________________
मू० ५०
वृ. भवचक्रे भ्रमता मया सर्वेपि पुद्गलाः समग्रोपि पुद्गलास्तिकायः बहुशो अनेकशः आहारर्थेन गृहिता-परिणामिताश्च तद् सवेदनेन नाहं तृप्तिं गतो न संतोषमापन्न इत्यर्थः ॥ मू. (५१) तणकट्ठेहि व अग्गी लवणजलो वा नईसहस्सेहिं । न इमो जीवो सक्को तिप्पेउं कामभोगेहिं ।।
वृ. केन दृष्टांतेन तण० स्पष्टाः नवरं न 'इमो' न वायजीवः । शक्यस्तर्पयितुं तृप्ती कर्तुं कामंशब्दरूप गंधाः । भोग रस स्पर्शास्तृप्ति इत्यर्थः ॥
मू. (५२)
आहारनिमित्तेण मच्छा गच्छंति सत्तमं पुढविं । सच्चित्तो आहारो न खमो मणसावि पत्थेउं ॥
८९
वृ. अथ तेषु गृधस्यदोषान् आह आहारेण हेतुनामत्स्या यांति सप्तमीं पृथ्वीं सचित्तमाहारं मनसापि प्रार्थयितुं न क्षमेते न सहत ॥
मू. (५३)
पुव्विं कयपरिकम्मो अनियाणो ऊहिऊण मइबुद्धी ।
पच्छा मलियकसाओ सज्जो मरणं पडिच्छामि ॥
वृ. इति विज्ञातविषय विपाको भावित गुरुपदेशश्च क्षपको यदुणति तदाह । 'पुव्विं०' पूर्वं प्रथमं चत्वारि विचित्र । इत्यादिक्रमेण कृत परिकर्मात्तिततोकृष्ट मध्यमजघन्य द्वादश (वर्ष द्वादश) मास द्वादश पक्षः संलेखनः । अनिदानो निदानरहितः । ईहिऊण वितर्क्स विचार्य सति तत्कालोत्पन्नं बुद्धिमुत्तरकाल भाविनीयपश्चाद्विचारणानंतर मलिन कषायो मर्दित संपरायः सनसद्योझटिति प्रतीष्ठान्यंगी करोति ॥
मू. (५४)
अक्कडेऽचिर भाविय ते पुरिसा मरणदेसकालम्मि । पुव्वकयकम्मपरिभावणाए पच्छा परिवडंति ॥
वृ. अथ ये अप्रशस्ताने परिकर्मवान् शन प्रतिपद्यंते तेषामपायमाह - 'अक्कंड' अप्रशस्तातेनावसरे आराधनां कुर्वति । चिरंप्रभूतं कालं भावितः परिकर्मित आत्मायैस्ता अवि विभक्तिलोपः प्राकृतत्वात् ते कृतानवसराराधनाः पुरुषामरण देशकाले मरण समये पूर्वकृत कर्मपरिभावनातश्च प्राकतन कर्मविपाकोदयतः । परिकर्मित आत्मायै स्तेति पतंति निदानानि कुर्वंति नंदिषेणवत् । दुर्गतिं च यांति करड क्रुरडवत् ॥ मू. (५५)
तम्हा चंदगविज्झं सकारणं उज्जुएण पुरिसेणं । जीवो अविरहयगुणो कायव्वो मुखमग्गंमि ।।
वृ. यदि प्रस्तावकारिणाम कृताभ्यासानां च दोषस्स्मात् किं कर्तव्यमिति गुरुपदेशमाह। 'तम्हा’० चंडकबंध्येवामदक्षिणावर्त्त भ्रमदष्ट चक्रारकमध्यं निर्गच्छदूर्धमुखशर प्रयोगतो भूस्तलिल कुंडिका तैलांतः प्रतिबिंबित गमनस्थाधोमुख पुत्तलिका वामलोचनचंद्रकवेध्यं राधावेधमित्यर्थः सकारणं सहेतुकमुद्युक्तेन पुरुषेण साध्यमित्यध्याहारः । यथा चंद्रक वेध्यां राधावेध्यां सकारणं राज्यादि लाभकृते केनापि सुरे प्रदत्त कल्पेन राजपुत्रेण साद्यते एवं त्वयापि चंद्रकवेध्यमिव कृते तु चंद्रकवेध्यमनशनं सकारणं स्वर्गापवर्गकमला लाभस्तुक्तेन सावधानेन साध्यमित्यर्थः । तर्हि कथंसाध्यत इत्याह-जीवोआत्मारूपा अविरहितगुणः । अमुक्तज्ञानदर्शन चारित्र गुणः कर्तव्यः मोक्ष २ मार्गज्ञानदर्शनचारित्रतयो रूपात्तथ्यवस्थितोहि चंद्रकवेध्यमाराधनां साधयतीत्यर्थः
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org