________________
७२
प्रज्ञापनाउपाङ्गसूत्र-१-१/-/-/१९१ निर्विशमानकानां चायं परिहारः -
“परिहारियाण उ तवो जहन्न मज्झो तहेव उक्कोसो।
सीउण्हवासकाले भणिओ धीरेहि पत्तेयं ॥ ॥२॥ तत्थ जहन्नो गिम्हे चउत्थ छटुंतु होइ मज्झिमओ।
अट्ठमिह उक्कोसो एत्तो सिसिरे पवक्खामि। ॥३॥ सिसिरे उ जहन्नाई छट्ठाई दसमचरिमगो होइ ।
वासासु अट्ठमाई बारसपजंतगो नेओ॥ ॥४॥ पारणगे आयाम पंचसु अगहो दोसुऽभिग्गहो भिक्खे ।
कप्पट्ठिया पइदिणं करेंति एमेव आयामं ।। ॥५॥ एवं छम्मासतवं चरिउं परिहारगा अनुचरंति।
अनुचरगे परिहारियपयट्ठिए जाव छम्मासा॥ ॥६॥ कप्पट्ठिएवि एवं छम्मसतवं करेइ सेसा उ।
अनुपरिहारिगभावं वयंति कप्पट्ठियत्तं च ।। ॥७॥ एवेसो अट्ठारसमासपमाणो उ वण्णिओ कप्पो।
संखेवओ विसेसो विसेससुत्ताउ नायव्वो॥ ॥८॥ कप्पसमत्तीए तयं जिनकप्पं वा उविंति गच्छं वा ।
पडिवज्जमाणगा पुन जिनस्सगासे पवजंति॥ ॥९॥ तित्थयरसमीवासेवगस्सपासे वनो उअन्नस्स।
एएसिं जंचरणं परिहारविसुद्धियं तं तु ॥ अथएतेपरिहारविशुद्धिकाः कस्मिन् क्षेत्रेकालेवाभवन्ति?,उच्यते, इह क्षेत्रादिनिरूपणार्थं विंशतिद्वाराणि, तद्यथा-१क्षेत्रद्वारं २ कलद्वारं ३चारित्रद्वारं४ तीर्थद्वारं ५ पर्यायद्वारं ६ आगमद्वारं ७ वेदद्वारं ८ कल्पद्वारं ९ लिङ्गद्वारं १० लेश्याद्वारं ११ ध्यानद्वारं १२ गणद्वारं १३ अभिग्रहद्वारं १४ प्रव्रज्याद्वारं १५ मुण्डापनद्वारं १६प्रायश्चित्तविधिद्वारं १७ कारणद्वारं १८ निष्प्रतिकर्मताद्वारं १९ भिक्षाध्वारं २० बन्धद्वारम्।तत्र क्षेत्रे द्विधा मार्गणा-जन्मतः सद्भावतश्च, यत्र क्षेत्रेजातस्तत्र जन्मतः मार्गणा, यत्रच कल्पे स्थितो वर्तते तत्र सदभावतः, उक्तंच॥१॥ "खेत्ते दुहेह मग्गण जम्मणओ चेव संतिभावे य।
जम्मणओ जहिं जात संतीभावो यजहि कप्पो ।" तत्र जन्मतः सद्भावतश्च पञ्चसु भरतेषु पञ्चस्वैरावतेषु, न तु महाविदेहेषु, न चैतेषां संहरणमस्ति, येन जिनकल्पिक इव संहरणतः सर्वासु कर्मभूमिषु वा प्राप्येरन्, उक्तं च
"खेत्ते भरहेरवएसु होति संहरणवज्जिया नियमा" १।।
कालद्वारे-अवसर्पिण्यां तृतीये चतुर्थे वाऽरके जन्म, सद्भावः पञ्चमेऽपि, उत्सर्पिण्यां द्वितीये तृतीये चतुर्थे वा जन्म, सद्भावः पुनः तृतीये चतुर्थे वा, उक्तंच॥१॥ “ओसप्पिणीए दोसुंजम्मणओ तीसु संतीभावेण ।
उस्सप्पिणि विवरीओ जम्मणओ संतिभावेण॥"
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org