________________
प्रज्ञापनाउपाङ्गसूत्रम् - २ - २८/१//५५३
तत्थ णं जे से आभोगनिव्वत्तिते से णं जहन्नेणं चउत्थभत्तस्स उक्कोसेणं सातिरेगवाससहस्सस्स आहारट्ठे समुप्पज्जइ, ओसण्णं करणं पडुन वण्णतो हालिद्दसुक्किल्लातिं गंधतो सुब्भिगंधातिं रसतो अंबिलमहुरातिं फासओ मउयलहुयनिद्धुण्हातिं,
२१६
तेसिं पोराणे वण्णगुणे जाव फासिंदियत्ताते जाव मणामत्ताते इच्छियत्ताते भिज्झियत्ताते उद्धत्ताते नो अहत्ताए सुहत्ताए नो दुहत्ताए एतेसिं भुजो २ परिणमंति, सेसं जहा नेरइयाणं, एवं जाव थणियकुमाराणं, नवरं आभोगनिव्वत्तिते उक्कोसेणं दिवसपुहुत्तस्स आहारट्टे समुप्पजति
वृ. 'असुरकुमाराणं भंते! आहारट्ठी ?, हंता आहारट्ठी, असुरकुमाराणं भंत ! केवइकालस्स आहारट्ठे समुप्पज्जइ', अत्र सप्तम्यर्थे षष्ठी, कियति काले अतिक्रान्ते सति भूय आहारार्थः समुत्पद्यते इत्यर्थः, ? 'असुरकुमाराणं दुविहे आहारे पं० तंजहा - आभोगनिव्वत्तिए अनाभोगनिव्वत्तिए य, तत्थ णं जे से अनाभोगनिव्वत्तिए से णं अनुसमयमविरहिए आहारट्ठे समुप्पज्जइ, तत्थ णं जे से आभोगनिव्वत्तिए से णं जहन्नेणं चउत्थभत्तस्स उक्कोसेणं साइरेगस्स वाससहस्सस्स आहारट्ठे समुपज्जइ' तत्र 'चउत्थभत्तस्सेति' सप्तम्यर्थे षष्ठी, चतुर्थभक्ते आगमिकीयं संज्ञा, एकस्मिन् दिवसेऽतिक्रान्ते इत्यर्थः, भूयो जघन्येनाहारार्थः समुत्पद्यते, एतच्च दशवर्षसहस्रायुषां प्रतिपततव्यमुत्कर्षतः सातिरेके - अभ्यधिके वर्षसहस्रेऽतिक्रान्ते, एतच्च सागरोपमायुषामवसेयं,
'असुरकुमाराणं भंते! किमाहारमाहारयन्ति ?, गो० ! दव्वतोऽनंतप्पएसियाई खेत्तओ असंखेजपएसोगाढाई कालओ अन्नयरट्ठिइयाइं भावओ वण्णमंताइं गंधमंताई रसमंताई फासमंताई जाव नियमा छद्दिसिं आहारेति, ओसन्नं कारणं पडुच्च वण्णओ हालिद्दसुकिल्लाई, गंधओ सुरभिगंधाई, रसओ अंबिलमहुराई फासओ मउयलहुनिहाई, तेसिं पोराणे वण्णगुणे गंधगुणे रसगुणे फासगुणे जाव इच्छियत्ताए अभिज्झियत्ताए उद्धत्ताए नो अहत्ताए सुखत्ताए नो दुहत्ताए य तेसिं भुज्जो २ परिणमंति', यथा चासुरकुमाराणां सूत्रमुक्तं तथा नागकुमारादीनामपि स्तनितकुमारपर्यवसानानां वक्तव्यं, नवरमाभोगनिर्वर्त्तिताहारार्थचिन्तायामुत्कर्षाभिधानावसरे 'उक्कोसेणं दिवसपुहुत्तस्स आहारट्ठे समुप्पा' इति वक्तव्यं, एतच्च पल्योपमासङ्घत्येयभागायुषां तजधिकायुषां चावसेयं, शेषं तथैव, तथा चाह०, - 'एवं जाव थणियकुमाराण' मित्यादि ।
सम्प्रति पृथिवीकायिकानामेतान् सप्ताधिकारान् चिन्तयितुकाम आह
मू. (५५४) पुढविकाइया णं भंते! आहारट्ठी ?, हंता ! आहारट्ठी, पुढविकाइया णं भंते केवतिकालस्स आहारट्टे समुप्पज्जति ?, गो० ! अनुसमयमविरहिते आहारट्ठे समुप्पज्जइ,
पुढविकाइयाणं भंते! किमाहारमाहारेति, एवं जहा नेरइयाणं जाव ताई कतिदिसि आहारेति ?, गो० ! निव्वाघातेणं छद्दिसिं वाघायं पडुच्च सिय तिदिसिं सिय चउदिंसि सिय पंचदिसिं, नवरं ओसन्नकारणं न भण्णति, वण्णओ कालनीललोहितहालिद्दसुकिल्लातिं गंधतो सुब्भिगंधदुब्भिगंधातिं रसतो तित्तरसकडुयरसकसायरस अंबिलमहुराई फासतो कक्खडफासमउयगुरुयलहुयसीतउण्हनिद्धलुक्खातिं तेसिं पोराणे वण्णगुणे सेसं जहा नेरइयाणं जाव आहच्च नीससंति,
पुढविकाइया णं भंते! जे पोग्गले आहारत्ताते गिण्हंति तेसिं भंते! पोग्गलाणं सेयालंसि कतिभागं आहारेति कतिभागं आसाएंति ?, गो० ! असंखेज्जतिभागं आहारेति अनंतभागं आसाएंति, पुढविकाइया णं भंते! जे पोग्गले आहारत्ताते गिण्हंति ते किं सव्वे आहारेति नोसव्वे आहारेति जहेव नेरइया तहेव,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org