________________
द्वारं-१, अध्ययनं-५,
४५७ धत्था' तृष्णाद्रव्याव्यपेच्छा गृद्दिः-अप्राप्तार्थाकाङ्क्ष लोभः-चित्तविमोहनं तैर्ग्रस्ता-अभिव्याप्ता येते तथा अत्तणाअणिगहिय'त्तिआत्मनाअनिगृहीताअनिगृहीतात्मानइत्यर्थः कुर्वन्तिक्रोधमानमायालोभानिति कण्ठ्यं, ___अकीर्तनीयान्-निन्दितान्, तथा परिग्रह एव च भवन्ति नियमाच्छल्यानि-मायादीनि त्रीणि दण्डाश्च-दुष्प्रणिहितमनोवाकायलक्षणाः गौरवाणि च-ऋद्धिरससातगोरवरूपाणि कषायाःसंज्ञाश्च प्रतीताः, 'कामगुणअण्हगा यत्ति कामगुणाः-शब्दादयः पञ्चत एव आश्रवाःआश्रवद्धाराणिचतेच 'इंदियलेसाओ'त्तिइन्द्रियाणिअसंवृत्तानिलेश्याश्चाप्रशस्ताभवन्तीत्यर्थः, तथा 'सयणसंपओग'त्तिस्वजनसंप्रयोगान् इच्छन्तीतिसम्बन्धः, सचित्ताचित्तमिश्रकाणि द्रव्याणि अनन्तकानि इच्छन्ति परिग्रहीतुं, तथा सदेवमनुजासुरलोके लोभात्परिग्रहो लोभपरिग्रहो नतु धर्मार्थपरिग्रहो जिनवरैर्भणितः यदुत नास्ति ईदशः परिग्रहादन्यः पाश इव पाशो-बन्धनं प्रतिबन्धः-प्रतिबन्धसअथानमभिष्वङ्गाश्रय इत्यर्थः, तथा अस्ति सर्वजीवानां सर्वलोके परिग्रह इति गम्यं, अविरतिद्वारेण सूक्ष्माणामपि परिग्रहसंज्ञासद्मावादिति यथा कुर्वन्तीत्युक्तं,
मू. (२४) परलोगम्मि य नट्ठा तमंपविट्ठा महयामोहमोहियमती तिमिसंधकारे तसथावरसुहुमबादरेसुपजत्तमपज्जत्तग एवंजाव परियट्टति दीहमद्धं जीवा लोभवससंनिविठ्ठा । एसो सो परिग्गहस्स फलविवाओ इहलोइओ परलोइओ अप्पसुहो बहुदुक्खो महब्भओ बहुरयप्पगाढो दारुणो कक्कसोअसाओवाससहस्सेहिंमुच्चइ, न अवेतित्ता अस्थि हुमोक्खोत्ति, एवमाहंसुनायकुलनंदणो महप्पा जिणो उ वीरवरनामधेजो कहेसी य परिग्गहस्स फलविवागं ।
एसो सोपरिग्गहो पंचमोउवियमानानामणिकणगरयणमहरिह एवंजावइमस्स मोक्खवरमोत्तिमग्गस्स फलिहभूयो चरिमं अधम्मदारं समत्तं॥
वृ. अथ यादृशं फलं परिग्रहो ददाति तदुच्यते-‘परलोगम्मि यत्ति परलोके चजन्मान्तरविषये चशब्दादिहलोकेचनष्टाः सुगतिनाशात्सत्पथभ्रंशाच 'तमंपविट्ठ'त्तिअत्रानमग्नाः 'महयामोहमोहियमइत्ति प्राकृतत्वान्महामोहेन-प्रकृष्टोदयचारित्रमोहनीयेनमोहितमतयः, किम्भूत इत्याह-तमिा-रजनीतद्वदज्ञानाजन्धकारोयःसतमिान्धकारस्तत्र, केषुजीवस्थानेषुनष्टा इत्याहत्रसस्थावरसूक्ष्मबादरेषु ‘पजत्तग'इह एवं यावत्करणादिदं श्यं ‘पज्जत्तमपज्जत्तगसाहारणपत्तेयसरीरेसु य अण्डजपोतजजरायुजरसजसंसेइमसंमुच्छियमउब्मितउववाइएसु य नरगतिरियदेवमणुस्सेसुजरामरणरोगसोगबहुलेसुपलिओवमसागरोवमाणिअनाइयं अनवयग्गं दीहमदं चाउरंतसंसारकंतार'मिति, अस्य च व्याख्या चतुर्थाध्ययनवदवसेया, के एवं फलभुजो भवन्तीत्याह-जीवा 'लोभवससन्निविट्ठा' लोभवशेन परिग्रहे सन्निविष्टा अभिनिविष्टा इत्यर्थः,
‘एसो सो' इत्याद्यध्ययननिगमनं व्याख्या चास्य पूर्ववदिति। अधुनाऽऽश्रवपञ्चकनिगमनाय गाथाकदम्बकमाह
मू. (२५) एएहिं०, वृ. एएहिं' गाहा, एतैः-अनन्तरोपवर्णितस्वरपैः पञ्चभिः-असंवरैः- प्राणातिपातादिभिराश्रवैः रज इव रजो-जीवस्वरूपोपरञ्जनात्कर्म ज्ञानावरणादि 'अचिणित्तु' आचित्य आत्मप्रदेशैः सहोपचित्य ‘अनुसमयं प्रतिक्षणंचतुर्विधा-चतुःप्रकारादेवादिभेदेन गतिः-गतिनाम
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
