Page Text
________________
जीवाजीवाभिगमउपाङ्गसूत्रम् १ /-/ २४ आमलकफणसदाडिमणग्गोधकाउंबरीयतिलयलउयलोद्धे धवे, जे यावण्मे तहप्पगारा, एतेसि णं मूलावि असंखेजवीविया जाव फला बहुबीयगा, सेत्तं बहुबीयगा ।
सेत्तं रुक्खा, एवं जहा पन्नवणाए तहा भाणियव्वं, जाव जेयावन्ने तहप्पगारा, सेत्तं कुहणा । यू. (२५) नाणाविधसंठाणा रुक्खाणं एगजीविया पत्ता । खंधोवि एगजीवो तालसरलनालिएरीणं ।
३४
मू. (२६) जह सगलसरिसवाणं पत्तेयसरीराणं गाहा । मू. (२७) जह वा तिलसक्कलिया गाहा ।।
वृ. 'रुक्खा' इत्यादि, वृक्षाः - चूतादयः गुच्छा - वृन्ताकीप्रभृतयः गुल्मानि - नवमालिकाप्रभृतीनि लताः- चम्पकलतादयः, इह येषां स्कन्धप्रदेशेविवक्षितोर्ध्वशाखाव्यतिरेकेणान्य शाखान्तरं तथाविधं परिस्थूरं न निर्गच्छति ते लता इति व्यवहियन्ते, ते च सम्पकादय इति, वल्लयःकूष्माण्डीत्रपुषीप्रभृतयः पर्वगा - इक्ष्वादयः तृणानि - कुशजुञ्जकार्जुनादीनि वलयानि - केतकीकदल्यादीनि तेषां हि त्वग् वलयाकारेण व्यवस्थितेति हरितानि - तन्दुलीयकवस्तुलप्रभृतीनि औषधयःफलपाकान्ताः ताश्च शाल्यादयः जले रुहन्तीति जलरुहाः - उदकावकपनकादयः कुहणा - भूमिस्फोटाभिधानास्ते चायकायप्रभृतयः, 'एवं भेदो भाणियव्वो जहा पन्नवणाए' इत्यादि, 'एवम्' उक्तेन प्रकारेण बादरप्रत्येकशरीरवनस्पतिकायिकानां भेद वक्तव्यो यथा प्रज्ञापनायाम्, इह तु ग्रन्थगौरवभयान्न लिख्यते, स च किं यावद् वक्तव्यः ? इत्याह- 'जह वा तिलसक्कलिया' इत्यादि, अस्याश्च गाथाया अयं सम्बन्धः - इह यदि वृक्षादिनां मूलादयः प्रत्येकमनेकप्रत्येक शरीरजीवाधिष्ठितास्ततः कथमेकखण्डशरीराकारा उपलभ्यन्ते ?, तत्रेयमुत्तरगाथा
119 11 “जह स्फलसरिसवाणं सिलेसमिस्साण वट्टिया वट्टी | पत्तेयसरीराणं तह होंति सरीरसंधाया ।। "
अस्या व्याख्या-यथा सकलसर्षपाणां श्लेषमिश्राणां -श्लेषद्रव्यविमिश्रितानां वलिता वर्त्तिरिकरूपा भवति, अथ च ते सकलसर्षपाः परिपूर्णशरीराः सन्तः पृथक् पृथक् स्वस्वावगाहनयाऽवतिष्ठन्ते, 'तथा' अनयैवोपमया प्रत्येक शरीरिणां जीवानां शरीर सङ्घाताः पृथकपृथकस्वावगाहना भवन्ति, इह श्लेषद्रव्यस्थानीयं रागद्वेषोपचितं तथाविधं स्वकर्म सकलसर्षपस्थानीयाः प्रत्येकशरीराः, सकलसर्षपग्रहणं वैविक्त्य-प्रतिपत्या पृथकपृथकस्वस्वावगाहप्रत्येकशरीरवैविक्त्यप्रतिपत्त्यर्थम्, अत्रैव दृष्टान्तान्तरमाह - "जह वा तिलसक्कलिया" इत्यादिरधिकृतगाथा, वाशब्दो दृष्टान्तान्तरसूचने, यथा 'तिलस-क्कलिका' तिलप्रधाना पिष्टमयी अपूपिका बहुभिस्तिलैर्मिश्रिता सती यथा पृथक पृथक स्वस्वावगाह- तिलात्मिका भवति कथञ्चिदेकरूपा च ' तथा ' अनयैवोपमाय प्रत्येक- शरीरिणां जीवानां शरीरसङ्घाताः कथञ्चिदेकरूपाः पृथकपृथकस्वस्वावगाहनाश्च भवन्ति मू. (२८) सेत्तं पतेयसरीरबायरवणस्सइकाइया ॥
वृ. उपसंहारमाह- 'सेत्त' मित्यादि सुगमम् ।
सम्प्रति साधारणवनस्पतिकायिकप्रतिपादनार्थमाह
मू. (२९) से किं तं साहारणसरीरबादरवणस्सइकाइया ?, २ अनेगविधा पन्नत्ता, तंजा - आलुए मूलए सिंगबेर हिरिलि सिरिलि सिस्सिरिलि किट्टिया छिरिया छिरियविरालिया
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003313 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 09 Jivajivabhigam |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 532 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_jivajivabhigam |
| File Size | 12 MB |