________________
१५४
निशीथ-छेदसूत्रम् -१-१/१
[भा.५०६] नह-दंतादि अनंतरं, पिप्पलगादि परंपरे आणा।
छप्पडगादि संजमे.छेदे परितावणा ताए॥ चू. नहेहिं दंतेहिं वा जं छिदति तं अनंतरे छेयो भण्णति, आदिग्गहणातो पायेण, परंपरे छेदे पिप्पलगेण, आदिग्गहणातो पाइल्लगछुरिय-कुहाडादीहिं च । “आण" तिअनंतरपरंपरेण छिंदमाणस्स तित्थगर-गणहराण आणाभंगोकतोभवति, आणाभंगेयचउगुरुगं, अणवत्थपसंगेण तंदटूण अन्ने वि करेंति छेदादी, तत्थ वि चउलहुगा मिच्छत्तं चजणयति । एते अच्छंताछेदणादि सिट्टरेहिं अच्छंति, न सज्झाते, एत्थ वि चउलहुआ (अ "इत्यपि"] वत्थे छिज्जेते छप्पइगादि छिज्जति । एस से संजमविराहणा । आदिसद्दातो अनंतरपरंपरछेदना किरियासु छज्जीवनिकाया विराहिजंति । तत्थ से छक्काय पच्छितां अह छेदनादि किरियं करेंतस्सहत्थपादादि छेजेज, ततो आयविराधना, तत्थ से चउगुरु।अहवा “परितावणाए"त्तिपरितावमहादुक्खेत्यादि गिलाणारोवणा॥ "छेयणे" ति गयं । इदानि भेयणादि पदा भण्णंति[भा.५०७] एमेव सेसएसु वि, कर-पातादी अनंतरे होति ।
जंतु परंपरकरणं, तस्स विहाणा इमे होति॥ चू. “एमेव" जहा छेयणपदे, “सेसएसु' त्ति भेयणादिपदेसु तेसुअनंतरं दरिसावयंति, "करपाया" पसिद्धा, आदिसद्दातो जाणुकोप्परजंघोरुघेप्पंति । एवं जहा संभवं भेदणादिपएसु अनंतरकरणं जोएयव्वं । “जं तु परंपरकरणं' ति जं पुण भेयणादिपदेसु परंपरकरणं तस्स विहाणा भेदा इमे भवन्तीत्यर्थः ॥ [भा.५०८] कोणयमादी भेदो, घंसण मणिमादियाण कठ्ठादि ।
पट्टे वरादिपीसण, गोफणधणुमादि अभिधाओ॥ चू. कोणओ लगुडो भण्णति, आदिसद्दाओ उवललेढुगादि, तेहिं घडगादिभेदं करेति। भेदे त्ति गतं । घंसणमिति घंसणदारं गहियं - तत्थ परंपरे मणियारा साणीए घंसंति लगुडेण वेचं काउं । आदिसद्दातो मोत्तिया । कट्ठादि त्ति चंदनकट्ठाओ घरिसादुसु घृष्यन्ति । घंसणे त्तिगतं । पट्ट त्ति गंघपट्टातो तत्थ वरा प्रधाना गंधा पीसिज्जंति । पीसण त्ति गतं ।
गोफणा चम्मदवरगभया पसिद्धा, ताए लेटुओ उवलओ वा घत्तिजंति, सो अभिघातो भण्णति, घणूण वा कंडे । अभिघाओ त्ति गयं ॥ अहवा अभिघाओ इसो होइ - [भा.५०९] विघुवण नंत कुसादी, निसेह उदगादि आवरिसणंतु ।
काओ उ बिंवसत्थे, खारो तु कलिंचमादीहिं।। चू. विघुवणो वीतणगो, “नंतं" वत्थं, तेहिं वीयंतो अभिघातं करेति पाणिणं । कुसो दब्भो, तेन मजणातिसु अभिघातं करेति । अभिघाउ त्ति गयं । “सिणेह त्ति" सिणेहद्दारं, उदगं पाणीयं, तेन आवरिसणं करेति । आदिसहाता घय-तेल्लेण वा । सिणेह ति गतं । “काउ"त्ति काओ सरीरं, “बिंबि'त्ति बिंबयं तेन निल्लेवकादि कार्य निव्वत्तेति, “सत्थे" त्ति-शस्त्रेण परंपरकरणभूतेण पत्रछेदादिषु कायं निवर्तयंति । काये त्ति गतं । अज्झुसिरे वा खारं छुभति, तं पुण परंपराहिकारे अनुतट्टमाणे “कलिंचमादीहिं" ति कलिंचे-वंसकप्परी ताए छुभति । खारे त्ति गतं॥
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org