________________
१७०
निशीथ - छेदसूत्रम् - १-१/१
स्यात् ।
"नवमे सड्डी उवस्सए" अस्य व्याख्या "मूलादि" पच्छद्धं । मूलं आदिग्गहणातो गंड अन्नतरं वा तदणुरूवं रोगमुक्कडं कज्जति, ततो सड्डी आनिज्जति उवस्सयं, तस्स वा घरे गम्मइ, ततो सा उम्मज्जतिस्पृशति उकड्डणं गाढतरं, तेन इत्थिसंफासेण बीयणिसग्गो भवे ॥ दसमम्मि पितापुत्त' त्ति अस्य व्याख्या
[भा. ५८५ ]
सण्णातपल्लि नेहिण, मेहुणि खुडुंतणिग्गमोवसमो । अविधितिगिच्छा एसा, आयरियकहणे विधिक्कारे ॥
चू. तथैवाख्याते दसमे ब्रवीति खंतं भणाति -तुब्भे दो वि पितापुत्ता सण्णायपल्लिं गच्छ सण्णायगगाणं ति वृत्तं भवति, तत्थ "मेहुणिया " माउलदुहिया, “खुडुंत" त्ति उत्प्रासवयणेहिं भिण्णकहाहि परोप्परं हत्थसंफरिसेण कीडंतस्स बीयणिसग्गो, ततोवसमो भवति । अविधितिगिच्छा एसा भणिया । "इक्कारसमंमि आयरिया" अस्या व्याख्या - "आयरियकहणे विधिक्कारो" । तह चेव अक्खाते भणइ तुमं आयरियाणं कहेहि, जं ते भांति तं करेहि एस एक्कारसमे विही उवएसो । तेन सो निद्दोसो ॥
अहवा कोति भणेज्जा - इमेहि हत्थकम्मं कारविज्जति
[ भा. ५८६ ] सारुवि - सावग - गिहिगे, परतित्थि - णपुंसए य सयणे य । चतुरो य होति लहुगा, पच्छाकम्मम्मि ते चेव ।
चू. सारूविगेण, सारूविगो सिद्धपुत्तो, सावगेण वा, गिहिणा मिच्छादिट्टिणा वा, परतित्थिएण वा, “नपुंसए सुयणेय” त्ति अन्ने एए चेव चउरो पुरिसनपुंसया, एतेहिं हत्थकम्मं कारविज्जति । एतेहिं कारवेमाणस्स पत्तेयं चउलहुया भवंति । विसेसिया अंतपदे दोहि वि गुरुगा । ( एवं पुरिसनपुंसगेसु वि] । अह ते हत्थकम्मं करेउं उदगेण हत्था घोयंति एवं पच्छाकम्मं । एत्थ से चउलहुयं । ते चेव चउलहुगा ब्रुवतोऽपि भवन्तीत्यर्थः । अहवा - "नपुंसए"त्ति काऊं छउगुरुअं एस अन्नो आदेसो ||
अहवा - कोति भणिओ अभणित वा इत्थियाहिं हत्थकम्मं कारवेज | [भा. ५८७ ] एसेव कमो नियमा, इत्थीसु वि होति आनुपुवीए ।
चउरो य हुंति गुरुगा, पच्छाकम्मंमि ते लहुगा ।।
चू. एसेव "कमो" पकारो जो पुरिसाण सारूवियादी भणितो “नियमा” अवस्सं सो चेव पगारो इत्थीसु वि भवति । नवरं - चउगुरुगा भवंति । तह चेव विसेसिता । पच्छकंमम्मि ते चेव चउलहया भवंति ॥
इदानिं जं सुत्ते भणियं “करेतं वा सातिज्जति”त्ति अस्य व्याख्या[भा. ५८८ ] अनुमोदणकारावण, दुविधा साइज्जणा समासेणं ।
अनुमोदणे तु लहुओ, कारावणे गुरुतरो दोसो ।
चू. सातिज्जति स्वादयति, कर्मबन्धमास्वादयतीत्यर्थः, सा सातिज्जणा दुविहा- अनुमोयणे कारावणेय । "समासो" संक्षेपः ।
सीसो पुच्छत्ति - एतेसिं कारावण अनुमतीणं कयरम्मि गुरुतरो दोसो भवति ? आचार्याह
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International