Page Text
________________
२३४
प्रज्ञापनाउपाङ्गसूत्र-१-८1-1-/३५५ जोणिया परिग्गहसन्नोवउत्ता मेहुणसन्नवउत्ता संखिज्जगुणा भयसन्नोवउत्ता संखिजगुणा आहारसन्नोवउत्ता संखिजगुणा ॥
मणुस्सा णं भंते ! किं आहारसन्नोवउत्ता जाव परिग्गहसन्नोवउत्ता?, गोयमा ! ओसन्नं कारणं पडुच्च मेहुणसन्नोवउत्ता संततिभावंपडुच्च आहारसन्नोवउत्ताविजाव परिग्गहसन्नोवउत्तावि, एएसिणं भंते ! मणुस्साणं आहारसन्नोवउत्तागंजाव परिग्गहसन्नोवउत्ताण य कयरे कयरेहितो अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेसाहिया वा?, गोयमा ! सव्वत्थोवा मणूसा भयसन्नोवउत्ता आहारसन्नवउत्ता संखिज्जगुणा परिग्गहसनोवउत्ता संखिजगुणा मेहुणसनोवउत्ता संखिजगुणा
देवा णं भंते ! किं आहारसन्नोवउत्ता जाव परिग्गहसन्नोवउत्ता?, गोयमा ! ओसन्नं कारणंपडुच्च परिग्गहसन्नोवउत्तासंततिभावंपडुच्च आहारसनोवउत्ताविजाव परिग्गहसनोवउत्तावि, एएसि णं भंते ! देवाणं आहारसन्नोवउत्ताणं जाव परिग्गहसन्नोवउत्ताण य कयरे कयरेहितो अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेसाहिया वा?, गोयमा ! सव्वत्थोवा देवा आहारसन्नोवउत्ता भयसन्नोवउत्ता संखिजगुणा मेहुणसन्नोवउत्ता संखिजगुणा परिग्गहसन्नोवउत्ता संखेजगुणा।
वृ.नैरयिकसूत्रे 'ओसन्नकारणंपडुच्च भयसन्नोवउत्ता' इति, तत्रोत्सन्नशब्देन वाबाहुल्यमुच्यते कारणशब्देन च बाह्यं कारणं, ततोऽयमर्थः-बाह्यकारणमाश्रित्य नैरयिका बाहुल्येन भयसंज्ञोपयुक्ताः, तथाहि-सन्ति तेषांसर्वतः प्रभूतानिपरमाधार्मिकायः-कवल्लीशक्तिकुन्तादीनि भयोत्पादकादीनि, संतइभावं पडुच्च' इतिइहानन्तरोऽनुभवभावः सन्ततिभाव उच्यते, ततआन्तरमनुभवभावमपेक्ष्य नैरयिका आहारसंज्ञोपयुक्ता अपि यावत्परिग्रहसंज्ञोपयुक्ता अपि।
अल्पबहुत्वचिन्तायां सर्वस्तोका मैथुनसंज्ञोपयुक्ताः, नैरयिका हि चक्षुर्निमीलनमात्रमपि न सुखिनः केवलमनवरतमतिप्रबलदुःखाग्निना संतप्यमानसरीरः, उक्तंच॥१॥ “अच्छिनिमीलणमेत्तं नस्थि सुहं दुक्खमेव पडिबद्धं ।
नरए नेरइयाणं अहोनिसंपच्चमाणाणं ॥" __ ततो मैथुनैच्छा नैतेषां भवतीति, यदि परं कवचित्कदाचित्केषांचित् भवति साऽपि च स्तोककाला इतिपृच्छासमये स्तोका मैथुनसंज्ञोपयुक्ताः, तेभ्यः सङ्घयेयगुणाआहारसंज्ञोपयुक्ताः, दुःखितानामपि प्रभूतानां प्रभूतकालं चाहारेच्छाया भावतः पृच्छासमये अतिप्रभूतानामाहारसंज्ञोपयुक्तानां संभवात्, तेभ्यः सङ्खयेयगुणाःपरिग्रहसंज्ञोपयुक्ताः, आहारेच्छा हि देहार्थमेव भवति परिग्रहेच्छा तु देहे प्रहरणादिषु च, प्रभूततरकालावस्थायिनी च परिग्रहेच्छा, ततः पृच्छासमयेऽतिप्रभूततराः परिग्रहसंज्ञोपयुक्ता अवाप्यन्ते इति भवन्ति पूर्वभ्यः सङ्खयेयगुणाः, तेभ्यो भयसंज्ञोपयुक्ताः सङ्ख्येयगुणाः, नरकेषुहिनैरयिकाणां सर्वतो भयमामरणान्तभाविततः पृच्छासमयेऽतिप्रभूततमा भयसंज्ञोपयुक्ताः प्राप्यन्ते इति सङ्खयेयगुणाः॥
तिर्यक्पञ्चेन्द्रियाअपिबाह्यं कारणंप्रतीत्य बाहुल्येनाहारसंज्ञोपयुक्ता भवन्तिन शेषसंज्ञोपयुक्ताः, तता प्रत्यक्षत एवोपलब्धः, आन्तरमनुभवभावमाशरित्याहारसंज्ञोपयुक्ता अपि यावत्परिग्रहसंज्ञोपयुक्ता अपि, अल्पबहुत्वचिन्तायां सर्वस्तोकाः परिग्रहसंज्ञोपयुक्ताः, परिग्रहसंज्ञायाः स्तोककालत्वेन पृच्छासमयेतेषां स्तोकानामेवावाप्यमानत्वात्, तेभ्यो मैथुनसंज्ञोउपयुक्ताः सङ्ख्येयगुणाः मैथुनसंज्ञोपयोगस्य प्रभूततरकालत्वात्, तेभ्योऽपि भयसंज्ञोपयुक्ताः
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003314 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 10 Pragnapana |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 324 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_pragyapana |
| File Size | 19 MB |