Page Text
________________
८६
प्रज्ञापनाउपाङ्गसूत्रम्-२-१८/-/-/४७२ ततः परीत्तपदं १५ । ततो भाषकपदं १६ ततः पर्याप्तपदं १७ ततः सूक्ष्मपदं १८ संक्षिपदं १९ ततो भवसद्धिकपदं २० तदनन्तरमस्तिकायपदं २१ ततश्चरमपदं २२।
एतेषां द्वाविंशतिसङ्ख्यानां पदानां कायस्थितिर्भवति ज्ञातव्या-यथा च भवति ज्ञातव्या तथा यथोद्देशं निर्देश्यते, अथकायस्थितिरितिकःशब्दार्थः?,उच्यते, काय इहपर्यायः परिगृह्यते, काय इव काय इत्युपमानातू, सच द्विधासामान्यरूपो विशेषरूपश्च, तत्रसामान्यरूपो निर्विशेषणो जीवत्वलक्षणः विशेषरूपो नैरयिकत्वादिलक्षणः तस्य स्थितिः-अवस्थानं कायस्थितिः, किमुक्तं भवति?-सामान्यरूपेण विशेषरूपेण वा पर्यायेणादिष्टस्य जीवस्य यदव्यवच्छेदेन भवनं सा कायस्थिति;, ततः प्रथमतः सामान्यरूपेण पर्यायेणादिष्टस्याव्यवच्छेदेन यद् भवनं तच्चिचिन्तयिषुराह
पदं-१८-दारं-१ "जीव" [जीवेणं भंते ! जीवेत्ति कालतो केवचिरं होइ?, गोयमा ! सव्वद्धं ।]
वृ. ['जीवेणंभंते!' इत्यादि, इह जीवनपर्यायविशिष्टोजीव उच्यते, ततः प्रश्नयति-जीवा 'णं' इति वाक्यालङ्कारे भदन्त!जीव इतिजीवनपर्यायविशिष्टतयाइत्यर्थः 'कालतः कालमधिकृत्य 'किय-चिरं' कियन्तं कालं यावद्मवति ?, भगवानाह-गौतम ! 'सर्वाद्धां' सर्वकालं यावत्, कथमितिचेत्?, उच्यते, इह जीवनमुच्यतेप्राणधारणं, प्राणाश्चद्विधा-द्रव्याप्राणा भावप्राणाश्च, द्रव्यप्राणा इन्द्रियपञ्चकबलत्रिकोच्छ्वासनिःश्वासायुः कर्मानुभववलक्षणाः संसारिणामस्ति यस्यामायुःकर्मा-नुभवनंन विद्यतेइति, मुक्तानांतुज्ञानादिरूपप्रमाणधारणमवस्थितं, मुक्तानामपि हि ज्ञानादिरूपाः प्राणाः सन्ति, यैर्मुक्तोऽपि द्रव्याप्राणैः जीवतीति व्यपदिश्यते, तेच ज्ञानादयो मुक्तानां शाश्वतिकाः, अतः संसार्यवस्थायां मुक्तावस्थायांचसर्वत्रजीवनमस्तीतिसर्वकालभावी जीवनपर्यायः॥]
पदं-१८-दारं-२"गति" मू. (७३) नेरइए णं भंते ! नेरइएत्ति कालओ केचिरं होइ ?, गोयमा ! जहन्नेणं दस, वाससहस्साई उक्को सेणं तेत्तीसं सागरोवमाई॥
तिरिक्खजोणिए णं भंते ! तिरिक्खजोणिएत्ति कालओ केचिरं होइ ?, गोयमा ! जह० अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं अनंतं कालं अनंताओ उस्सप्पिणिओसप्पिणीओ कालतो खेत्तओ अनंता लोगा असंखेजपोग्गलपरियट्टा ते णं पुग्गलपरियट्टा आवलियाए असंखिजइभागे।
तिरिक्खजोणिणी णं भंते ! तिरिक्खजोणिणित्ति कालओ केवचिरं होइ ?, गोयमा ! जहन्नेणं अंतोमुहत्तं उक्कोसेणं तिन्नि पलिओवमाइं पुव्वकोडिपुहुत्तमब्भहियाई ॥ एवं मणुस्सेवि मणुस्सीवि एवं चेव ॥
देवे णं भंते ! देवत्ति कालओ केवच्चिरं होइ ?, गोयमा ! जहेव नेरइए, देवी णं भंते ! देवित्तिकालतो केवच्चिरं होइ?, गो०! जहन्नेणंदस वाससहस्साइंउक्कोसेणं पणवनंपलिओवमाइं
सिद्धे णं भंते ! सिद्धेत्ति कालतो केवच्चिर होइ?, गोयमा! सादिए अपज्जवसिए। नेरइएणंभंते! नेरइयअपजत्तएत्तिकालतोकेवच्चिरहोइ?,गोयमा! जहन्नेणविउक्कोसेणवि
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003315 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 11 Pragnapana |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 342 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_pragyapana |
| File Size | 19 MB |