________________
७४
जीवाजीवाभिगमउपाङ्गसूत्रम् २/-/५८ प्रदेशराशिभत्रिंशत्तमभागहीनस्तावप्रमाणत्वात्, ताभ्यो व्यन्तरदेवस्त्रियोऽ- सङ्ख्येयगुणाः, सङ्ख्येययोजनप्रमाणैकप्रादेशिकश्रेणिमात्राणि खण्डानियावन्त्येकस्मिन्प्रतरे भवन्तितेभ्योऽपि द्वात्रिंशत्तमे भागेऽपनीते यच्छेषमवतिष्ठते तावत्प्रमाणत्वात्तासां, ताभ्यः सङ्ख्यंय गुणा ज्योतिष्कदेवस्त्रियः, षट्पञ्चाशदधिकशतद्वयाङ्गुलप्रमाणैकप्रादेशिकश्रेणिमात्राणि खण्डानि यावन्त्येकस्मिन् प्रतरे भवन्ति तेभ्यो त्तमे द्वात्रिंशत्तमे भागेऽपसारिते यावान् प्रदेशराशिर्भवति तावत्प्रमाणत्वात् उक्तं चतुर्थमल्पबहुत्वम्।।
इदानीं समस्तस्त्रीविषयंपञ्चममल्पमाह-सर्वस्तोका अन्तरद्वीपकाकर्मभूमकमनुष्यस्त्रियः, ताभ्यो देवकुरुत्तरकुर्वकर्मभूमकमनुष्यस्त्रियः सङ्ख्येयगुणाः ताभ्योऽपिहरिवर्षरम्यकस्त्रियः सङ्ख्येयगुणाःताभ्योऽपि हैमवतहैरण्यवतस्त्रियः सङ्ख्येयगुणाः ताभ्योऽपि भरतैरावतकर्मभूमकमनुष्यस्त्रियः सङ्ख्येयगुणाः ताभ्योऽपि पूर्वविदेहापरविदेहमनुष्यस्त्रियः सङ्ख्येयगुणाः, अत्र भावना प्राग्वत्, ताभ्यो वैमानिकदेवस्त्रियोऽसङ्ख्येयगुणाः, असङ्खयेयश्रेण्याकाशप्रदेशराशिप्रमाणत्वात्तासां ताभ्यो भवनवासिदेवस्त्रियोऽसङ्ख्यातगुणाः, अत्र युक्ति प्रागेवोक्ता, ताभ्यः खचरतिर्यग्योनिकस्त्रियोऽसङ्खयेयगुणाः, प्रतरासङ्खयेयभागवर्त्यसङ्खयेयश्रेणगताकाशप्रदेराशिपरमाणत्वा-त्तासांताभ्यः स्थलचरतिर्यग्गेस्त्रियोऽसङ्खयेयगुणबृहत्तरप्रतरासङ्खयेयभागवर्त्यसङ्ख्येयश्रेणिगताकाशप्रदेशराशिप्रमाणत्वात् । ताभ्यो जलचरतिर्यग्योनिकस्त्रियः सङ्ख्येयगुणाः, बृहत्तमप्रतरासङ्ख्येयभागवय॑सङ्ख्येयश्रेणिगताकाशप्रदेशराशिप्रमाणत्वात्, ताभ्यो व्यन्तरदेवस्त्रियः सङ्ख्येयगुणाः, सङ्ख्येययोजनकोटाकोटीप्रमाणैकप्रादेशिकश्रेणिमात्राणि खण्डानि यावन्त्येकस्मिन् प्रतेभवन्तितेभ्यो द्वात्रिंशत्तमे भागेऽपहृतेयावान् राशिरवतिष्ठतेतावप्रमाणत्वात्, ताभ्योऽपि ज्योतिष्कदेवस्त्रियः सङ्ख्येयगुणाः, एतच्च प्रागेव भावितम्।
इह स्त्रीत्वानुभावः स्त्रीवेदकर्मोदय इतिस्त्रीवेदकर्मणोजघन्यतउत्कर्षतश्चस्थितिमानमाह
मू. (५९) इस्थिवेदस्स णं भंते ! कम्मस्स केवइयं कालं बंधठिती पन्नत्ता?, गोयमा ! जहन्नेणं सागरोवमस्स दिवड्डोसत्तभागो उपलिओवमस्सअसंखेज्जतिभागेण ऊणो उक्को० पन्नरस सागरोवमकोडाकोडी, पन्नरस वाससयाइं अबाधा, अबाहूणिया कम्मठिती कम्मणिसेओ।
इथिवेदेणंभंते! किंपगारे पण्णते?, गोयमा! फुफुअग्गिसमाणे पण्णत्ते, सेत्तंइत्थियाओ
वृ. 'स्त्रीवेदस्य' स्त्रीवेदनाम्नोणमिति वाक्यालङ्कारेभदन्त! कर्मणः कियन्तं कालंबन्धस्थिति प्रज्ञप्ता?, भगवानाह-गौतम ! जघन्येन सागोरपमस्य सार्द्धः सप्तभागः पल्योपमासङ्ख्येयभागन्यूनः, कथमितिचेदुच्यते इह स्त्रीवेदादीनां कर्मणांस्वस्मात् २ उत्कृष्टस्थितिबन्धात्मिथ्यात्वसत्कया उत्कृष्टया स्थित्वा सप्ततिसागरोपमकोटाकोटीप्रमाणया भागे हृते यल्लभ्यते तत्पल्योपमासङख्येयभागन्यूनं जघन्यस्थितिः। ___“सेसाणुकोसाओमिच्छत्तुक्कसएणंजंलद्ध" मित्यादिवचनप्रमाण्यात्, तत्रस्त्रीवेदस्योत्कृष्टः स्थितिबन्धः पञ्चदशसागरोपमकोटीकोटयः, तासां मिथ्यात्वस्थित्या भागो ह्रियते, शून्यं शून्येन पातयेत् जाता उपरि पञ्चदश अघस्तात्सप्तति अनयोश्च छेद्यच्छेदकरास्योर्दशभिरपवर्त्तना जात उपर्येकः साद्धःअधस्तात्सप्त आगतमेकसागरोपमस्य साद्धः सप्तभागः, पल्यपमासङख्येयभागन्यूनः क्रियते, इयंच व्याख्या मूलटीकाऽनुसारेण कृता, पञ्चसङ्ग्रहमतेनापीदमेवजघन्यिथतिपरिमाणं केवलं पल्योपमासङखेययभागहीनं (न) वक्तव्यं, तन्मतेन “सेसाणुक्कसाओ मिच्छत्तठिईए जं
www.jainelibrary.org
Jain Education International
For Private & Personal Use Only