________________
५६
विपाकश्रुताङ्गसूत्रम् १/९/३३
सिरीदेवीं निप्पाणं निचिट्ठ जीवियविप्पजढं पासंति २ हा हा अहो अकञ्जमितिकट्ठ रोयमा० कंदमा० विलव० जेणेव पूसनंदी राया तेणेव उवागच्छंति २ त्ता पूसनंदी रायं एवं वयासी-एवं खलु सामी ! सिरीदेवी देवदत्ताए देवीए अकाले चेव जीवियाओ ववरोविया।
ततेणंसे पूसनंदी राया तदासिंदासचेडीणंअंतिएएयमद्वंसोचा निसम्ममहयामातिसोएणं अप्फुण्णे समाणे परसुनियत्तेविव चंपगवरपायवे घसत्तिधरणीतलंसि सव्वंगेहिं सन्नपडिते, तते णं से पूसनंदी राया मुहुत्तंतरेण आसत्थे वीसत्ये समाणे बहूहिं राईसर जाव सत्यवाहेहिं मित्तजाव परियणेण य सद्धिं रोयमाणे ३ सिरीए देवीए महया इड्डीए नीहरणं करेति २ ता आसुरुत्ते ४ देवदत्तं देविं पुरिसेहिं गिण्हावेति तेणे विहाणेणं वज्झं आणवेति, तं एवं खलु गोयमा! देवदत्ता देवी पुरापुराणाणं विहरति।
देवदत्ता णं भते ! देवी इओ कालमासे कालं किच्चा कहिं गमिहिति ? कहिं उववज्जि हिति?, गोयमा! असीइं वासाइं परमाउयंपालइत्ता कालमासे कालं किच्चा इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए नेरइयत्ताए उववन्ने संसारो वणस्सति, ततो अनंतरं उव्वट्टित्ता गंगपुरे नगरे हंसत्ताए पञ्चायाहिति, से णं तत्थ साउणितेहिं वधिए समाणे तळे गंगपुरे नगरे सेट्टिकुल० बोहिं सोहम्मे महाविदेहे वासे सिज्झिहिति, निक्खेवो।
वृ. 'अब्भुग्गय'त्ति इदमेवम्-'अब्भुग्गयमूसियपहसिए चेव' अभ्युद्गतो- च्छ्रितानिअत्यन्तोच्चानि प्रहसितानि च-हसितुमारब्धानि चेत्यर्थ, 'मणिकणगरयणचित्ते' इत्यादि, ‘एगं चणं महं भवणं करिति अनेगखंभसयसन्निविट्ठ'मित्यादि भवनवर्णकसूत्रं दृश्यम् । “पंचसयाओ दाओ'त्ति हिरण्यकोटिसुवर्णकोटिप्रभृतीनां प्रेषणकारिकान्तानां पदार्थानां पञ्चपञ्चशतानि सिंहसेनकुमाराय पितरौ दत्तवन्तावित्यर्थ, स च प्रत्येकं स्वजायाभ्यो दत्तवानिति । 'महया' इत्यनेन ‘महयाहिमवंतमहंतमलयमंदरमहिंदसारे' इत्यादि राजवर्णको दृश्यः।
भीयाजेण'त्ति भीया तत्थाजेणेव'त्यर्थः।२ 'ओहयजाव' इहयावत्करणादिदं दृश्यम्ओहयमणसंकप्पा भूमीगयदिट्ठियाकरतलपल्हत्थमुहीअट्टज्झाणोवगय'त्ति। उप्फेण-उप्फेणियंति सकोपोष्मवचनं यथा भवतीत्यर्थः । इतोऽनन्तरवाक्यस्यैकैकमक्षरं पुस्तकेषूपलभ्यते, तच्चैवमवगन्तव्यम्-‘एवं खलु सामी! ममंएगूणगाणं पंचण्हं सवत्तीसयाणंएगूणपंचमाइसयाई इमीसे कहाए लद्धट्ठाइं सवणयाए अन्नमन्नं सद्दावेंति अन्नमन्नं सद्दावेत्ता एवं वयासी-एवं खलु सीहसेने राया सामाए देवीए मुच्छिए अम्हं धूयाओ नो आढाइ नो परियाणाइ अणाढाएमाणे अपरियाणमाणे विहरइ ।' 'जा' इति यावत्करणात्, तच्चेदं दृश्यं-'तं सेयं खलु अम्ह सामं देवी अग्गिपओगेण वा विसप्पओगेण वा सत्थप्पओगेण वा जीवियाओ ववरोवित्तए, एवं संपेहेइ संपेहित्ता ममं अंतराणि छिद्दाणि पडिजागरमाणीओविहरंति, तं न नजइ सामी ! ममं केणइ कुमरणेणं मारिस्संतित्तिक? भीया' यावत्करणात् 'तत्था तसिया उब्विग्गा ओहयमणसंकप्पा भूमीगयदिट्ठीया' इत्यादिश्यं । 'घत्तिहामि'त्तियतिष्ये नस्थित्तिन भवत्ययं पक्षो यदुत ‘कत्तोइ'त्ति कुतश्चिदपिशरीरकस्य आबाधा वा भविष्यति, तत्र आबाधः-ईषत्पीडाप्रबाधः-प्रकृष्टा पीडैव 'इतिकट्ठ'त्ति एवमभिधाय अनेगक्खंभिय'त्ति अनेकस्तम्भशतन्निविष्टामित्यर्थ, पासा' इत्यनेन
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org