________________
८०
भगवतीअङ्गसूत्रं (२) १२/-/७/५५१ णिया, अयन्नंभंते! जीवे असंखेज्जेसु पुढविक्काइयावाससयसहस्सेसुएगमेगंसि पुढविकाइयावासंसि पुढविकाइयत्ताएजाव वण० उववनपुव्वे?, हंता गोयमा! जावअनंत खुत्तो एवं सव्वजीवावि एवं जाव वणस्सइकाइएसु । अयन्नं भंते! जीवे असंखेज्जेसु बेंदियावाससयसहस्सेसु एगमेगंसि वेदियावासंसि पुढविकाइयत्ताए जाव वणस्सइकाइयत्ताए बेइंदियत्ताए उववन्नपुव्वे ?, हंता गोयमा ! जाव खुत्तो, सव्वजिवावि णं एवं चेव एवं जाव मणुस्सेसु, नवरं तांदियएसु जाव वणस्सइकाइयत्ताए तेंदियत्ताए चउरिदिएसु चउरिदियत्ताए पंचिंदियतिरिक्खजोणिएसु पंचिंदियतिरिक्खजोणिएसुपंचिंदियतिरिक्खजोणियत्ताए मणुस्सेसुमणुस्सत्ताएसेसंजहा बेंदियाणं
वाणमंतरजोइसियसोहम्मीसाणेसुयजहाअसुरकुमाराणं, अयन्नं भंते! जीवेसणंकुमारे कप्पे बारसस विमाणावाससयसहस्सेसु एगमेगंसि विमाणियावासंसि पुढविकाइयत्ताए सेसं जहा असुरकुमाराणं जाव अनंतखुत्तो, नो चेव णं देवीत्ताए, एवं सव्वजीवावि।।
एवंजाव आणयपाणएसु, एवंआरणच्चुएसुवि, अयनं भंते! जीवे तिसुविअट्ठारसुत्तरेसु गेविजविमाणावाससयेसु एवं चेव, अयन्नं भंते ! जीवे पंचसु अनुत्तरविमाणेसु एगमेगंसि अनुत्तरविमाणंसिपुढवितहेव जावअनंतखुत्तोनो चेवणंदेवत्ताएवादेवीत्ताएवाएवंसव्वजीवावि
___ अयन्नभंते! जीवेसव्वजीवाणंनाइत्ताए पियत्ताएभाइत्ताए भगिनित्ताएभज्जत्ताए पुत्तत्ताए घूयत्ताए सुण्हत्ताए उववन्नपुव्वे ?, हंता गोयमा ! असई अदुवा अनंतखुत्तो, सव्वजीवाविणं भंते ! इमस्स जीवस्स माइत्ताए जाव उववन्नपुवे?, हंता गोयमा! जाव अनंतखुत्तो, अयन्नं भंते ! जीवे सव्वजीवाणं अरित्ताए वेरियत्ताए घायकत्ता वहगत्ताए पडिनीयत्ताए पञ्चामित्तत्ताए उववनपुवे?, हंता गोयमा! जीवा अनंतखुत्तो, सव्वजीवाविणं भंते ! एवं चेव।।
अयन्नं भंते ! जीवे सव्वजीवाणं रायत्ताए जुवरायत्ताए जाव सत्यवाहत्ताए उववन्नपुब्वे हंता गोयमा! असतिं जाव अनंतखुत्तो, सव्वजीवाणं एवं चेव ।
अयन्नं भंते! जीवे सव्वजीवाणंदासत्ताए पेसत्ताए भयगत्ताएभाइल्लगत्ताए भोगपुरिसत्ताए सीसत्ताए वेसत्ताए उववन्नपुव्वे?, हंतागोयमा! जाव अनंतखुत्तो, एवंसव्वजीवाविअनंतखुत्तो
सेवं भंते ! सेवं भंतेत्ति जाव विहरइ।
वृ. 'कइ ण'मित्यादि, ‘नरगत्ताए'त्ति नरकावासपृथिवीकायिकतयेत्यर्थः ‘असइंति असकृद्-अनेकशः ‘अदुव'त्ति अथवा अनंतखुत्तोत्तिअनन्तकृत्वः-अनन्तवारान् असंखेज्जेसु पुढविकाइयावाससयसहस्सेसु'त्ति इहासङ्ख्यातेषु पृथिवीकायिकावासेषु एतावतैव सिद्धेर्यच्छतसहस्रग्रहणंतत्तेषामतिबहुत्वख्यापनार्थं, नवरं तेइंदिएसु'इत्यादि त्रीन्द्रियादिसूत्रेषुद्वीन्द्रियसूत्रात् त्रीन्द्रियचतुरिन्द्रियेत्यादिनैव विशेष इत्यर्थः । नोचेवणं देवीत्ताए'त्तिईशानान्तेष्वेव देवस्थानेषु देव्य उत्पद्यन्ते सनत्कुमारादिषु पुनर्तेतिकृत्वा 'नोचेवणं देवीत्ताए' इत्युक्तं 'नो चेवणं देवत्ताए देवीत्ताए वत्ति अनुत्तरविमानेष्वनन्तकृत्वो देवा नोत्पद्यन्ते देव्यश्च सर्वथैवेति 'नो चेव ण'मित्याधुक्तमिति, ‘अरित्ताए'त्ति सामान्यतः शत्रुभावेन 'वेरियत्ताए'ति वैरिकः-शत्रुभावानुबन्धयुक्तस्तत्तया 'घायगत्ताए'त्ति मारकतया 'वहगत्ताए'त्ति व्यधकतया ताडकतयेत्यर्थः 'पडिनीयत्ताए'त्ति प्रत्यनीकतया-कार्योपघातकतया ‘पच्चामित्तत्ताए'त्ति अमित्रसहायतया।
'दासत्ताए'त्ति गृहदासीपुत्रतया 'पेसत्ताए'त्ति प्रेष्यतया आदेश्यतया “भयगत्ताए'त्ति
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org