________________
७९
शतकं-१२, वर्गः:, उद्देशकः-७
___ अस्थिणंगोयमा! तस्सअयावयस्स केई परमाणुपोग्गलमेत्तेविपएसेजेणंतासिंअयाणं उच्चारेण वा पासवणेण वा खेलेण वा सिंघाणएण वा वंतेण वा पित्तेण वा पूएण वा सुक्केण वा सोणिएण वा चम्मेहिं वा रोमेहिं वा सिंगेहिं वा खुरेहिं वा नहेहिं वा अनाकंतपुव्वे भवइ?
भगवं! नोतिणढे समझे, होजाविणंगोयमा! तस्सअयावयस्स केईपरमाणुपोग्गलमेत्तेवि पएसेजेणंतासिं अयाणंउच्चारेण वाजाव नहेहिं वा अणकंतपुव्वे नो चेवणंएयंसि एमहालगंसि लोगंसि लोगस्स य सासयं भावं संसारस्स य अनादिभावं जीवस्स य निच्चभावं कम्मबहुत्तं जम्मणमरणबाहुलंच पडुच्च नत्थि केइ परमाणुपोग्गलमेत्तेवि पएसे जत्थणं अयंजीवे न जाए वा नमए वावि, से तेणडेणं तं चेव जाव न मए वावि । - वृ. 'तेण'मित्यादि, 'परमाणुपोग्गलमेत्तेवित्ति इहापि सम्भावनायां 'अयासयस्स'त्ति षष्ठयाश्चतुर्थ्यःत्वाद् अजाशताय 'अयावयंति अजाव्रजम् अजावाटकमित्यर्थः 'उक्कोसेणं अयासहस्सं पक्खिवेज'त्ति यदिहाजाशतप्रायोग्ये वाटके उत्कर्षेणाजासहस्रप्रक्षेपणमभिहितं तत्तासामति- सङ्कीर्णतयाऽवस्थानख्यानार्थःमिति, 'पउमरगोयराओ पउरपाणीयाओ'त्ति प्रचुरचरणभूमयः प्रचुरपानीयाश्च, अनेन च तासांप्रचुरमूत्रपुरीषसम्भवो बुभुक्षापिपासाविरहेण सुस्थतया चिरंजीवित्वं चोक्तं नहेहिव'त्तिनखाः-खउराग्रभागास्तैः “नोचेवणंएयंसिएमहालयंसि लोगंसि' इत्यस्य 'अस्थिकेइ परमाणुपोग्गलमेत्तेविपएसे' इत्यादिना पूर्वोक्ताभिलापेन सम्बन्धः महत्वाल्लोकस्य, कथमिदमिति चेदत आह
'लोगस्से'त्यादिक्षयिणो ह्येवंनसंभवतीत्यत उक्तलोकस्य शाश्वतभावंप्रतीत्येतियोगः, शाश्वतत्वेऽपि लोकस्य संसारस्य सादित्वे नैवं स्यादित्यनादित्वं तस्योक्तं, नानाजीवापेक्षया संसारस्यानादित्वेऽपि विवक्षितजीवस्यानित्यत्वे नोक्तोऽर्थः स्यादतो जीवस्य नित्यत्वमुक्तं, नित्यत्वेऽपि जीवस्य कर्माल्पत्वे तथाविधसंसरणाभावत्रोक्तं वस्तु स्यादतः कर्मबाहुल्यमुक्तं, कर्मबाहुल्येऽपि जन्मादेरल्पत्वे नोक्तोऽर्थः स्यादिति जन्मादिबाहुल्यमुक्तमिति।
एतदेव प्रपञ्चयन्नाह
'भू (५५१) कति णं भंते! पुढवीओ पन्नताओ?, गोयमा ! सत्त पुढवीओ पन्नत्ताओ जहा पढमसएपंचमउद्देसए तहेव आवासा ठावेयव्वा जाव अनुत्तरविमाणेत्तिजाव अपराजिए सव्वट्ठसिद्धे । अयन्नं भंते ! जीवे इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए तीसाए निरयावाससयसहस्सेसु एगमेगंसि निरयावासंसि पुढविकाइयत्ताए जाव वणस्सइकाइयत्ताए नरगत्ताए नेरइयत्ताए उववन्नपुवे?, हंता गोयमा! असइंगोयमा! अदुवाअनंतखुत्तो, अयन्नं भंते! जीवे सक्करप्पभाए पुढवीए पणवीसा एवं जहा रयणप्पभाए तहेव दो आलावगा भाणियव्वा, एवं जाव घूम्प्पभाए।
अयन्नं भंते ! जीवे तमाए पुढवीए पंचूणे निरयावाससयसहस्से एगमेगंसि सेसं तं चेव, अयन्नं भंते! जीवे अहेसत्तमाए पुढवीएपंचसुअनुत्तरेसुमहतिमहालएसुमहानिरएसु एगमेगंसि निरयावासंसि सेसंजहारयणप्पभाए, अयन्नं भंते! जीवे चोसठ्ठीए असुरकुमारावाससयसहस्सेसु एगमेगंसि असुरकुमारावासंसि पुढविकाइयत्ताए जाव वणस्सइकाइयत्ताए देवत्ताए देवीत्ताए आसणसयणभंडमत्तोवगरणत्ताए उववन्नपुव्वे ?, हंता गोयमा! जाव अनंत खुत्तो ।
सव्वजीवाविणं भंते! एवं चेव, एवं थणियकुमारेसु, नाणत्तंआवासेसु, आवासा पुव्वभ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org