________________
१४४
निशीथ-छेदसूत्रम् --- सो होति अननुतावी अपच्छ तावीत्यर्थः । कारणे बितियपदेण जयणाए पडिसेविऊण अपच्छाताविणो अननुतावी पडिसेवा भवति किं पुण जो दप्पेण पडिसेविता नाणुतप्पतेत्यर्थः । अणनुतावित्ति गतं ।।
निस्संक्के त्ति दारं – संकणं संका, अनिरपेक्षाव्यवसायेत्यर्थः । निग्गयसको निस्संको निरपेक्षेत्यर्थः । सा य निस्संका दुविहा[भा. ४७३] करणे भए य संका, करणे कुव्वं न संकइ कतो वि ।
इहलोगस्स न भायइ, परलोए वा भए एसा॥ चू.करणंक्रिया,तं करेंतो निस्संको, भयंनामअपायोद्वेगित्वं, “संक' त्ति, इह छंदोभंगभया निगारलोवो द्रष्टव्यः । करणणिस्संकताए वक्खाणं करेति “करणे कुव्वं न संकति कुतो'' त्ति कुतो वि न कस्यचिदाशंकेतेत्यर्थः । भयणिस्संकाए वक्खाणं करेति “इहलोगस्स" पच्छ । भए एस त्ति एसा भए निस्संकता इत्यर्थः । सेसं कंठं॥
इदानि एतासु दससु वि असुद्धपडिसेवणासु पच्छित्तं भण्णति[भा.४७४] मूलं दससु असुद्धेसु जाण सोधिं च दससु सुद्धेसु।
सुद्धमसुद्धवइकरे पण्णट्ठवित अन्नतरे॥ चू. दससुअसुद्धेसु त्ति दससु विएतेसुदप्पादिएसुअमुद्दपदेसु मूलं भवतीत्यर्थः । अहवा - "मूलं दससु", दससु दप्पादिसु मूलं दप्पादिसु मूलं भवतीत्यर्थः । “असुद्धेसु त्ति एतेसु दससु असुद्धपदेसु पडिसेविजमाणेसु चारित्रसमुद्धं भवतीत्यर्थः । एतेसु चेव दससु दप्पादिसु सुद्धेसु चारित्रविशुद्धिंजानीहि ।कहं पुणरेषांसुद्धासुद्धं भवति? उच्यते- वर्तमानावर्तमानयोरित्यर्थः, "सुद्धसमुद्ध वतिकरे" त्ति किंचि सुद्धं किं चि समुद्धं, तेसिं सुद्धासुद्धाणं मेलओ “वतिकरो" भण्णति॥ एत्थ वक्खाण गाहा - [भा.४७५] सालंबो सावज्जं, निसेवते नाणुतप्पते पच्छा।
जंवा पमादसहिओ, एसा मीसा तु पडिसेवा ॥ चू. नाणादियं आलंबणंअवलंबणाणो सालंबो भण्णति।तंपसत्थमालंबणं आलंबिऊण सावजं निसेविऊण नाणुतप्पति पच्छा, सालंबं पदं सुद्धं सालंबित्वात्, अनानुतावी पदं असुद्ध अपश्चात्तापत्वात् । एवं अन्नाण वि पदाणं सुद्धासुद्धेण मीसा पडिसेवा भवतीत्यर्थः । जं वा अन्नतरपमाएण पडिसेवितं तं पच्छाणुतावजुत्तस्स असुद्धसुद्धं भवति एसा मीसा पडिसेवा भवतीत्यर्थः॥
एताए मीसाए पडिसेवणाएका अरोवणा? भण्णति-पण्णट्ठविऊ उ अन्नतरे “पण्ण त्ति" वा "पण्णवण"त्ति “परूवण"त्ति वा "विण्णवण"त्तिवाएगहुँ, “अट्टो" नाममीसियाए पडिसेवणाएपच्छित्तं, “विदू" नाम ज्ञानी, “अन्नतरे"त्तिमीसपडिसेवणाविकप्पे मीसपडिसेवनाए जे विद् ते पायच्छित्तं परूवयंतीत्यर्थः॥ अथवा दसह विपदाण इमं पच्छित्तं[भा. ४७६] दप्पेण होति लहुया सेसा काहं ति परिणते लहुओ।
तब्भावपरिणतो पुण जं सेवति तं समावज्जे ॥ चू. दप्पेण धावणादी करेमि त्तिपरिणए चउलहुगा भवंति । सेसा अकप्पादिया घेप्पंति, ते करेमि त्ति परिणते मासलहु भवति । एतं परिणामनिप्फण्णं । जता पुण तब्भावपरिणओ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org