________________
७६
प्रज्ञापनाउपाङ्गसूत्रं-१-१/-1-1१९१
॥१॥ "निप्पडिकम्मसरीरो अच्छिमलाईवि नावणेइ सया।
पाणंतिएऽविय महावसणंमि न वट्टए बीए॥ ॥२॥ ___ अप्पबहुत्तालोयणविसयातीओ उदृढ एसत्ति।
अहवा सुहभावाओ बहुगं एवं चिय इमस्स ।।" १८। भिक्षाद्वारे-भिक्षा विहारक्रमश्चतृतीयस्यांपौरुष्यांभवति, शेषासुच पौरुषीषुकायोत्सर्गः, निद्राऽपिचास्याल्पाद्रष्टव्या, यदिपुनः कथमपिजङ्घाबलमस्यपक्षीणंभवतितथाऽप्येषोऽविहरन्नपि महाभागोन द्वितीयपदमापद्यते, किन्तु तत्रैव यथाकल्पमात्मीयं योगं विदधतीति, उक्तंच॥१॥ “तइयाए पोरसीए भिक्खाकालो विहारकालो उ।
सेसासु उस्सग्गो पायं अप्पा य निद्दत्ति ॥ ॥२॥ जंघाबलंमि खीणे अविहरमाणोऽविन परमावज्जे। .
तत्थेव अहाकप्पं कुणइ उ जोगं महाभागो॥" १९ । (बन्धेऽष्टसप्तवा२०) एतेचपरिहारविशुद्धिका द्विविधाः, तद्यथा-इत्वरा यावत्कथिकाश्च, तत्र ये कल्पसमाप्तयनन्तरं कल्पं गच्छं वा समुपयास्यन्ति ते इत्वराः, ये पुनः कल्पसमाप्तयनन्तरमव्यवधानेन जिनकल्पंप्रतिपत्स्यन्तेतेयावत्कथिका;, उक्तंच-"इत्तरियथेरकप्पेजिनकप्पे आवकियत्ति" अत्रस्थविरकल्पग्रहणमुपलक्षणं, स्वकल्पे चेतिद्रष्टव्यं, तत्रेत्वाराणां कल्पप्रभावाद् देवमनुष्यतैर्यग्योनिकृता उपसर्गाः सद्योघातिन आतङ्का अतीवाविषयाश्च वेदना न प्रादुष्पन्ति, यावत्कथिकानां संभवेयुरपि, ते हि जिनकल्पं प्रतिपत्यस्यमाना जिनकल्पभावमनुविदधति, जिनकल्पिकानां चोपसर्गादयः संभवन्तीति, उक्तंच- "इत्तरियाणुवसग्गा आतंका वेयणायन हवन्ति । आवकहियाण भइआ०" इति।
तथा सूक्ष्मो लोभाशावशेषाःसंपरायः-कषायोदयो यत्र तत् सूक्ष्मसंपरायं, तच्च द्विधाविशुध्यमानकंसंक्लिश्यमानकंच, तत्र विशुध्यमानकंक्षपकश्रेणिमिपशमश्रेणिवा समारोहतः, संक्लिश्यमानकं तूपशमश्रेणितः प्रच्यवमानस्य।
_ 'अथाख्यत'मंति अथसब्दो यथार्थे आङ् अभिविधौ याथातथ्येनाभिविधिना वा यत्ख्यातं-कथितं अकषायं चारित्रमिति तदथाख्यातं, उक्तंच॥१॥ “अहसदो (उ) जहत्थे आङोऽभिविहीए कहियमक्खायं।
चरणमकसायमुइयं तमहक्खायं जहक्खायं ॥" 'यथाख्यात मिति द्वितीयं नाम, तस्यायमन्वर्थः-यथा सर्वस्मिन् लोके ख्यातं-प्रसिद्ध अकषायं भवति चारित्रमिति तथैव यद् तद् यथाख्यातं, तच्च द्विधा-छामस्थिकं कैवलिकं च, तत्र छाद्मस्थिकमुपशान्तमोहगुणस्थानके क्षीणमोहगुणस्थानके वा कैवलिकं सयोगिकेवलिभवमयोगिकेवलिभवं च । 'सेत्तं'इत्यादि उपसंहारकदम्बसूत्रं सुगमं ।
तदेवमुक्ता मनुष्याः, सम्प्रति देवप्रतिपादनार्थमाह
मू. (१९१) से किंतं देवा?, देवा चउब्विहा पं०, तं०-भवनवासी वाणमंतराजोइसिआ वेमाणिआ। से किं तं भवनवासी?, भवनवासी दसविहा पं०, तं०-असुरकुमारा नागकुमारा सुवन- कुमारा विज्जुकुमारा अग्गिकुमारा दीवकुमारा उदहिकुमारा दिसाकुमारा वाउकुमारा
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org