________________
१८
प्रज्ञापनाउपाङ्गसूत्रम्-२-१५/१/-/४२७ ___ तेसिं तत्थुवलंभो पगासजोगा न इयरेसिं ।।" मूलटीकाकारोऽप्याह-“यस्मात्सर्वमेव हि ऐन्द्रियकंस्थूलद्रव्यंचयापचयधर्मिकंरश्मिवच्च भवति, यतश्चादर्शादिषु छाया स्थूलस्य श्यते अवगाढरश्मिनः ततः स्थूलद्रव्यस्य कस्यचिद्दर्शनं भवति, नचान्तरितं दृश्यते किञ्चित् अतिदूरस्थंवाअतः ‘पलिभाग' प्रतिभागं 'पेहति' पश्यतीति एवमसिमण्यादिविषयाण्यपिषट् सूत्राणिभावनीयानि, सूत्रपाठोऽप्येवम्- “असिंदेहमाणेमणूसे किं असिं देहइ अत्ताणं देहइ पलिभागं देहइ?" इत्यादि, गोयमा ! असिं देहइ नो अत्ताणे देहइ पलिभागं देहइ" इत्यादि ॥ इह निर्जरापुद्गलाः छद्मस्थानामिन्द्रियविषये न भवन्ति तेषामतीन्द्रियत्वादियुक्तम-तोऽतीन्द्रियप्रस्तावादिदमप्यतीन्द्रियविषयं प्रश्नमाह
मू. (४२८) कंबलसाडेणं भंते! आवेढितपरिवेढिते समाणे जावतियंउवासंतरं फुसित्ता णंचिट्ठति विरल्लिएविसमाणे तावइयंचेव उवसंतरे फुस्ताणंचिट्ठति?, हंतागो०! कंबलसाडए णं आवेढियपरिवेढिते समाणे जावतियं तं चेव ।
थूणाणंभंतो! उटुंऊसिया समाणी जावइयं खेत्तं ओगाहइत्ताणं चिट्ठति, तिरियंपिअणं आयता समाणी तावइयं चेव खेत्तंओगाहइत्ताणंचिट्ठति तिरियंपिअणं आयता समाणी तावइयं चेव खेत्तं ओगाहित्ता चिट्ठति, हंता गो० ! थूणा णं उडंऊसिया तं चेव चिट्ठति।
आगासथिग्गले णं भंते ! किंणा फुडे कइहिं वा काएहिं फुडे-किं धम्मत्थिकाएणं फुडे धम्मस्थिकायस्स देसेणंफुडेधम्मत्थिकायस्सपदेसेहं फुडे, एवंअधम्मत्थिकाएणंआगासस्थिकाएणं, एएणं भेदेणंजाव पुढविकाएणंफुडे जावतसकाएणंअद्धासमएणंफुडे?, गो०! धम्मत्थिकारणं फुडे नो धम्मत्थिकायस्स देसेणं फुडे धम्मत्थिकायस्स पदेसेहिं फुडे, एवं अधम्मत्थिकाएणवि, नो आगासस्थिकारणं फुडे आगासत्थिकायस्स देसेणं फुडे आगासत्थिकायस्स पदेसेहिं जाव वणस्सइकाएणं फुडे तसकाएणं सिय फुडे अद्धासमएणं देसे फुडे देसे नो फुडे।
जंबुद्दीवे णं भंते ! दीवे किंणा फुडे कइहिं वा काएहिं पुडे, किं धम्मत्थिकाएणं जाव आगासत्यिकाएणंफुडे?, गो०! नोधम्मत्थिकाएणंफुडेधम्मत्थिकायस्सदेसेणंफुडेधम्मत्थिकायस्स पदेसेहिं फुडे, एवं अधम्मस्थिकायस्सवि आगासस्थिकायस्सवि, पुढविकाइएणं फुडे, जाव वणस्सइकाएणंफुडे, तसकाइएणंफुडेसियणो फुडे, अद्धासमएणंफुडे, एवं लवणसमुद्देधायतिसंडे दीवे कालोए समुद्दे अभितरपुक्खरद्धे, बाहिरपुक्खरद्धे एवं चेव, नवरं अद्धासमएणं नो फुडे, एवं जाव सयंभूरमणसमुद्दे, एसा परिवाडी इमाहिं गाहाहिं अनुतंगव्वा तं०मू. (४२९) “जंबुद्दीवे लवणे धायति कालोय पुक्खरे वरुणो।
खीरघयखोयणंदिय अरुणवरे कुंडले रुयते ॥ मू. (४३०) आभरणवत्थगंधे उप्पलतिलए य पउमनिहिरयणे।
वासहरदहनईओ विजया वक्खारकप्पिदा॥ मू. (४३१) कुरुंमंदर आवासा कूडा नक्खत्तचंदसूरा य।
देवे नागे जक्खे भूए य सयंभुरमणे य॥ मू(४३२) एवंजहा बाहिरपुक्खरद्धे भणिएतहाजाव संयभूरमणसमुद्दे जावअद्धासमएणं नो फुडे लोगे णं भंते ! किंणा फुडे कइहिं वा काएहिं जहा आगासथिग्गले । अलोए णं भंते !
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org