Page Text
________________
पदं - १७, उद्देशकः - १, द्वारं -
असंज्ञिभूताः, असंज्ञिनो हि चतसृष्वपि गतिषूत्पद्यन्ते, तद्योग्यायुर्बन्धसंभवात्, तथा चोक्तम्"कइविहे णं भंते ! असन्निआउए पन्नत्ते ?, गोयमा ! चउव्विहे असन्निआउए पन्नत्ते, तंजहा-नेरइयअसन्निआउए तिरिक्खजोणिय असन्निआउ मणुस्सजोणिय असन्निआउए देवअसन्निआउए” इति, तत्र देवेषु नैरयिकेषु च असंज्ञ्यायुषो जघन्यतः स्थितिर्दश वर्षसहस्प्रणि उत्कर्षतः “पल्योपमासङ्घयेयभागः, तिर्यक्षु मनुष्येषु च जघन्यतोऽन्तर्मुहूर्त्त उत्कर्षतः पल्योपमासह्वयेयभागः, एवं चासंज्ञिन; सन्तो ये नरकेषूत्पद्यन्ते तेऽतितीव्राशुभाध्यवसायाभावात् रत्नप्रभायामनतितीव्र वेदनेषु नरकेषूत्पद्यन्ते अल्पस्थितिकाश्चेत्यल्पवेदनाः, अथवा संज्ञिभूताः- पर्याप्तकीभूतास्ते महावेदनाः, पर्याप्तत्वादेव, असंज्ञीनस्तु अल्पवेदनाः, अपर्याप्तया प्रायो वेदनाया असंभवात्,
यदिवा 'सन्निभूय'त्ति संज्ञा - सम्यग्दर्शनं सा एषामस्तीति संज्ञिनः संज्ञिनो भूताः - याता संज्ञिभूताः संज्ञित्वं प्राप्ता इत्यर्थः ते महावेदनाः, तेषां हि यथावस्थितं पूर्वकृतकर्म्मविपाकमनुस्मरतामहो महदुःखसंकटमिदमस्माकमापतितं न कृतो भगवदर्हप्रणीतः सकललदुःखक्षयंकऱतिविषमविषयविषपरिभोगविप्रलुब्धचेतोभिर्धर्म्म इत्येवं महदुःखं मनस्युपजायते ततो महावेदनाः, असंज्ञिनस्तु मिथ्याध्ष्टयः, ते तु स्वकृतकर्म्मफलमिदमित्येवं न जानते, अजानानाश्चानुपतप्तमानसा अल्पवेदना इति । अधुना 'समकिरिया' इत्यधिकारं विभावयिषुराह
मू. (४४५) नेरइया णं भंते! सव्वे समकिरिया ? गो० ! नो इणट्टे समट्टे, से केणट्टेणं भंते! एवं वुच्चति ? नेरइया नो सव्वे समकिरिया, गो० ! नेरइया तिविहा पन्नत्ता, तंजहा सम्मद्दिट्ठी मिच्छदिट्ठी सम्ममिच्छद्दिट्ठी, तत्थ णं जे ते सम्मद्दिट्ठी तेसि णं चत्तारि किरियाओ कज्जति तंजा - आरंभिया परिग्गहिया मायावत्तिया अपच्चक्खाणकिरिया, तत्थ णं जे ते मिच्छीि ..... सम्मामिच्छद्दिट्ठी तेसि णं नियताओ पञ्च किरियाओं कांति, तंजहा- आरंभिहिया मायावत्तिया अपच्चक्खाणकिरिया मिच्छादंसणवत्तिया, से तेणद्वेणं ! एवं बुच्चइ-नेरइया नो सव्वे समकिरिया ।
नेरइया णं भंते ! सव्वे समाउआ ? इट्टे समट्टे, से केणट्टेणं भंते ! एवं वुच्चइ ?, अत्येतिया समाउआ समोववन्नगा अत्थेगतिया समाज्या गा अत्येगतिया विसमाउया समोववन्ना अत्येगतिया विसमाउया विसमोववन्नगा, से तेणट्टेणं गो० ! एवं वुच्चइ-नेरइया नो सव्वे समाउया नो सव्वे समोववन्नगा
गो० ! नेरइया चउवि
वृ. 'नेरइयाणं भंते! सव्वे समकिरिया' इत्यादि, समाः - तुल्याः क्रियाः - कर्म्मनिबन्धनभूता आरम्भिक्यादिका येषां ते समक्रियाः 'चज्ञारि किरियाओ कज्जंति' इति क्रियन्ते इति कर्म्मकतरिप्रयोगः तेन भवन्तीत्यर्थः, आरम्भः पृथिव्याद्युपमर्दनं स प्रयोजनं कारणं यस्याः सा आरभिकी 'परिग्गहिय'त्ति परिग्रहो - धर्मोपकरणवर्जवस्तुस्वीकारः धर्मोपरकरणमूर्च्छा स च प्रयोजनं यस्याः सा पारिग्रहिकी 'मायावत्तिया' इति माया - अनार्जवमुपलक्षणत्वात् क्रोधादिरपि स च प्रत्ययः - कारणं यस्याः सा मायाप्रत्यया,
'अपच्चक्खाणकिरैया' इति अप्रत्याख्यानेन निवृत्त्यभावेन क्रिया-कर्मबन्धकारणं अप्रत्याख्यानक्रियेति, नियइयाओ' इति नैयतिक्यो नियता इत्यर्थः अवश्यं भावित्वात् सम्यगदृष्टीनां त्वनियताः संयतादिषु व्यभिचारात्, 'मिच्छादंसणवत्तिय'त्ति मिध्यादर्शनं प्रत्ययः - कारणं
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
,
Jain Education International
४७
,
| SR No. | 003315 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 11 Pragnapana |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 342 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_pragyapana |
| File Size | 19 MB |