________________
शतकं-१२, वर्गः-, उद्देशकः-९ धर्मप्रधानावादेवाधर्मदेवाः, देवाइदेव'त्ति देवान् शेषानतिक्रान्ताः पारमार्थिःकदेवत्वयोगाद्देवा देवातिदेवाः, 'देवाहिदेव'त्ति क्वचिद्दश्यते तत्र च देवानामधिकाः पारमार्थिःकदेवत्वयोगाद् देवा देवाधिदेवाः, 'भावदेव'त्ति भावेन-देवगत्यादिकर्मोदयजातपर्यायेण देवा भावदेवाः ।
'जेभविए' इत्यादि,इहजातौ एकवचनमतोबहुवचनार्थे व्याख्येयं, ततश्चयेभव्याः योग्याः पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिका वा मनुष्या वा देवेषूत्पत्तुंते यस्माद्भाविदेवभावा इति गम्यं अथ 'तेनार्थेन' तेन कारणेन हे गौम ! तान् प्रत्येवमुच्यते-भव्यद्रव्यदेवा इति ।
'जे इमे' इत्यादि, 'चाउरंतचक्कवट्टि'त्ति चतुरन्ताया भरतादिपृथिव्या एते स्वामिन इति चातुरन्ताः चक्रण वर्तनशीलत्वाचक्रवर्तिनस्ततः कर्मधारयः, चतुरन्तग्रहणेन च वासुदेवादीनां व्युदासः, त यस्मादिति वाक्यशेषः 'उप्पन्नसमत्तचक्करयणप्पहाण'त्ति आर्षत्वानिर्देशस्योत्पन्नं समस्तरलप्रधानं चक्र येषां ते तथा 'सागरवरमेहलाविहइणो'त्ति सागर एव वरा मेखला-काञ्ची यस्याः सा सागरवरमेखला-पृथ्वी तस्या अधिपतयो येते तथा, सागरमेखलान्तपृथिव्यधिपतय इति भावः, सेतेणटेणं तिअथ 'तेनार्थेन तेन कारणेन गौतम! तान प्रत्येवमुच्यते नरदेवा इति। ___'जे इमे' इत्यादि, ये इमेऽनगारा भगवन्तस्ते यस्मादिति वाक्यशेषः ईर्यासमिति इत्यादि ‘से तेणटेणं ति अथ तेनार्थेन गौतम ! तान् प्रत्येवमुच्यते धर्मदेवा इति । 'जे इमे' इत्यादि, ये इमेऽर्हन्तो भगवन्तस्ते यस्मादुत्पन्नज्ञानदर्शनधरा इत्यादि ‘सेतेणटेणं'तिअथ तेनार्थेन तान्प्रति गौतम एवमुच्यते-देवातिदेवाइति । 'जे इमे'इत्यादि, ये इमे भवनपतयस्ते यस्माद्देवगतिनागोत्रे कर्मणी वेदयन्ति अनेनार्थेन तान्प्रत्येवमुच्यते-भावदेवा इति । एवं देवान्प्ररूप्य तेषामेवोत्पादं प्ररूपयन्नाह
मू. (५५५) भवियदव्वदेवाणंभंते! कओहिंतो उववजंति? किं नेरइएहिंतो उववजंति तिरिक्ख० मणुस्स० देवेहिंतो उववजंति ?, गोयमा ! नेरइएहिंतो उववजंति तिरि० मणु० देवेहिंतोवि उववज्रतिभेदोजहा वक्कतीए सव्वेसु उववाएयव्वाजाव अणुत्तरोववाइयत्ति । नवरं असंखेज्जवासाउयअकम्मभूमगअंतर दीवसव्वट्ठीसिद्धवजजावअपराजियदेवे-हिंतोविउववजंति, नो सव्वट्ठसिद्धदेवेहिंतो उववजंति । नरदेवाणं भंते ! कओहिंतो उववज्जं-ति ? किं नेरतिए० पुच्छा, गोयमा! नेरतिएहितो वि उववजंति नो तिरि० नो मणु० देवेहिंतोवि उववजंति ।
जइ नेरइएहिंतो उववजंति किं रयणप्पभापुढविनेरइएहिंतो उववजंति जाव अहे सत्तमापुढविनेरइएहित उववजंति ?, गोयमा! रयणप्पभापुढविनेरइएहितोउववज्जंति नो सक्करजाव नो अहेसत्तमापुढविनेरइएहिंतो उवचजंति । जइदेवेहितोउववजंतिकिंभवणवासिदेवेहितो उववजंति वाणमंतर०जोइसिय० वैमाणियदेवेहितोउववजंति?, गोयमा! भवणवासिदेवेहितोवि उववजंति वाणमंतर एवं सव्वदेवेसु अववाएयव्वा वक्कतीभेदेणं जाव सव्वट्ठसिद्धत्ति।
धम्मदेवाणंभंते!कओहिंतोउववज्रतिवाणमंतर एवंसव्वदेवेसुउववाएयव्वा वक्कतीभेदेणं जाव सव्वट्ठसिद्धत्ति, नवरं तमा अहेसत्तमाए नो उववाओ असंखिज्जवासाउयअकम्मभूमगअंतरदीवगवजेसु ॥ देवानुधिदेवाणं भंते ! कतोहिंतो उवजंति किं नेरइएहितो उववजंति ? पुच्छा, गोयमा ! नेरइएहिंतो उववजंति नो तिरि० नो मणु० देवेहितोवि उववजंति ।
जइ नेरइएहितो एवं तिसु पुढवीसु उववजंति संसाओ खोडेयव्वाओ, जइ देवेहितो,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org