________________
३४८
जीवाजीवाभिगमउपाङ्गसूत्रम् ३/दीव०/२११ धातकीषण्डस्य पश्चिमान्ताद्वेदिकान्तात्कालोदसमुद्र द्वादश योजनसहनाण्यवगाह्य वक्तव्याः, राजधान्योऽपि स्वकीयानां सूरद्वीपानां पश्चिमदिशि अन्यस्मिन् धातकीषण्डे शेषं तथैव ।
मू. (२१२) कहि णं भंते ! कालोयगाणं चंदाणं चंददीवा प० गो० कालेय समुद्दस्स पुरच्छिमिल्लाओ वेदियंताओ कालोयण्णं समुदं पञ्चत्थिमेण बारस जोयणसहस्साइं ओगाहित्ता एत्थ णं कालोयगचंदाणं चंददीवा सव्वतो समंता दो कोसा ऊसिता जलंतातो सेसं तहेव जाव रायहाणीओ सगाणं दीव० पुरच्छिमेणं अन्नमि कालोयगसमुद्दे बारस जोयमातंचेव सव्वं जाव चंदा देवा २।
एवं सूराणवि, नवरंकालोयगपञ्चत्थिमिल्लातो वेदियंतातो कालोयसमुद्दपुरच्छिमेणंबारस जोयणसहस्साइंओगाहित्ता तहेव रायहाणीओसगाणंदीवाणं पञ्चत्थिमेणं अन्नंमिकालोयगसमुद्दे तहेव सव्वं। एवं पुक्खरवरगाणंचंदाणं पुक्खर० दीवस्स पुरथिमिल्लाओवेदियंताओ पुक्खरसमुदं बारस जोयणसहस्साइं ओगाहित्ता चंददीवा अन्नमि पुक्खर० रायहाणीओ तहेव।।
एवं सूराणविदीवा पुक्खरवरदीवस्स पञ्चत्थिमिल्लाओ वेदियंताओपुक्खरोदंसमुदंबारस जोयणसहस्साई ओगाहित्ता तहेव सव्वं जाव रायहाणीओ दीविल्लगाणं दीवे समुद्दगाण समुद्दे चेवएगाण अभितरपासे एगाणं बाहिरपासे रायहाणीओ दीविल्लगाणं दीवेसु समुद्दगाणं समुद्देसु सरिमामतेसु।
वृ. सम्प्रति कालोदसमुद्रगतचन्द्रादित्यसत्कद्वीपवक्तव्यतां प्रतिपिपादयिषुराह-'कहि णं भंते !' इत्यादि, 'कालोयगाण'मित्यादि, कव भदन्त ! 'कालोदगानां' कालोदसमुद्रसत्कानां चन्द्राणां चन्द्रद्वीपा नाम द्वीपाः प्रज्ञप्ताः ?, भगवानाह-गौतम ! कालोदसमुद्रस्य पूर्वस्माद् वेदिकान्तात्कालोद-समुद्रं पश्चिमदिशि द्वादशयोजनसहनाण्यवगाह्यात्र कालोदसमुद्रगतचन्द्राणां चन्द्रद्वीपाः प्रज्ञप्ताः, तेच सर्वासु दिक्षुजलादूर्द्ध द्वौ द्वौ क्रोशावुच्छ्रितो, शेषं तथैव । राजधान्योऽपि स्वकीयानांद्वीपानांपूर्वस्यां दिशितिर्यगसङ्खयेयान् द्वीपसमुद्रान् व्यतिव्रज्यान्यस्मिन् कालोदसमुद्रे द्वादश योजनसहस्राण्य-वगाह्य विजयाराजधानीवद्वक्तव्याः।
एवं कालोदगतसूर्यसत्कसूर्यद्वीपाअपि वक्तव्याः, नवरं कालोदसमुद्रस्य पश्चिमान्ताद्वेदिकान्तात्कालोदसमुद्रपूर्वदिशि द्वादशयोजनसहनाण्यवगाह्येति वक्तव्यं, राजधान्योऽपिस्वकीयानां द्वीपानां पश्चिमदिशि अन्यस्मिन् कालोदसमुद्रे, शेषं तथैव ।
एवंपुष्करवरद्वीपगतानांचन्द्राणांपुष्करवरद्वीपस्य पूर्वस्माद्वेदिकान्तात्पुष्करोदसमुद्रंद्वादश योजनसहस्राण्यवगाह्य द्वीपा वक्तव्याः, राजधान्यः स्वकीयानां द्वीपानां पश्चिमदिशि तिर्यगसङ्खयेयान्द्वीपसमुद्रान् व्यतिव्रज्यान्यस्मिन् पुष्करवरद्वीपे द्वादशयोजनसहस्राण्यवगाह्य, पुष्करवरद्वीपगतसर्याणां द्वीपाः पुष्करवरद्वीपस्य पश्चिमान्ताद्वेदिकान्तात्पुष्करवरसमुद्रं द्वादश योजनसहस्राण्यवगाह्य प्रतिपत्तव्याः, राजधान्यः पुनः स्वकीयानां द्वीपानां पश्चिमदिशि तिर्यगसङ्खयेयान् द्वीपसमुद्रान् व्यतिव्रज्यान्यस्मिन् पुष्करवरद्वीपे द्वादशयोजनसहनाण्यवगाह्य, पुष्करवरसमुद्रगतचन्द्रसत्कचन्द्रद्वीपाः पुषकरवरसमुद्रस्य पूर्वस्माद्वेदिकान्तात्पश्चिमदिशि द्वादश योजनसहस्राण्यवगाह्य प्रतिपत्तव्याः, राजधान्यः स्वकीयानांद्वीपानांपूर्वदिशितिर्यगसङ्खयेयान् द्वीपसमुद्रान्व्यतिव्रज्यान्यस्मिन् पुष्करवरसमुद्रे द्वादशयोजनसहनेभ्यः परतः, पुष्करवरसमुद्रगत
नौत।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org