________________
पदं- २८, उद्देशकः- १, द्वारं -
२१७
पुढविकाइया णं भंते! जे पोग्गले आहारत्ताते गिण्हंति ते णं तेसिं पुग्गला कीसत्ताए भुजो २ परिणमंति ?, गो० ! फासिंदियवेमायत्ताते भुजो २ परिणमंति, एवं जाव वणप्फइकाइया वृ. 'पुढविकाइयाणं भंते!' इत्यादि सर्वं पूर्ववद् भावनीयं, नवरं 'निव्वाघाएणं छद्दिसि' मित्यादि, व्याघातो नाम अलोकाकाशएन प्रतिस्खलनं, व्याघातस्याभावो निर्व्याघातं ' शब्दे यथावदव्ययं पूर्वपदार्थे नित्यमव्ययीभाव' इत्यव्ययीभावः 'तेन वा तृतीयाया' इति विकल्पेन अम्विधानात् पक्षेऽत्रामभावः, नियमादवश्यंतया षड्दिशि व्यवस्थितानि, षड्भ्यो दिग्भ्य आगतानि द्रव्याण्याहारयन्तीति भावः, व्याघातं पुनः प्रतीत्य लोकनिष्कुटादौ स्यात् - कदाचित्रिदिशि- तिसृभ्यो दिग्भ्य आगतानि कदाचिच्चतुर्दिग्भ्यः कदाचित्पञ्चदिग्भ्यः काऽत्र भावनेति चेत्, उच्यते,
इह लोकनिष्कुटे पर्यन्ताधस्त्यप्रतराग्नेयकोणावस्थितो यदा पृथिवीकायिको वर्त्तते तदा तस्याधस्तादलोकेन व्याप्तत्वात् अधोदिक्पुद्गलाभावः, आग्नेयकोणावस्थितत्तावत् पूर्वदिक्पुद्गलाभावो दक्षिणदिक्पुद्गलाभावश्च, एवमधः पूर्वदक्षिणरूपाणां तिसृणां दिशामलोकेन व्यापानात् ता अपास्य या परिशिष्टा ऊर्ध्वा अपरा उत्तरा च दिगव्याहता वर्त्तते तत आगतान् पुद्गलान् आहारयति, यदा पुनः स एव पृथिवीकायिकः पश्चिमां दिशं अमुञ्चन् वर्त्तते तदा पूर्वदिगभ्यधिका जाता द्वे च दिशी दक्षिणाधस्त्यरूपे अलोकेन व्याहते इति स चतुर्दिगागतान् पुद्गलानाहारयति, यदा पुनरूर्ध्व द्वितीयादिप्रतरगतपश्चिमदिशमवलम्ब्य तिष्ठति तदा अधस्त्यापि दिगभ्याधिका लभ्यते केवलदक्षिणैका पर्यन्तवर्त्तिनी अलोकेन व्याहतेति पञ्चदिगागतान् पुद्गलानाहारयतीति, शेषं सूत्रं समस्तमपि पूर्वव् भणनीयं, यस्तु विशेषस्तमुपदर्शयति - नवरं 'उस्सन्नकारणेणं ण हवइ' इत्यादि सुगमं
,
'कासिंदियवेमायत्ताए' इति विषमा मात्रा विमात्रा तस्या भावो विमात्रता तया इथनिष्टनानभेद - तयेति भावो, न तु नारकाणामेकान्ताशुभतया सुराणांच शुभतयेवेति, एवं 'जाव वणस्सइकाइ- याणं'ति यथा पृथिवीकायिकाना सूत्रमुक्तमेवमप्रेजोवायुवनस्पतीनामपि भणनीयं सर्वेषामपि सकललोकव्यापितया विशेषाभावात् ।
मू. (५५५) वेइंदिया णं भंते! आहारट्ठी ?, हंता ! आहारट्ठी, बेइंदियाणं भंते! केवतिकालस्स आहारट्टे समुप्पज्जति ?, जहा नेरइयाणं, नवरं तत्थ णं जे से आभोगनिव्वत्तिते से णं असंखिज्जसमइए अंतोमुहुत्तिए वेमायाए आहारट्ठे समुप्पज्जति, सेसं जहा पुढविकाइयाणं, जाव आहच्च नीससंति, नवरं नियमा छद्दिसिं, बेइंदियाणं भते !० पुच्छा, गो० ! जे पोग्गले आहारत्ताते गिण्हंति ते णं तेसिं पुग्गलाणं सियालंसि कतिभागं आहारेति कतिभागं आसाएंति, एवं जहा नेरइयाणं,
बेइंदियाणं भंते! जे पोग्गला आहारत्ताए गिण्हंति ते किं सव्वे आहारेति नो सव्वे आहारेति गो० ! बेइंदियाणं दुविधे आहारे पं०, तं० - लोमाहारे य पक्खेवाहारे य, जे पोग्गले लोमाहारत्ताए गिण्हंति ते सव्वे अपरिसेसे आहारेति, जे पोग्गले पक्खोवाहारत्ताए गेण्हंति तेसिमसंखेज्जतिभागमाहारेति अनेगाइं च णं भागसहस्साइं अफासाइजमाणाणं अनासाइजमाणाणं विद्धसमागच्छंति,
एतेसि णं भंते! पोग्गलाणं अनासाइजमाणाणं अफासाइजमाणाण य कयरे २ हिंतो अप्पा वा ४, गो० ! सव्वत्थोवा पोग्गला अनासाइजमाणा अफासाइजमाणा अनंतगुणा, बेइंदियाणं भंते ! जे पोग्गला आहारत्ताते पुच्छा, गो० ! जब्भिदिय० फासिंदियवेमायत्ताए तेसिं भुज्जो २
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org