________________
१२८
निशीथ-छेदसूत्रम् -१उवविसदव्वाणं निगरोअकालघायगो “गरो' भण्णति, कंटगंवा न पस्सति, “आदि' सद्दाओ अट्ठियसक्करान पस्सति, गरहिय विगतीओमज्जमंसादिआयअनुकंपपडिणीयणाभोगेण दिज्जमाणा न देहति न पश्यतीत्यर्थः । गहणे त्ति दारं गतं ॥ इदानिं गवेसण त्ति अस्य व्याख्या[भा. ४१५] साणादीभक्खणता, मक्कोडग-कंटविद्धसंकाए।
उवग-विसमे पड़गं, विगलंदिय आयघातो वा ॥ चू. राचो पिंडं गवेसमाणो साणादिणा भक्खिज्जति, “आदि" सद्दातो विरुयसियालाति-दीवियादीहिं, मक्कोडेण वा डक्को कंटगेण वा विद्धो सप्पं संकति, संकाविसंसे उल्लसति अहवा दीहादिणा डक्को मंक्कोड-कंटए संकति, किरियं न करेति । आयविराहणा से भवति उवगो खड्डा कुसारो वा, तत्थ पातो विराहिज्जति। विसमं निण्णोण्णतं तत्थ पडति, अंधकारे वा विगलिंदिए वा घाए ति । साणादिसु आयघातो अभिहिय एव ।अहवा आयघातो इमो[भा. ४१६] गोणादी य अभिहणे, उग्गमदोसा य रत्ति न विसोधे ।
दव्वादी य न जाणे, एमादि गवेसणा दोसा॥ चू. गोणो अंधकारे अदिस्समाणो अभिहणेन्ज । “आदि" सद्दातो महिसादि । राओ य अंधकारे उग्गमदोसान सोहेति । अंधकारे यदव्वं न जाणति, किंग्राह्य अग्राह्य, भक्ष्यं अभक्ष्यं, पेयं अपेयं, चेवं वंदणगादिखेत्तं न याणति ।गोणाइयाणंवा निग्गम-पवेमं न याणति । कालतो देसकालं न याणति । भावओ चियत्ताचियत्त न याणति, एवमादिया राओ गवसणदोसा भवंति गवेसणे त्ति दारं गतं ।। इदानि भोयणे त्ति दारं[भा. ४१७] कंटहि मच्छि विच्छुग, विसगर कंदादिए य भुंजंतो।
तमसंमि उ न वि जाणे, उभयस्स य निसिरणे दोसा॥ चू.रातो अंधकारे कंटगंकवलेण सह जति, तेन गले खिज्जति, अड्डगो वा लग्गति, एवं अट्टि, मच्छिगाए वग्गुलीबाही भवति विच्छिगेण आयविराहणा संजमविराणा य विसगरादिसु आयविराहणा । कंद-पत्त-पुप्फ-बीयाणि वा अंधकारे अयाणंतो भुंजति । भुंजणे त्ति दारंगतं
निसिरणे त्ति दारं-अहवा-आहार निहारोऽभिहियते। उभयस्स य निसिरणे दोस त्ति "उभयं नाम काइयं सण्णा, निसिरणं वोसिरणं तत्थ आय-संजमदोसा भवति । अहवोभयं भत्तपाणं-अहवा-भत्तपाणगं च एक्कं काइये, सण्णा य एक्कं, एवं उभयं । निसिरणे तिगयं॥
“उभयविरुद्धं गहणे"त्ति दारं भण्णति[भा. ४१८] संजमदेहविरुद्धं, न याणती ठवित संनिधी दोसा।
दियरातोय अडते, सुत्तत्थाणंतु परिहाणी॥ चू. संजमो सत्तरसप्पगारो, तस्स विराहगंदव्वं अकल्पिकमित्यर्थः । देहं सरीरं, तस्स वा अकारगंन याणति, अंधकारे इति वाक्यशेषण् । उभयविरुद्धे ति गतं।
संचयदोसे त्ति दारं भण्णति-ठविए संणिहि दोसो, रातो अडिऊण एयद्दोसपरिहरणत्यं दिवा भोक्ष्यामीति स्थापयति, भुक्त्वावशिष्टं वा तत्थ संनिहिदोसा भवंति । “संनिहिदोसा" लेवाडय परिवासपरिग्गहो य, पिपीलिकादीण य मरणं, ज्झरणे तकंतपरंपर उवघाओ, पलुट्टे छक्काओवघातो, अहिमातिणा वा जिंघिते आतोवघातो, एवमादी । सन्निहिदोसे त्ति गये।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org