________________
पदं-१८, उद्देशकः-, द्वारं-५ न वाग्योगो मनोयोगो वा, ततः शेषयोगासम्भवात्तेष्वाकायस्थितेः सतत काययोग इति मतं, अयोगी च सिद्धः, स च साद्यपर्यवसित इत्ययोगी साद्यपर्यवसित उक्तः । गतं योगद्वारमिदानीं वेदद्वारं प्रतिपिपादयिषुराह
___-पदं-१८, दारं-६ “वेद":मू. (७८) सवेदएणंभंते! सवेदएत्ति?, गो०! सवेदए तिविधे पं०, तं०-अणादीए वाअपज्जवसिते अणादीए वासपज्जवसिएसादीएवासपज्जवसिए, तत्थणंजेसे सादीएसपज्जवसिए से जह० भंतो० उक्को० अणंतं कालं अणंताओ उस्सप्पिणिओसप्पिणीतो कालतो खेत्ततो अवडं पोग्गलसपरियट्ट देसूणं,
इत्यिवेदे णंभंते! इत्थिवेदेत्ति काल०?, गो०! एगेणंआदेसेणंजह० एकसमयं उक्को० दसुत्तरं पलिओवमसतं पुव्वकोडिपुहुत्तममहियं १, एगेणं आदेसेणं जह० एगं समयं उक्को९ अट्ठारसपलितोवमाइंपुव्वकोडिपुत्तममहियाइं२, एगेणंआदेसेणंज० एगसमयं उक्को० चउद्दस पलिओवमाइंपुव्वकोडिपुहुत्तमब्भहियाइं३, एगेणंआदेसेणंज० एगंसमयंउक्को० पलिओवमसतं पुव्वकोडिपुहुत्तमब्भहियं ४, एगेणं आदेसेणं जह० एगं समयं उक्को० पलितोवमपुहुत्तं पुवकोडिपुहुत्तमब्भहियं ५,
पुरिसवेदे णं भंते ! २?, गो० ! जह० अंतो० उक्को० सागरोवमसतपुहुत्तं सातिरेगं,
नपुंसगवेएणं भंते! नपुंसगवेदेत्ति, पुच्छा, गो०! ज० एवं समयं उक्को० वणस्सइकालो, अवेदए णं भंते ! अवेदएत्ति पुच्छा, गो० ! अवेदे दुविधे पं०, तं०-सादीए वा अपज्जवसिए साइए वा सपञ्जवसिते, तत्थ णंजे से साइए सपज्जवसिते से जहन्नेणं एगं समये उक्को० अंतो०
वृ. 'सवेदएणं भंते'इत्यादि, सह वेदो यस्य येन वा स सवेदकः, शेषाद्वेति कप्रत्ययःस चत्रिविधः, तद्यथाअनाद्यपर्यवसितोऽनादिसपर्यवसितःसादिसपर्यवसितश्च, तत्रयः उपशमश्रेणिं क्षपकश्रेणिं वाजातु-कदाचिदपिन प्राप्स्यति सोऽनाद्यपर्यवलसितः,कदाचिदपितस्य वेदोदयव्यवच्छेदासम्भवात्, यस्तु प्राप्स्यति उपशमश्रेणिं क्षपकश्रेणिवासोऽनादिसपर्यवसितः, उपशमश्रेणितप्रतिपत्तौ क्षपकश्रेणिप्रतिपत्तौ वा वेदोदव्यवच्छेदस्य भावित्वात्, यस्तूपशमश्रेणिं प्रतिपद्यते तत्र चावेदको भूत्वा भूय उपशमश्रेणीतःप्रतिपतन् सवेदको भवति स सादिसपर्यवसितः,
स च जघन्यतोऽन्तर्मुहूर्त, कथमिति चेत् ?, उच्यते, इह यदा कोऽपि उपशमश्रेणिं उपपद्य त्रिविधमपि वेदमुपशमय्यावेदको भूत्वा पुनरपि श्रेणीतःप्रतिपतन् सवेदकत्वं प्राप्य झटित्युपशमश्रेणिकार्मग्रन्थिकाभिप्रायेणक्षपकश्रेणिवा प्रतिपद्यतेप्रतिपद्यच वेदत्रयमुपशमयति क्षपयति वाअन्तर्मुहूर्तेन तदाजघन्येनान्तर्मुहूर्त सवेदकःउत्कर्षतोऽपार्द्धपुद्गलपरावर्त देशोनं, अपगतमच यस्य सोऽपार्द्धः देशोनः-किञ्चिदूनः, उपशमश्रेणितो हि प्रतिपतित एतावन्तं कालं संसारे पर्यटति, ततो यथोक्तमुत्कर्शषतःसादिसपर्यवसितस्य सवेदकस्य कालमानमुपपद्यते ।
स्त्रीवेदविषयेचपञ्चादेशास्तान्क्रमेणनिरूपयति-'एगेणंआदेसेण मित्यादि, तत्रसर्वत्रापि जघन्यतःसमयमात्रभावनेयं-काचित्युवतिरुपशमश्रण्यां वेदत्रयोपशमेनावेदकत्वमनुभूय ततः श्रेणेः प्रतिपतन्ती स्त्रीवेदोदयमेकसमयमनुभूय द्वितीयसमये कालं कृत्वा देवेषूत्पद्यते, तत्र च
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org