________________
उद्देशक : १, मूलं-१, [भा. ]
(उद्देशकः-१) भणिओ नामनिप्फण्णो निक्खेवो-इदानि सुत्तालावगनिष्फण्णो निक्खेवो अवसरपत्तो वि सो न निक्खिप्पति । कम्हा ? लाघवत्थं । अस्थि इतो ततियं अनुओगदारं अनुगमो त्ति ।
चू. तहिं निक्खेत्ते इह निक्खत्तं,इह निक्खित्ते तहिं निक्खित्तं, तम्हा तहिं चेव निक्खिविस्सामि । तं च पत्तं ततियमनुओगद्दारं अनुगमोत्ति । सो यं अनुगमो दुविहो – सुत्ताणुगमो निजुत्तिअनुगमो य । सत्ताणुगमे सुत्तं उच्चारेयव्वं अक्खलियादि गुणोवेयं, नित्ति अनुगमे तिविहो तं जहा-निक्खेव-निज्जुत्ती उवोग्घाय-निजुत्ती सुत्तफासिय-निजुत्ती य । निक्खेवनिजुत्ती आदित्तो आरब्म-जाव-सुत्तालावगनिप्फण्णोनिक्खेवोएत्थंतराजेच नामाति-निक्खेवा कता ते सव्वे निक्खेव-निजुत्तीए, जे य वक्खाणा । गता निक्खेवनिञ्जुत्ती।
इदानि उव्वोघायनिजुत्ती-साजहा-सामाइयज्झयणेइमाहिं दोहिंगाहाहि अनुगतागाहाओ
उद्देसे १ निद्देसे २ अ, निग्गमे ३ खेत ४ काल ५ पुरिसे य ६ । कारण ७ पच्चय ८ लक्खण ९, नये १० समोआरणा ११ ऽनुमए १२ ॥ किं १३ कतिविहं १४ कस्स १५, कहिं १६ केसु १७ कहं १८ किच्चिरं १६ हवइ कालं । कइ २० संतर २१ मविरहियं २२, भवा २३ गरिस २४ फासण २५ निरुति २६॥
यथासंभवमिहाप्यनुगन्तव्या। इदानि सुत्तफासिय-निज्जुत्ती – सुत्तं फुसतीति सुत्तफासिया । सा पुम सुत्ते उच्चारिए भवति, अनुच्चारिए किं फुसइ, तम्हा सुत्ताणुगमो जो य सण्णासितो, सुत्तालावगो ठावितो, सुत्तफसिया-निजुत्ती य तिन्नि वि समगं वुच्चंति । तत्थ सुत्ताणुगमे सुत्तं उच्चारेयव्वं अखलिय अमिलिएत्यादि
संहिता य पदं चेव, पयत्यो पयवग्गहो ।
चालणा य पसिद्धी य, छव्विहं विद्धि लक्खणं ॥ तत्थ सुत्ताणुगमे संहितासूत्रम्मू. (१) जे भिक्खू हत्थकम्मं करेइ, करेंतं वा साइजइ ।।
चू.इदानि सुत्तालावगो भण्णति- "जे' त्ति पदं, "भिक्खु" पयं, “हत्य" पदं, “कम्म" ति पदं, “करेति" पदं, “करेंतं" पदं, “वा" इति पदं, “सातिजति" ति पदं । इदानिं पदत्थो भण्णति[भा.४९७] जे त्ति य खलु निद्देसे, भिक्खू पुण भेदणे खुहस्स खलू ।
हत्थेण जंच करणं, कीरति तं हत्थकम्मं ति॥ चू. “जे" इति निद्देसे, “खलु' विसेसणे, किं विशिनष्टि ? भिक्षोर्नान्यस्य, “भिदि" विदारणे "क्षुध" इति कर्मण आख्यानं, ज्ञानावरणादिकर्मभिनत्ती ति भिक्षु, भावभिक्षोर्विशेषणे पुनःशब्दः, “हत्थे" त्तिहन्यतेऽनेनेति हम्तः, हसतिवा मुखमावृत्येति हस्तः, आदाननिक्षेपादिसमर्थो शरीरैकदेशो हस्तोऽतस्तेन यत् करणं व्यापारेत्यर्थः, स च व्यापारः क्रिया भवति, अतः सा हस्तक्रिया क्रियमाणा कर्म भवतीत्यर्थः । “साइज्जति" साइजणा दुविहा-कारावणे अनुमोदने
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
__www.jainelibrary.org