दिनमन्नदिनं वा, अंतो सागारियस्स पिंडो तु । सव्वेसु बाहि तद्दिण, सेसेसु पसंगदोसेणं ॥
चू-तिसु विखेत्तब्धंतरे तद्दिनमन्नदिनं वा नीयं सव्वं सेज्जायरपिंडो भवति । “सव्वेसु” त्ति खंधसंखडिअडविद्दारेसु बाहिं खेत्तस्स तद्दिणसंतयं सेज्जायरपिंडो, सेसदिनसंतयं न पिंडो । पसंगदोसा पुन न घेप्पति । असती य घरम्मि सो चेव"त्ति अस्य व्याख्या - "असति'' त्ति सयं सपुत्तबंधवो घरे नत्थि त्ति अन्नविसयट्ठितो वि सो चेव सेज्जातरो " अन्नविसयट्ठितस्स वा सो चेव घरे पिंडो" एसेवत्थो भण्णति ।
[भा. ११९३ ] दाऊण गेहं तु सपुत्तदारो, वाणिजमादी जदि कारणेहिं । तं चेव अन्नं च वदेज देसं, सेज्जातरो तत्थ स एव होति ॥
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org