________________
१४०
प्रज्ञापनाउपाङ्गसूत्रम् - २ - २१/-//५२१
एगिंदियस्स णं भंते! मारणंतियसमुग्धाएणं समोहयस्स तेयासरीरस्स केमहालिया सरीरो० गो० ! एवं चेव, जाव पुढवि० आउ० तेउ० वाउ० वणप्फइकइयस्स, बेइंदियस्स णं भंते ! मारणंतियसमु० समो० तेयासरीरस्स केमहा० ?, गो० ! सरीरप्पमाणमेत्ता विक्खंभबाहल्लेणं आयामेणं जह० अंगुलस्स असंखे० उक्को० तिरियलोगाओ लोगंते, एवं जाव चउरिंदियस्स,
नेरइयस्स णं भंते! मार० समु० समो० तेयासरीरस्स केमहा० ?, गो० ! सरीरप्पमाणमेत्ता विक्खंभबाहल्लेणं आयामेणं जह० सातिरेकं जोयणसहस्सं उक्को० अधे जाव अहेसत्तमा पुढवी तिरियं जाव सयंभुरमणे समुद्दे उड्डुं जाव पंडगवने पुक्खरिणीतो, पंचिंदियतिरिक्खजोणियस्स णं भंते! मार० समु० समो० तेयासरीरस्स य केमहा० ?, गो० ! जहा बेइंदियसरीरस्स, मणुस्सस्स णं भंते! मार० समु० समो० तेयासरीरस्स केमहा० ?, गो० ! समयखेत्ताओ लोगंती,
असुरकुमारस्स णं भंते! मारणंतियसमुग्धाएणं समोहयस्स तेया० केम० ?, गो० ! सरीरप्पमाणमेत्ता विक्खंभबाहल्लेणं आयामेणं जह० अंगुलस्स असंखे उक्को० अधे जाव तच्चाए पुढवीए हिट्ठिल्ले चरमंते तिरियं जाव सयंभुरमणसमुद्दस्स बाहिरिल्ले वेइयंते उड्डुं जाव इसीपब्भारा पुढवी, एवं जाव थणियकुमारतेयगसरीरस्स, वाणमंतरजोइसियसोहम्मीसाणगा य एवं चैव,
सणकुमारदेवस्स णं भंते! मारणंतियसमुग्धाएणं समोहयस्स तेयासरीरस्स केमहा०ि ?, गो० ! सरीरप्पमाणमेत्ता विक्खंभबाहल्लेणं आयामेणं जह० अंगु० असं० उक्को० अधे जाव महापातालाणं दोच्चे तिभागे, तिरियं जाव सयंभुरमणे समुद्दे उड्डुं जाव अच्छुओं कप्पो, एवं जाव सहस्सारदेवस्स अच्छुओं कप्पो, आणयदेवस्स णं भंते! मार० समु० समो० तेयास० केम० ?, गो० ! सरीरप्पमाणमेत्ता विक्खंभबाहल्लेणं आयामेणं जह० अंगु० असं० उक्को० जाव अधोलोइयगामा, तिरियं जाव मणूसखेत्ते उड्डुं जाव अनुओ कप्पो, एवं जाव आरणदेवस्स अअदेवस्स एवं चेव, नवरं उड्डुं जाव सयाइं विमाणातिं,
गेविज्जगदेवस्स णं भंते! मारणंतियसमु० समो० तेयग० केम० ?, गो० ! सरीरमानमेत्ता विक्खंभबाहल्लेणं आयामेणंजह० विज्जाहरसेढीतो उक्को० जाव अहोलोइगामा तिरियं जाव मणूसखेत्ते उड्डुं जाव सगातिं विमाणातिं, अनुत्तरोववाइयस्सवि एवं चैव ।
कम्मगसरीरे णं भंते! कतिविधे पं० ?, गो० ! पंचविधे पं० तं०- एगिंदियकम्मगसरीरे जाव पंचिंदिय० य, एवं जहेव तेयगसरीरस्स भेदो संठाणं ओगाहणा य भणिता तहेव निरवसेसं भाणितव्वं जाव अनुत्तरोववाइयत्ति ।
वृ. 'जीवस्स णं भंते!' इत्यादि, जीवस्य नैरयिकत्वादिविशेषणाविवक्षायां सामान्यतःसंसारिणो णमिति वाक्यालङ्कारे मारणान्तिकसमुद्घातेन वक्ष्यमाणलक्षणनेन समवहतस्य सतः 'केमहालिया' इति किंमहती किंप्रमाणमहत्वा शरीरावगाहना ?, शरीरमैौदारिकादिकमप्यस्ति तत आह- तैजसशरीरस्य, प्रज्ञप्ता ?, भगवानाहशरीरप्रमाणमात्रा विष्कम्भबाहल्येन, विष्कम्भश्च बाहल्यं च विष्कम्भबाहल्यं समाहारो द्वन्द्वस्तेन, विष्कम्भेन बाहल्येन चेत्यर्थः, तत्र विष्कम्भ उदरादिविस्तारः बाहल्यमुरः पृष्ठस्थूलता आयामो दैध्यं तत्रायामेन जघन्यतोऽङ्गुलस्यासङ्घयेंयभागः– अङग्गुलासङ्घयेयभागप्रमाणा, इयं च एकेन्द्रियस्यैकेन्द्रियेष्वत्यासन्नमुत्पद्यमानस्य द्रष्टव्या, उत्कर्षतोलोकान्तात् लोकान्तः, किमुक्तं भवति ? -
"
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org