Page Text
________________
२०४
प्रज्ञापनाउपाङ्गसूत्रम्-२-२४/-/-/५४६
-
मोहणिजं बंधमाणे जीवे कति०?, गो० ! जीवेगिंदियवज्जो तियभंगो, जीवेगिंदिया सत्तविहबंधगावि अट्टविहबंधगावि, जीवेणंभंते! आउयं कम्मंबंधमाणे कति कम्म० ? गो०! नियमा अट्ठ, एवं नेरइए जाव वेमाणिए एवं पुहुत्तेणवि, - नामगोयअंतराइयंबंधमाणे जीवे कति०?, गो० ! जीवा नाणावरणिज्जं बंधमाणे जाहिं बंधति ताहिं भाणितब्बो, एवं नेरइएवि, जाव वेमाणिए, एवं पुहुत्तेणविभाणियव्वं ।। (पन्नवणाए भगवईए चउवीसतिमं पयं समत्त)
, वृ. 'कइणं भंते! कम्मपगडीओपन्नत्ताओ' इत्यादि, प्रागुपन्यस्तस्यालापकस्येहोपन्यासो विशेषाभिधानार्थः, एवमुत्तरेष्वपि पदेषुभावनीयं, संप्रति किंकर्मबनन्कानि कर्माणिबध्नातीति बन्धसम्बन्धं चितिन्तयिषुः प्रथमतो ज्ञानावरणीयेन सह सम्बन्धं चिन्तयति-'जीवे णं भंते ! नाणावरणिजं कम्मं बंधमाणे कइ कम्मपगडीओ बंधइ' इत्यादि सुगमं, नवरं सप्तविधबन्धक आयुर्बन्धकाभावकाले अष्टविधबन्धक आयुरपि बध्नन् षड्विधबन्धको मोहायुरबन्धाभावे, स च सूक्ष्मसम्परायः, उक्तंच॥१॥ “सत्तविहबंधगा होति पाणिणो आउवज्जगाणं तु।
तह सुहुमसंपराया छव्विहबंधा विणिद्दिट्ठा ।
मोहाउयवजाणं पयडीणं ते उ बंधगा भणिया॥" एकविधबन्धकस्तुन लभ्यते, एकविधबन्धका हि उपशान्तकषायादयः, तथा चोक्तम्
____ "उवसंतखीणमोहा केवलिणो एगविहबंधा ।
ते पुणदुसमयट्टिइयस्स बंधका न उण संपरायस्स ॥" नचोपशान्तकषायादयोज्ञानावरणीयं कर्मबध्नन्ति, तद्बन्धस्य सूक्ष्मसम्परायचरमसमय एव व्यवच्छेदात्, किन्तु केवलं सातवेदनीयमिति ।।
एतदेव नैरयिकादिदण्डकक्रमेण चिन्तयति-'नेरइएणं भंते!' इत्यादि, इह मनुष्यवर्जेषु शेषेषु पदेषु सर्वेष्वपि द्वावेव भङ्गको द्रष्टव्यौ सप्तविधबन्धको वा अष्टविधबन्धको वा इति, न तु तृतीयः षड्विधबन्धकइति, तेषु सूक्ष्मसम्परायगुणस्थानासम्भवात्, मनुष्यपदेषुत्रयोऽपिवक्तव्याः, तत्र सूक्ष्मसम्परायत्वसम्भवात्, तथा चाह-‘एवं जाव वेमाणिए, नवरं मणूसे जहा जीवे' इति । उक्त एकत्वेन दण्डकः, सम्प्रति बहुत्वेनाह
__जीवाणंभंते' इत्यादि, इह जीवाः सप्तविधबन्धकाः अष्टविधबन्धकाश्च सदैव बहुत्वेन लभ्यन्ये, षड्विधबन्धकस्तु कदाचित्सर्वथा ना भवति, षण्मासान् यावत् उत्कर्षतस्तदन्तरस्य प्रतिपादनात्, यदापिलभ्यते तदापिजघन्यपदेएको द्वौ वा उत्कर्षतोऽष्टाधिकंशतं, त्रयदैकोऽपि नलभ्यते तदा प्रथमो भङ्गः, यदा त्वेको लभ्यतेतदा द्वितीयो, बहूनां लाभे तुतृतीय इति, नैरयिकाः षड्विधबन्धका न भवन्ति अष्टविधबन्धका अपि कादाचित्काः, तत्र यदैकोऽप्यष्टविधबन्धको न लभ्यते तदा सर्वेऽपि तावद् भवेयुः सप्तविधबन्धका इति प्रथमो भङ्गः, यदा त्वेकोऽटविधबन्धकस्तदा द्वितीयो यदातुबहवस्तदातृतीय इति, एतदेव भङ्गत्रिकंदशस्वपिभवनपतिषु भावनीयं,
पृथिव्यादिषुपञ्चसुसप्तविधबन्धकाअपि अष्टविधबन्धका अपीत्येक एव भङ्गोऽष्टविध
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003315 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 11 Pragnapana |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 342 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_pragyapana |
| File Size | 19 MB |