Agam Suttani Satikam Part 14 Nirayavalika Aadi 10agam payanna

SR No.: 003318
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan
Publication Year: 2000
Total Pages: 404
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_nirayavalika
File Size: 19 MB

Page 83

आतुरप्रत्याख्यान-प्रकिर्णकसूत्रम् ४
दिसिवय मिमांसोऽभयं देइसयलजीवाणं भुवणंमियसरमाणं लोभ समुद्रं पडिखल्लेइ । अनर्थनिः प्रयोजनं दंडयते निपात्यंते । जीवा एभिरित्यनर्थ दंडास्तेभ्यो यत् विरमणं । द्वितीयं गुणव्रतमूलक्रमेण तृतीयं दिशामवकाशप्रतिदिनमानं तत्र भवं देशाकाशिकं तदपि च विरमणरूपं स तृतीयं गुणवंतं मूलक्रमेण द्वितीयं शिक्षाव्रतं आह । अस्यशिक्षाव्रतत्वेन प्रसिद्धत्वात् कथं गुणव्रतमुच्यते । अन्ने भणंति । सव्वावए सुजेयमाणा तुचिय ते पुण फउणदिवस तुसारेइ आवश्यकचूर्णे । सव्ववयाणं करिज्ज संखेवं तन्मतमाश्रित्य सर्वव्रतगुणकारत्वात् देशावकाशकस्यापि गुणव्रतत्वमित्यदोषः । मू. (५) भोगाणं परिसंखा सामाइय अतिहिसंविभागो य । पोसहविही य सव्वो चउरो सिक्खाउ वुत्ताओ ।।
८०
वृ. 'भोगाण्' सकृदेकवारं भुङ्यंत इति भोगाः । (आहारपुष्पादयः । तथा तुपलक्षणत्वात् यत् परिभुड्यंत इति परिभोगाः) गृहांगनादिकः परिसंख्यानं प्रमाणकरणमित्यर्थः तत्प्रथमं शिक्षाव्रतं मूलक्रमेण तु प्रथमं अतिथे संविभागाऽतिथि संविभागः समुच्चये पौष (पौषिं) पुष्टं (पुष्टिं ) द्वितीयं गुणव्रतमिति, समाय एव सामायिकं द्वितीयं शिक्षाव्रतं मूलक्रमेण तु प्रथमं अतिथे संविभागाऽतिथि संविभागः । समुच्चये पौषं पुष्टं धर्मस्य दधातीति पौषधं तुक्तं च जं पौसइ सुहकम्मंधारइ जीणं व कुगइ निचंडतं तपोसहंति भन्नइ एयं दुःखखयंगिहिणो ॥
तस्यविधि इहत्य क्रमेण चतुर्थ शिक्षाव्रतं मूलक्रमेण तु तृतीयं एतानि चत्वारि शिक्षव्रतान्युक्तानि ॥
मू. (६)
आसुक्कारे मरणे अच्छिन्नाए य जीवियासाए । नाएहि वा अमुक्को पच्छिमसंलेहणमकिच्चा ॥
वृ. 'आसुण्०' आश्रुः शीघ्रं करणं कारः अचिंतितापश्चितोपक्रमणे अथवा क्रमेणैव मरणकालः समागतः परं संलेखनानां कारिकस्मादिति छिन्नानत्रुटिता या जीविताशातया । जातिस्वजनैर्वा मुक्तः न मुक्तलिप्तः अतः पश्चिमकालकर्तव्यः । संलेखनां तपसा शरीर शोषणरूपां अकृत्या अविधाय मरणं करोति तद् बालपंडितमरणमुक्त मित्येग्रेतन गाथायां संबंध इति गाथार्थः आलोइय निस्सल्लो सघरे चेवारुहित्तु संथारं ।
मू. (७)
जइ मरइ देसविरओ तं वृत्तं बालपंडिययं ॥
वृ. स च गृहे कथं मिव्रत इत्याह आलोच्य गुरुसमीपे तद्दतं प्रायश्चितमंगीकृत्य शल्यं सा द्रव्य भावभेदाद्विधा । शल्यकंटकादिभावशल्यं मूलोत्तरगुण विराधनादित तदालोचना दानेन । निशम्यः । साचैवं कृत्वा निजसदने एवारुह्य अंगीकृत्य संस्तारकं । अनशन प्रतिपत्ति काले दर्भ संस्तरणरूपं कृतं संस्तारकविधिनाहि यत् क्रियते तदनशनमपि संस्तारकमुच्यते यदि म्रियते तद्देशविरतस्वदुक्तं बालपंडितमित्यर्थः । तत्केन विधिना क्रियते इत्याह ।
मू. (८)
भत्तपरिन्नाए उवक्कमो वित्थरेण निद्दिट्ठो ।
सो चेव बालपंडियमरणे नेओ जहाजुग्गं ॥
वृ. यो भक्तपरिज्ञाध्ययने श्रावकस्यानशन प्रतिपत्ति कुर्वतः । उपक्रमः पीठबंधोविरस्तरेण निर्दिष्टो भणितः । स एवात्रप्यध्ययने वा यथायोगं यथोचितं ज्ञेय इत्यर्थः ॥ वेमाणिएस कप्पोवगेसु नियमेण तस्स उववाओ। नियमा सिज्झइ उक्कोसएण सो सत्तमंमि भवे ।।
पू. (९)