Agam Suttani Satikam Part 08 Vipakshrut Auppatik Rajprashniya Sutram

SR No.: 003312
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan
Publication Year: 2000
Total Pages: 372
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, agam_vipakshrut, agam_aupapatik, & agam_rajprashniya
File Size: 20 MB

Page 37

३४
विपाकश्रुताङ्गसूत्रम् १/३/२२
२ महत्थाई महग्घाइं महरिहाई पाहुडाइं पेसेइ अभंगसेणं चोरसेनावतिं विसंभमाणेति ।
वृ.'अट्ठरादियाओ'त्ति, अस्यायमर्थ-'तए णं तस्स भग्गसेणस्स कुमारस्स अम्मापियरो अभग्गसेणं कुमारं सोहणंसि तिथिकरणनक्खत्तमुहत्तंसि अट्ठहिं दारियाहिं सद्धिं एगदिवसेणं पाणिं गिहाविंसुत्ति, यावत्करणादिदं श्यं-'तएणंतस्स अभग्गसेणस्स कुमारस्स अम्मापियरो इमं एयारूवं पीईदाणं दलयंति'त्ति ‘अट्ठओ दाओ'त्ति अष्ट परिमाणमस्येति अष्टको दायो-दानं वाच्य इति शेषः, स चैवम्-'अट्ठ हिरण्णकोडीओ अट्ठ सुवण्णकोडीओ' इत्यादि यावत् ‘अट्ठ पेसणकारियाओअन्नंचविपुलधणकणगरयणमणिमोत्तियसंखसिलप्पवालरत्तरयणमाइयं संतसारसावएज मिति, 'उप्पिं भुंजइत्ति अस्यायमर्थ-'तएणं से अभग्गसेणे कुमारे उप्पिं पासायवरगते फुट्टमाणेहिं मुयंगमत्थएहिं वरतरुणिसंपउत्तेहिं बत्तीसइबद्धेहिं नाडएहिं उवगिजमाणे विउले माणुस्सए कामभोगे पच्चणुब्भवमाणे विहरइ'त्ति।।
‘महत्थं ति महाप्रयोजनं ‘महग्धंति बहुमूल्यं महरिहंति महतो योग्यमिति । 'दंडं'ति दण्डनायकम्।
‘जीवगाहं गेहाहित्ति जीवन्तं गृहाणेत्यर्थ ः। भडचडगरेणं'ति योधवृन्देन ।
'मग्गइतेहिं हस्तपाशितैः, यावत्करणात् ‘फलिएही त्यादिश्यम्। 'विसमदुग्गगहणं'ति विषमं-निम्नेन्नतं दुर्ग-दुष्प्रवेशंगहनं-वृक्षगह्वरम्। 'संपलग्गे'त्ति योद्धंसमारब्धः। 'हयमहिय'त्ति यावत्करणादेवं दृश्यम्-‘हयमहियपवरवीरघाइयविवडियचिंधधयपडाग' हतः सैन्यस्य हतत्वात् मथितो मानस्य मथनात् प्रवरवीराः-सुभटाः घातिताः-विनाशिता यस्य स तथा, विपतिताः चिह्नयुक्तकेतव पताकाश्च यस्य स तथा, ततः पदचतुष्टयस्य कर्मधारयः, "दिसोदिसिं विप्पडिसेहिति'त्ति सर्वतो रणान् निवर्तयति।।
'अथामे'त्ति तथाविधस्थावमर्जितः 'अबले'त्ति शारीरबलवर्जितः 'अवीरिय'त्ति जीववीर्यरहितः 'अपुरिसक्कारपरक्कमेत्तिपुरुषकारः-पौरुषाभिमानःसएवनिष्पादितस्वप्रयोजनः पराक्रमः तयोनिषेधादपुरुषकारपराक्रमः 'अधारणिज्जमितिकट्ठ'त्तिअधारणीयंधारयितुमशक्यं स्थातुंवाऽशक्यमितिकृत्वा-हेतोः। 'उंरउरेणं'तिसाक्षादित्यर्थः। 'सामेनय'त्तिसाम-प्रेमोत्पादकं वचनं 'भेदेणय'त्तिभेदः-स्वामिनः पदातीनांच स्वामिन्यविश्वासोत्पादनम् ‘उवप्पयाणेणय'त्ति उपप्रदानं-अभिमतार्थदान् । जेवियसे अमितरगा सीसगभम'त्ति येऽपिच से तस्याभग्नसेनस्याभ्यन्तरकाः-आसन्ना मन्त्रिप्रभृतयः, किंभूताः?- 'सीसगभम'त्ति शिष्या एव शिष्यकास्तेषां भ्रमा-भ्रान्तिर्येषु ते शिष्यकभ्रमाः, विनीततया शिष्यतुल्या इत्यर्थः, अथवा शीर्षक-शिर एव शिरःकवचं वा तस्य भ्रमः-अव्यभिचारितया शरीररक्षत्वेन वा ते शीर्षभ्रमाः, इह तानिति शेषः, भिनत्तीति योगः। तथा 'मित्तनाइणियगे'त्यादि पूर्ववत् 'भिंदइ'त्ति चोरसेनापतौ स्नेहं मिनत्ति, आत्मनि प्रतिबद्धान् करोतीत्यर्थः। _ 'महत्थाई तिमहाप्रयोजनानि 'महग्घाइंतिमहामूल्यानि महरिहाइंतिमहतांयोग्यानि महं वा-पूजामर्हन्ति महान् वाऽर्ह पूज्योयेषांतानि तथा, एवंविधानिच कानिचित्केषाञ्चिद्योग्यानि भवन्तीत्यत आह-‘रायारिहाइंति राज्ञामुचितानि ।
मू. (२३) ततेणं से महब्बले रायाअनया कयाईपुरिमताले नगरे एगंमहंमहतिमहालियं