________________
१६८
ज्ञाताधर्मकथाङ्ग सूत्रम्-१/-/९/११२ विउलातिं भोगभोगाई भुंजमाणी विहरति कल्लाकलिं च अमयफलातिं उवनेति।
वृ. 'पोयवहणसंपराएK'तिसम्परायः-सङ्ग्रामः तद्वद्यानि भीषणानि पोतवहनकार्याणि तानि तथोच्यन्ते तेषु, देवताविशेषणानि विजयचौरविशेषणवद् गमनीयानि, 'असिखेडगवग्गहत्थ'त्ति खङ्गफलकाभ्यां व्यग्री हस्तौ यस्याः सा तथा, रत्तगंडमंसुयाइंति रक्तौ-रञ्जिती गण्डौ यैस्तानि रक्तगण्डानि तानि श्मश्रूणि-कूर्चकेशाः ययोस्ते रक्तगण्डश्मश्रुके 'माउयाहिं उवसोहियाईति इह माउयाउ उत्तरौष्ठरोमैणि सम्भाव्यन्ते अथवा 'माउया' सख्यो मातरो वा ताभिः उपशोभिते-समारचितकेशत्वादिना जनितशोभे उपशोभिते वा-निर्मलीकृते शिरसी-मस्तके छित्त्वेति वाक्यशेषः,
_ 'जण्णंदेवाणुप्पिए'त्यादि, यंकञ्चनप्रेष्याणामपिप्रेष्यं देवानुप्रिया वदिष्यति-उपदेक्ष्यति यदुतायमाराध्यः ‘तस्स'त्ति तस्यापिआस्तांभवत्याः आज्ञा-अवश्यं विधेयतयाआदेशः उपपातःसेवावचनं-अनियमपूर्वक आदेश एव निर्देशः-कार्याणि प्रतिप्रश्ने कृते यन्नियतार्थमुत्तरमेतेषां समाहारद्वन्द्वः तत्र, अथवा यद्देवानां प्रिया वदिष्यति 'तस्स'त्ति तत्र आज्ञादिरूपे स्थास्यामःवर्तिष्याम इति, 'अमयफलाइंति अमृतोपमफलानि ॥
मू. (११३) तते णं सा रयणदीवदेवया सक्कवयणसंदेसेणं सुट्ठिएणं लवणाहिवइणा लवणसमुद्दे तिसत्तखुत्तो अनुपरियट्टियव्वेत्तिजं किंचि तत्थ तणं वा पत्तं वा कट्ठ वा कयवरं वा असुइ पूतियं दुरभिगंधमचोक्खंतं सव्वं आहुणिय २ तिसत्तखुत्तो एगंते एडेयव्वंतिकट्ठ निउत्ता,
ततेणं सा रयणद्दीवदेवया ते मागंदियदारए एवं वदासी-एवं खलु अहं देवाणुप्पिया! सक्क० सुट्टिय० तं चेव जाव निउत्ता, तंजाव अहं देवा० ! लवणसमुद्दे जाव एडेमि ताव तुब्भे इहेव पासायवडिंसए सुहंसुहेणं अभिरममाणा चिट्ठह, जतिणंतुब्भे एयंसि अंतरंसि उब्बिग्गा वा उस्सुया वा उप्पुया वा भवेत्राह तोणं तुब्भे पुरच्छिमिल्लं वनसंडं गच्छेज्जाह, तत्थणं दो ऊऊ सया साहीणा तं०-पाउसे य वासारत्ते य।
वृ. 'सक्कवयणसंदेसेणं'ति शक्रवचनंचासौ सन्देशश्च-भाषकान्तरेणदेशान्तरस्थस्य भणनं शक्रवचनसन्देशः तेन, अशुचिकं-अपवित्रं समुद्रस्याशुद्धिमात्रकारकपत्रादीतिप्रक्रमः पूतिकंजीर्णतयाकुथितप्रायंदुरभिगन्धं-दुष्टगन्धं, किमुक्तंभवति?-अचोक्षं-अशुद्धं, तिसत्तखुत्तो'त्ति त्रिभिर्गुणिताः सप्त त्रिसप्तत्रिसप्तवाराःत्रिसप्तकृत्व एकविंशतिवारानित्यर्थः, 'एयंसिअंतरंसित्ति एतस्मिन्नवसरे विरहे वा 'उब्विग्ग'त्तिऊद्विग्नौउद्वेगवन्तौ 'उप्पिच्छत्तिभीतौपाठान्तरेणउत्प्लुतौभीतावेव 'उस्सुय'त्ति उत्सुकौ अस्मतसमागमनं प्रति, 'तत्थ णं दो उदू'इत्यादि, तत्र-पौरस्त्ये. नवखण्डे द्वौ ऋतू-कालविशेषौ सदास्वाधीनौ-अस्तित्वेनस्वायत्तौ, तज्जन्यानां वनस्पतिविशेषपुष्पादीनां सद्भावात्, तद्यथा-प्रावृष्ट वर्षारात्रश्च, आषाढश्रावणौ भाद्रपदाश्वयुजौ चेत्यर्थः, अनयोरेव रूपकालङ्गरेण वर्णनाय गीतिकाद्वयम्,। मू. (११४) तत्थ उ कंदलसिलिंधदंतो निउरवरपुष्फपीवरकरो।
कुडयञ्जुणणीवसुरभिदाणो पाउसउऊगयवरो साहीणो॥ वृ. 'तत्थ उ'इत्यादि, तत्रैव पूर्ववनखण्डे नान्यत्रौदीच्ये पश्चिमे वेत्यर्थः, कन्दलानि चप्रत्यग्रलताः सिलिन्ध्राश्च-भूमिस्फोटाः, अन्ये त्वाहुः-कन्दलप्रधानाः सिलिन्ध्रा-वृक्षविशेषा ये
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org