________________
४३
पदं-१, उद्देशकः-, द्वारंवनस्पतिविशेषरूपा, एते सर्वेऽप्यनन्तजीवाः, नवरं पद्मिन्यादीनां बिसे मृणाले च किमिति ? (एको जीवः) एकजीवात्मके बिसमृणाले इति भावः मू. (१२५) पलंडूल्हसुणकंदे य, कंदली य कुसुंबए।
एए परित्तजीवा, जे यावन्ने तहाविहा॥ वृ. पलण्डुकन्दो लसुनकन्दः कन्दलीकन्दको वनस्पतिविशेषः, कुस्तुम्बकोऽप्येवमेव, एते सर्वेऽपि परित्तजीवा' प्रत्येकशरीरजीवात्मकाः प्रतिपत्तव्याः, येऽपि चान्ये एवंप्रकारा अनन्तजीवात्मकलक्षणविरहितास्तेऽपि तथाविधाः-प्रत्येकशरीरजीवात्मका वेदितव्याः । मू. (१२६) पउमुप्पलनलिणाणं, सुभगसोगंधियाण य ।
अरविंदकुंकणाणं, सयवत्तसहस्सपत्ताणं॥ मू. (१२७) बिंट वाहिरपत्ता य, कन्निया चेव एगजीवस्स ।
__ अभिंतरगा पत्ता पत्तेयं केसरा भिंजा ।। बृ. पद्मानाम् उत्परलानां नलिनानां सुभगानां सौगन्धिकानां अरविन्दानां कोकनदाना शतपत्राणां सहस्रपत्राणां प्रत्येकं यत् वृन्तं-प्रसवबन्धनं यानिच बाह्यपत्राणि प्रायो हरितरूपाणि या च कर्णिका-पत्राधारभूता एतानि त्रीण्यपि एकजीवात्मकानि, यानि पुनरभ्यन्तराणि पत्राणि यानिच केसराणि याश्च भिआः-फलानि एतानि प्रत्येकमेकैकजीवाधिष्ठितानि ।। मू. (१२८) वेणुनल इक्खुवाडिय समासइक्खू य इक्कडे रंडे ।
करकर सुंठि विहंगू तणाण तह पव्वगाणं च ॥ मू. (१२९) अछिं पव्वं बलिमोडओ य एगस्स होति जीवस्स।
पत्तेयं पत्ताइं पुप्फाइं अनेगजीवाई। वृ.वेणुः-वंशोनड:-तृणविशेषः इक्षुवाटिकादयोलोकतः प्रत्येतव्याः, तृणानि दूर्वादीनि यानिच पर्वगानि-पर्वोपेतानिएतेषां यदक्षि चन्च पर्वंयन्त्र बलिमोडउत्तिपर्वपरिवेष्टनंचक्रकारं, एतानि एकजीवस्य सम्भन्धीनि भवन्ति, एकजीवात्मकानि भवन्तीति भावः, पत्राणि एतेषां प्रत्येकमेकजीवाधिष्ठितानि पुष्पाण्यनेकजीवात्मकानि ।। मू. (१३०) पूसफलं कालिंगं तुंबं तउसेल एलवालुंक।
घोसाडय पंडोलं तिंदूयं चेव तेंदूसं॥ मू. (१३१) टिसमंसकडाहं एयाइं हवंति एगजीवस्स।
पत्तेयं पत्ताई सकेसरं केसरं मिंजा॥ वृ. पुष्पफलं एवं कालिङ्गं तुम्बंत्रपुषं 'एलावालु'त्ति चिर्भटविशेषरूपं, वालुकं-चिर्भटे, तथा घोषातकं पटोलं तेन्दुकं तिन्दुसं च यत्फलं, एतेषु प्रत्येकं वृन्तसमं 'सकडाहंति समांसं सगिरंतथा कटाह एतानित्रीण्येकस्यजीवस्य भवन्ति, एकजीवात्मकान्येतानि त्रीणि भवन्तीत्यर्थः तथा एतेषामेव पुष्पफलादीनां तिन्दुकपर्यन्तानां पत्राणि पृथक् 'प्रत्येक' मिति प्रत्येकशरीराधिष्ठितानि, एकैकजीवाधिष्ठ तानीत्यर्थछः । तथा सकेसरा अकेसरा वा मिञ्जा-बीजानि प्रत्येकमेकैकजीवाधिष्ठितानि ।
मू. (१३२) सप्फाए सज्झाए उव्वेहलिया य कुहणकंदुक्के ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org