________________
४२४
भगवतीअङ्गसूत्रं (२) २५/-/६/९२७ बउसे पुच्छा, गोयमा! जह० एकंउक्कोसेणं अट्ठ, एवंपडिसेवणाकुसीलेवि, एवं कसायकुसीलेवि, नियंठे जहा पुलाए । सिणाए पुच्छा, गोयमा! एक्कं २७॥
वृ. 'पुलाएण'मित्यादि, पुलाकोजघन्यत एकस्मिन् भवग्रहणेभूत्वाकषायकुशीलत्वादिकं संयतत्वान्तरमेकशोऽनेकशोवा तत्रैव भवे भवान्तरेवाऽवाप्य सिद्धयति, उत्कृष्टतस्तु देवादिभवान्तरितान् त्रीन् भवान् पुलाकत्वमवाप्नोति।
'बउसे'त्यादि, इह कश्चिदेकत्र भवे बकुशत्वमवाप्य कषायकुशीलत्वादि च सिद्धयति, कश्चित्वेकत्रैव बकुशत्वमवाप्य भवान्तरे तदनवाप्यैव सिद्धयतीत्यत उच्यते-'जहन्नेणं एवं भवग्गहणं'ति, 'उक्कोसेणं अट्ठति किलाष्टौ भवग्रहणानि उत्कृष्टतया चरणमात्रमवाप्यते, तत्र कश्चित्तान्यष्टौ बकुशता पर्यन्तिमभवे सकषायत्वादियुक्तया, कश्चित्तु प्रतिभवं प्रतिसेवाकुशीलत्वादियुक्तया पूरयतीत्यत उच्यते-'उक्कोसेणं अट्ठ'त्ति।
अथाकर्षद्वारं, तत्राकर्षणमाकर्षः-चारित्रस्य प्राप्तिरिति ।।
मू. (९२८)पुलागस्सणं भंते! एवभवग्गहणीया केवतिया आगरिसा प०?, गोयमा! जहन्नेणं एकं उक्कोसेणं तिन्नि।
बउसस्सणंपुच्छा, गोयमा! जहन्नेणं एकंउक्कोसेणंसतग्गसो, एवंपडिसेवणाकुसीलेवि, कसायकुसीलेवि।
नियंठस्सणं पुच्छा, गो०! जहन्नेणं एवं उक्कोसेणं दोनि सिणायस्सणं पुच्छा, गो० एक्कं ।
पुलागस्सणं भंते! नाणाभवग्गहणिया केवतिया आगरिसा पन्नत्ता?, गोयमा! जहन्नेणं दोनि उक्कोसे० सत्त।
बउसस्स पुच्छा, गोयमा! जहन्नेणंदोन्नि उक्कोसेणंसहस्सग्गसो, एवंजाव कसायकुसीलस्स नियंठस्सणं पुच्छा, गोयमा! जहन्नेणं दोन्नि उक्कोसेणं पंच। सिणायस्स पुच्छा, गोयमा! नत्थि एक्कोवि २८।।
वृ. 'एवभवग्गहणिय'त्ति एकभवग्रहणे ये भवन्ति 'सयग्गसो'त्ति शतपरिमाणेनेत्यर्थः, शतपृथक्त्वमितिभावना, उक्तञ्च-"तिण्ह सहस्सपुहुत्तंसयपुहुत्तंच होति विरईए।"त्ति 'उक्कोसेणं दोनिति एकत्र भवे वारद्वयमुपश्रेणिकरणादुपशमनिर्ग्रन्थत्वस्य द्वावाकर्षाविति।।
_ 'पुलागस्से'त्यादौ 'नाणाभवग्गहणिय'त्तिनानाप्रकारेषुभवग्रहणेषुयेभवन्तीत्यर्थः, 'जहन्नेणं दोन्नित्ति एक आकर्ष एकत्र भवे द्वितीयोऽन्यत्रेत्येवमनेकत्र भवे आकर्षों स्यातां, 'उक्कोसेणं सत्त'त्ति पुलाकत्वमुत्कर्षतस्त्रिषु भवेषु स्यादेकत्रच तदुत्कर्षतो वारत्रयं भवति ततश्च प्रथमभवे एक आकर्षोऽन्यत्र च भवद्वये त्रयस्त्रय इत्यादिभिर्विकल्पैः सप्त ते भवन्तीति।
___ 'बउसे' त्यादि, उक्कोसेणं सहस्सग्गसो'त्ति बकुशस्याष्टौ भवग्रहणानि उत्कर्षत उक्तानि, एकत्रच भवग्रहणे उत्कर्षत आकर्षाणांशतपृथकत्वमुक्तं, तत्रचयदाऽष्टास्वपिवग्रहणेषूत्कर्षतो नवप्रत्येमाकर्षशतानितदानवानां शतानामष्टाभिर्गुणनात्सप्त सहाणिशतद्वयाधिकानि भवन्तीति
___ नियंठस्से'त्यादौ 'उक्कोसेणं पंच'त्ति निर्ग्रन्थस्योत्कषतीणि भवग्रहणान्युक्तानि, एकत्र च भवे द्वावाकर्षावित्येवमेकत्र द्वावन्यत्र चद्वावपरत्र चैकंक्षपकनिर्ग्रन्थत्वाकर्षं कृत्वा सिद्धयतीति कृत्वोच्यते पञ्चेति ॥ कालद्वारे
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org